Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1943, Page 42

Náttúrufræðingurinn - 1943, Page 42
176 NÁTTÚRUFRÆÐINGUMNN nú að Mendel hafði uppgötvað einn af niestu leyndardómum nátt- úrunnar, — í kyrrð og ró í garði sínum. Hann hafði fundið undir- stöðuatriði erfðalögmálanna, er fram koma við kynblöndun. Mendel varð heimsfrægur maður. Ný stórkostleg starfssvið og lækifæri blöstu nú við. Munkurinn í klausturgarðinum liafði opn- að dyr nýrra undralieima. Ilann sýndi og sannaði hvernig eigin- leikarnir ganga að erfðum frá kyni til lcyns. Siðar komust menn í kynni við hinar snöggu, arfgengu breytingar, sem stökkbreyt- ingar nefnast. Þá var farið að rannsaka frUmurnar til að freista þess að finna hvar eiginlega örfin eða arfgjafarnir byggju og eftir hvaða lögmálum nýir eiginleikar kæmu í Ijós. Jarðyrkjumenn tóku að hagnýta þessar uppgötvanir og oft hefir siðan tekist að skapa nýjar tegundir með þeim eiginleikum, sem ætlast var til fyrirfram! Svíar gerðu fyrstir manna tilraun til að framleiða bráðþroska og frostlx)lið hveiti. Ameríkumenn fetuðu dyggilega í fólspor þeirra. Sumir garðyrkjumenn urðu römmustu galdrakarlar á sviði jurtákynbóta. Vestur í Kaliforníu framleiddi Lúther Bur- Bank þyrnalausa kaktusa, steinlausar plómur, stór, hvít bróm- ber, risalilju, dverglilju, jötnadraumsóley og ótal fleiri ný undra- blóm. 1 Iiaslov, smábæ einum i Rússlandi, bjó arinar „galdra- maður“, I. Michurin að nafni. Ilann ræktaði ávexti og grænmeti og kynbætti það stórum til þess að það gæti þrifist í erfiðu lofts- lagi. Hann færði Norður-Rússum ærna björg í hú: Jarðarher, hind- ber, kirsuber og epli. Tegundirnar nýju þrifust miklu norðar en áður þekktist. Siðar létu Rússar bæinn heita í höfuðið á horium í þakklætisskyni (Michurinsk). Þjóðverjar tóku brátt að hagnýta sér vísindin dyggilega í þjón- ustu jarðyrkjunnar. Þýzkt útsæði hefir lengi verið heimsfrægl og mjög éftirsótt vara. Ferdinand Jost stundaði kynbætur á rúgi í 45 ár — frá 1879 til dauðadags — á búgarði sínum í Pettkus. Hann vann lilca að kynbótum margra annarra jurta. T. d. ræktaði hann 45 kynslóðir af maís, úlfabaunum, fóðurflækjum og höfrum og fékkst ennfremur við margar kynslóðir hesta og svína. En frægastur' er Pettkus rúgurinn. Hann er nú ræktaður viða. T. d. eiga 90% af þýzka rúgnum kyn sitt til lians að rekja á vorum dög- um. Svíar kynbættu Pettkus-rúginn þannig, að liann hæfði Norð- urlandaloftslagi. Er Pettkus.rúgur mikið ræktaður í Danmörku og Sviþjóð. Tilraunastöðin Svalöf í Svíþjóð er heimsfræg orðin. Þar hafa verið sköpuð mörg kornafbrigði, sem gefa meiri uppskeru og eru

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.