Náttúrufræðingurinn - 1956, Blaðsíða 51

Ritfre^nir
PIEKRE BOUT: Étndes de géomorþhologie dynamique en Islntide. Espéditions
Polaires Francaises III. 176 bls. 21 myndas. og 1 kort. 43 textamyndir.
Paris 1953.
í sambandi við hinar umfangsmiklu jöklarannsóknir, sem franskir leiðangr-
ar undir stjórn Poul-Emile Victor hafa framkvæmt á Grænlandi síðasta ára-
tuginn, hafa franskir vísindamenn, tengdir þessum leiðöngrum, einnig unnið
að rannsóknum hér á landi. Þýðingarmestar jjeirra rannsókna eru þær ís-
þykktarmælingar á Vatnajökli, sem gerðar voru í samvinnu við íslenzka jökla-
fræðinga 1951 og 1955. 1950 unnu franskir sérfræðingar að þyngdarmælingum
á Suðvesturlandi í samvinnu við íslenzka sérfræðinga.
Ferð Pierre Bout til íslands sumarið 1950 var farin á vegum frönsku Græn-
landsleiðangranna. Bout dvaldi hér í þrjár vikur í ágústmánuði og fór allvíða
um Suðvesturland, m. a. um Reykjanes og upp að Hagavatni, og rannsakaði
einkum „periglacial" fyrirbæri og móbergsmyndunina. Um þessar rannsóknir
hefur hann skrifað ofannefnda bók, auk nokkurra sniærri greina. Er það nokk-
uð mikið í fang færzt að skrifa heila bók um ekki lengri dvöl hér, en líklegra
er auðveldara að skrifa bók um ísland eftir þriggja vikna en þriggja ára dvöl.
Meginhluti bókarinnar, fram til bls. 124, fjallar um periglacial myndanir:
þúfur, melatigla, jarðskrið, frostveðrun o. 11. og um þátt loftslags og berggrunns
í þessum myndunum, svo og um vindrof og uppblástur. Gerir hann saman-
burð við Grænland og miðhálendi Frakklands (Massif Central og þó einkum
héraðið Velay), enda mun ferð hans hafa verið farin fyrst og fremst í þeim
tilgangi að fá þann samanburð. Er í jteim hluta bókarinnar sitthvað fróðlegt
að i'inna um periglacial myndanir, án þess að beint sé hægt að segja, að rann-
sóknir Bout hali leitt mikið nýtt í ljós um myndun þeirra.
Næsti kafli fjallar um móbergið. Hefur höf. rannsakað svipað berg í heima-
landi sínu, einkum í Velay, og telur það sömu gerðar og sama uppruna og
íslenzka móbergið. Hallast hann mjög að skoðunum Trausta próf. Einarssonar
um uppruna og myndun móbergsins. Síðan kemur alllangur kafli, er fjallar
um það hvernig blágrýtismolar í móberginu mást og breytast að lögun fyrir
áhrif vinda og rennandi vatns. Beitir höf. þar rannsóknaraðferðum landa síns
A. Cailleux. 1 bókinni er stuttur útdráttur (summary) á ensku.
Sigurður Þórarinsson.
P. BOUT, ]. COliBEL, M. DERRUAU, L. GARAVEL ET P. PÉGUY:
Géotnorþliologie et Ghciologie en Islande Centrale. Norois. Revue Géo-
graphique de l'ouest et des pays cle l’Atlantique Nord. No 8—2e année.
Bls. 461—574. 24 textamyndir og 8 myndasíður. Poitiers 1955.