Náttúrufræðingurinn - 1952, Side 22

164
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
23. mynd. Línurit cr sýnir líklegan gang Hverfjallsgossins. Eruption diagram (hypo-
thetical) of the Hverfjalleruption.
Hverfjall var ekki lengi í smíðum
Hversu lengi varaði Hverfjallsgosið? Nokkuð má ráða í það, þótt
ekki verði neitt sagt þar um með vissu. Eins 'og fyrr getur, hefur ask-
an að langmestu leyti borizt til norðausturs. En geirinn, sem aðal-
öskufallið hefur lagzt yfir, er tiltölulegá mjór, og bendir það mjög
til þess, að aðalgosið hafi varað skamman tíma, því að vindátt er hér-
lendis að jafnaði fljót að breytast, og breikkar því öskugeirinn fljótt
eftir því, sem gostíminn lengist. Aðálgéirinn er nokkru breiðari en
geirinn frá fyrstu lninu Heklugossins, sem varaði rúman klukku-
tíma, en sízt breiðari en vikurgeirinn frá Öskjugosinu 29. marz ES75,
sem varaði um hálfan sólarhring. Áður en aðalgosinu lyki að fullu,
liefur vindur verið genginn úr suðvestri til norðvesturs (líklega hefur
lægð verið að fara fram hjá og Hverfjall verið sunnan lægðarmiðju)
og borið nokkra ösku til suðurs og suðvesturs, en þó ekkert svipað við
það öskumagn, sem barst til norðausturs. Þykir mér líklegt, með til-
liti til dreifingar öskunnar, að fjallið hafi hlaðizt upp að miklu leyti
á 1—2 sólarhringum. Bygging fjallsins mælir ekki gegn því, að það
hafi getað hlaðizt upp svo fljótt. Eins og fyrr getur, er þykkt hinna
einstöku túfflaga í gígveggjum Hverfjalls 0.5—10.0 sm. Á tveimur
stöðum mældi ég meðalþykkt 20 laga, og reyndist mér hún vera um
2.5 sm. Þar eð mesta hæð gígveggja er 150 m, ættu lögin þar að vera
um 6000 að tölu. Gera má ráð fyrir, að hvert túfflag myndist í einni
sprengingu. Á öðrum degi Heklugossins voru samkvæmt dagbók