Náttúrufræðingurinn - 1974, Side 42

NÁTTÚ RIJ FRÆÐINGURINN
164
upp á tertíer. Fullvíst þykir, að hún hafi dáið út í lok daníen-
skeiðs. Steinninn frá Vatnsfirði á sér því langa sögu að baki, því
að dýrið, sem afsteypan er af, hefur samkvæmt ofanrituðu sálazt
fyrir meira en 65 milljón árum síðan.
Elzta berg á íslandi, sem aldursákvarðað hefur verið, er um 16
milljón ára gamalt. Má því tæplega búast við að finna hér ofan
sjávarmáls eldri jarðlög en um það bil 20 milljón ára, þ. e. frá
míósen. ígulkerið frá Vatnsfirði er því að minnsta kosti 45 milljón
árum eldra. Þess er varla að vænta, að lög frá krítartímabilinu eða
neðsta hluta paleósentíma, sem kynnu að liggja undir Vestfjarða-
blágrýtinu, nái upp í botn Breiðafjarðar (sbr. Sig. Þórarinsson,
1966, bls. 45). Hér mun því vafalítið um aðfluttan steingerving
að ræða.
Ættkvíslin Echinocorys hefur fundizt víða í Norðvestur-Evrópu
og ennfremur á Vestur-Grænlandi, en er óþekkt á Austur-Græn-
landi og Spitsbergen. Þar sem tinna er ekki kunn á Vestur-Græn-
landi virðist mega álykta, að steingervingurinn sé kominn frá
Evrópu. Kemur því vart til greina, að hann hafi borizt til landsins
með hafís. Er þá varla öðru til að dreiía en flutningi af manna-
völdum.
Ekki er alveg hægt að útiloka þann möguleika, að steingerving-
urinn hafi komið til Islands sem kjölfesta í skipi. Varla hefur þó
munað mikið um hann, svo lítill og léttur sem hann er. Hefur þá
annaðhvort verið um hreinan uppmokstur að ræða eða að hann
liafi þvælzt með stærra grjóti.
Þá er og mögulegt, að einhver ferðamaður hafi tekið steingerv-
inginn með sér til landsins og týnt honum hér. Heldur finnst mér
það þó ósennilegt. Hafi einhverjum þótt hann þess virði að hirða
hann, hefur viðkomandi tæplega gert það til þess eins að týna
honum hér norður á hjara veraldar.
Þriðji möguleikinn, og sá sem mér finnst sennilegastur, er að
steingervingurinn hafi komið hingað til lands í kartöflupoka frá
einhverju landi í Norðvestur-Evrópu. Kartöflur hafa verið fluttar
inn frá ýmsum Evrópulöndum, svo sem Danmörku, Póllandi, Hol-
landi, Belgíu, Italíu og Irlandi, og komið hefur fyrir, að tinnu-
stykki af kartöflustærð hafi fundizt í pokunum. Á þetta þó nær
eingöngu við um kartöflur frá Danmörku, eltir því sem mér liefur
verið tjáð hjá Grænmetisverzlun landbúnaðarins. Víða í Evrópu,