Náttúrufræðingurinn - 1956, Blaðsíða 41

SJALDGÆFAR JURTIR OG SLyLÐJNGAR
101
12. Chrysanthemum leucanthemum Freyjubrá. — Vex sem
innlend jurt hvarvetna í kirkjugarðinum á Þingeyri.
13. Cirsium arvense Þ i s t i 11. — Færir stöðugt út ríki sitt. Er
hann nýlega kominn til Hnífsdals, Flateyrar, að rafstöðinni
að Eiðum og á stríðsárunum að Hánefsstöðum í Seyðisfirði.
Lengra er síðan hann nam land að Búðum í Fáskrúðsfirði, Nes-
kaupstað og Seyðisfjarðarkaupstað. S.l. sumar vísaði Jón Lundi
Baldursson mér á nýja þistiltegund, sem vex innanum gömlu
tegundina í gili einu í Neskaupstað. Mynda þeir allstóra breiðu.
Þetta reyndist vera purpuraþistillf Cirsium lieterophyll-
um), áður ófundinn utan garða hér á landi. Purpuraþistill-
inn var um 70 cm. liár og alblómgaður 22. ágúst. Hann ber
einstæðar, allstórar, rauðar körfur og þorntennt blöð, hvít-
loðin að neðan. Blöðin eru breytileg að lögun, ýmist dálítið
skert eða heil og frammjó. Þistillinn breiðist út með jarð-
stönglum. Hann vex m. a. langt norður eftir Noregi og hef-
ur fundizt við Ivigtut á Grænlandi.
Hér skal einnig getið jurta, sem Einar M. Jónsson safnaði að
Reykjalundi í Mosfellssveit sumarið 1955. Fann Einar þar 21 teg-
und slæðinga, enda voru þarna herbúðir á stríðsárunum og liænsna-
bú er í grennd. En herflutningum og hænsnafóðri fylgja oft ýmsir
slæðingar. Nokkrir þessarra slæðinga eru fremur fágætir1) og 2 nýir
hér á landi, rökkurstj arna (Melandrium noctiflorum) og
sólhattu r (Rudbeckia laciniata). Rökkurstjarna líkist náttstjörnu
(sjá Flóru íslands), en hefur aðeins 3 stíla. Krónan hvít, bikar ljós
með grænar æðar. Stundum talin til hjartagrasa (Silene noctiflorum).
Sólhatturinn er allstórvaxin, fjölær jurt, sem ber stórar körfur,
svartbrúnar í miðju, en jaðarblómin gul. Fjaðurskift blöð. Mun
hafa vaxið í allmörg ár að Reykjalundi, en ekki blómgast fyrr en
s. 1. sumar. Fannst á Oddeyri 1953 (sbr. Náttúrufr. 1. hefti 1956).
Rökkurstjörnuna hefur próf. J. Lid í Osló ákvarðað. Heimkynni N.
Ameríka. Hún er slæðingur á Norðurlöndum.
1) Listi yfir þá hefur verið aflientur Náttúrugripasafninu.
Ritstj.