Náttúrufræðingurinn - 1971, Side 46

250
N ÁTT Ú R U FRÆBINGURINN
stör (Carex magellanica), ígulstör (Carex echinata) og baunagras
(Lathyrus maritimus). Alls 11 tegundir.
Fleiri tegundir mætti tína hér til, svo sem hárdeplu (Veronica
officinalis), ljandafælu (Gnaphalium norvegicum), hjartatvíblöðku
(Listera conlata), brönugrös (Orchis maculata) o. fl., en sökum
skorts á heimildum um útbreiðslu þessara og fleiri tegunda, sem
almennt hafa verið taldar algengar, er ekki gerlegt að fullyrða
neitt um það efni.
Blómplönturnar, sem hér eru taldar, hafa yfirleitt svipaða út-
breiðslu og áðurnefndir byrkningar. Sérstaklega er áberandi, hve
útbreiðsla ferlaufasmára og skrautpunts fellur vel saman við út-
breiðslu t. d. dílaburkna. Svipað má segja um eggtvíblöðku.
Melasól hefur algera sérstöðu, þar sem hún er í eðli sínu fjalla-
tegund, og vex þó næstum hvarvetna á Vestfjarðakjálkanum. Á
Norðurlandi vex hún hins vegar eingöngu hátt til fjalla. Mela-
sólin er harðgerð heimskautategund og gæti því vel hafa lilað hér
á jökulskeiðum.
Skollaber hefur áður verið talið til þeirra tegunda, sem hafa
aðalútbreiðslu yzt á skögunum við Eyjafjörð, en Vestfirðir eru þó
langstærsta útbreiðslusvæði þess liérlendis, og því er eðlilegra að
telja það hér með. Skollaber virðist sækja á sérstaklega snjóþung
svæði, þótt ekki geti það beint talizt snjódældaplanta. Hins vegar
er fjandafælan hrein snjódældaplanta eins og frænkur hennar
margar.
Hér hafa nú verið taldar um 30 tegundir, sem liafa aðalútbreiðslu
á Vestfjörðum og á yztu skögum austanlands, norðan- og vestan-,
og hér hafa af ýmsum ástæðum verið nefndar Vestfjarðategundir
einu nafni.
Sameiginlegt einkenni þeirra virðist vera, að þær forðast þau
svæði, sem hala almennt landrænast loftslag og einnig þau, sem
hal'a hafrænast loftslag, samfara mildum og snjóléttum vetrum. Á
landrænum svæðum vaxa þær helzt x djúpum bollum eða gjám og
giljum við fossa o. s. frv., þar sem ætla má að loftslag næsta um-
hverfis (nærloftslag) sé keimlíkt því hafræna loftslagi, sem þær lielzt
kjósa.
Vestfjaiðategundirnar eru yfirleitt fremur norðlægar að upp-
runa. Maigar þeirra eru algengar í barrskógabeltinu og sumar jafn-
vel heimskautategundir. í barrskógum og birkiskógum Norður-