Náttúrufræðingurinn - 1971, Blaðsíða 30

234
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
á loftslagssvæðum I, II og III, samkvæmt skiptingu þeirri, sem
notuð er í greininni og sýnd er á kortinu á mynd 1.
í þessum hluta verður gerð grein fyrir þeim tegundum íslenzkra
háplantna, sem hafa sæleitna útljreiðslu eða eru algengastar á
þeim svæðum, sem hafa hafrænt (oceaniskt) loftslag í ríkustum
mæli, en það eru loftslagssvæðin IV, V og VI. Um frekari skýr-
ingar loftslagstegunda, gerð loftslagskortsins og útbreiðslukortanna,
vísast til fyrri liluta greinarinnar.
Þar sem hinar landleitnu tegundir voru að mestu flokkaðar eftir
hæðarmörkum, verða sæleitnu tegundirnar aftur á móti flokkaðar
eftir útbreiðslumörkum, enda eru þær yfirleitt láglendistegundir
og iiafa flestar mjög takmarkaða útbreiðslu í landinu.
Einn er sá flokkur plantna, sem er augljóslega bundinn nálægð
hafsins, en það eru þær tegundir, sem vaxa í fjörum og í sjávar-
bökkum, og nefna mætti strand- eða fjöruplöntur. Um 20—25
tegundir íslenzkra háplantna ern meira eða minna strandbundnar
(maritimar). Þar sem hins vegar má ætla, að þar sé um að ræða
bein áhrif sjávarins, svo sem saltrok, en síður loftslagsáhrif, þá
verða þessar plöntur ekki teknar til meðferðar hér, þótt nokkrar
þeirra hafi að líkindum hafræna útbreiðslu, svo sem sæhvönnin
(Ligusticum scoticum) og fjörukálið (Cakile cdentula), sem vaxa
aðallega á SV-landinu.
L Plöntur með aðalútbreiðslu syðst á landinu
(Mýrdalstegundir).
Tegundirnar, sem hér eru teknar saman, hafa aðalútbreiðslu á
svæðinu undir Mýrdals- og Eyjafjallajöklum, þ. e. á loftslagssvæði
VI, sem virðist hafa einna hafrænast loftslag hér á landi. Hafrænu-
tala fyrir Vík í Mýrdal er 440. Úrkoma er mjög mikil á svæðinu,
um eða yfir 2000 mm á láglendi, loftslagið milt á vetrum (meðal-
hiti allra mánaða yfir frostmarki), og sumarhiti einnig nokkuð
liár. Því er ekki ólíklegt, að hitastigið eitt ráði miklu um út-
breiðslu nefndra plantna. Nokkrar tegundanna teygja sig inn á
loftslagssvæði V, sem er einnig mjög hafrænt, og jafnvel inn á
svæði IV, 2. Tegundirnar eru þessar: Selgresi (Plantago lanceolata),
giljaflækja (Vicia sepium), stúfa (Succisa pralensis), munkahetta
(Lychnis flos cuculi), garðabrúða (Valeriana officinalis), garða-