Náttúrufræðingurinn - 1945, Page 7

náttúrufræðíngíjrinn
110
hann ofanverðan og npp á suðurbnngu Mýrdalsjökuls vestanverða.
Sá eg þá — eins og Watts — skeifulagaða kvos eða dal í jöklinum
norður undan, en allt var þar órofin, mjallhvít fannbreiða yfir að
líta. Oll missmíði eftir gosið 1918 voru gersamlega horfin. Dalnum
hallaði til austurs, og virtist hann enda þar í þrengslum sunnan und-
ir bröttum og allháum jökulkolli. í norðvestri var fögur jökuldyngja,
en milli hennar og suðurbungunnar, sem eg var staddur á, var all-
krappur jökuldalur, og voru þar bersýnilega meginupptök Sólheima-
jökuls. Frá jökuldyngjunni gekk bogadreginn, flatvaxinn jökul-
hryggur austur eftir, norðan við jökulkvosina, og skyggði á norður-
jaðra Mýrdalsjökuls.
Af staðháttum þessum varð mér ljóst, að upptök Sólheimajökuls
eru býsna nærri umbrotasvæði Kötlu. Ef gosin verða til vestan til í
jökulkvosinni, hljóta hlaupin að brjótast fram úr Sólheimajökli.
Þetta hefur ef til vill átt sér stað, þegar þeir Þrasi og Loðmundur
áttust við, eins og segir frá í Landnámu, og Sólheimasandur og
Skógasandur mynduðust. Það er ekki ótítt, að eldvörp l'lytji sig um
set eða gosin brjótist rít á mismunandi stöðum, en Irá því að greini-
legar sögur hefjast, hafa öll gos úr Kötlu hlaupið austur úr K\'os-
inni og l'ram um Mýrdalssand.
Ferð til Kötlu 1943
Frá |)ví að eg gekk á suðurbungu Mýrdalsjökuls hafði eg jafnan
hug á því að kynna mér betur ,,landslag“ á Kötlusvæðinu og hvernig
væri þar umhorfs milli gosanna. Af ])\ í \;uð þó aldrei fyrr en sum-
arið 1943, er við Steinþór Sigurðsson magister, Einar Pálsson verk-
fræðingur og Leo Eggertsson skrifstofumaður lögðum upp í Kötlu-
ferð. Við vorum búnir til hálfs mánaðar útilegu með nesti og fatn-
að, tjald, sleða og skíði, skóflu o. s. frv. Þá höfðum \ ið með okkur
landmælingatæki, því að ekkert kort var til af hájöklinum. Auk
þess vildi eg athuga snjódýpt frá síðasta vetri ;í jöklinum til saman-
burðar við það, sem reyndist á Vatnajökli árin 1935—36 og 1936—37.
„Það verður að segja liverja sögu eins og lnin gengur,“ og því ætla
eg að rekja aðalatriðin úr ferðalagi okkar með stuðningi af dagbók
minni.
23. júlí. Af stað frá Reykjavík kl. 10 f. h. með áætlunarbíl frá BSR.
Farangurinn höfðurn við sent á undan okkur að mestu leyti — með
vörubíl frá Hellu — austur að Ytri-Skógum. — Um kl. 16 fórum við
úr bílnum austur á Skógasandi og héldum heinr að Ytri-Skógum