Náttúrufræðingurinn - 1974, Síða 64

186
NÁTTÚRUF RÆÐINGURINN
Ritfregnir
Gunnar Jónsson: FISKALÍFFRÆÐI. 207 bls. 117 myndir. Iðunn 1972.
Pappírskilja kr. 904,00.
Síðan „Fiskarnir" eftir Bjarna Sæmundsson kom út 1926, hefur ekki fyrr en
nú komið út bók á íslenzku um almenna líffræði fiska eftir íslenzkan höfund.
Enda þótt „Fiskarnir" séu bæði vel skrifað og vandað verk, — reyndar þrek-
virki á sínum tíma —, þá fer ekki hjá því, að brýn nauðsyn er á því að nýjar
uppgötvanir á þessu sviði komi fram í bókaríormi. Stærð og brot „Fiskalíffræð-
innar“ (um 200 bls. í litlu broti) segir Jró strax, að hér getur ekki verið um
beinan arftaka „Fiskanna" að ræða, enda er bókin fyrst og fremst ltugsuð til að
leysa brýna nauðsyn á kennslubók í fiskalíffræði við Fiskvinnsluskólann, enda
Jjótt hún að vissu marki leysi „Fiskana" af liólmi sem aljiýðlegt fræðslurit.
Bókin skiptist í 3 meginkafla: I. Stutt yfirlit um lífverur sjávarins, II. Al-
menn fiskalíffræði og III. Nokkrar fisktegundir við ísland. í fyrsta kafla er
stutt yfirlit um helztu dýraflokka á íslenzku hafsvæði ásamt nánari lýsingu á
útliti, háttum og gagnsemi nokkurra mikilvægra tegunda. Að sjálfsögðu má
deila um Jrað, live ítarlegt slíkt yfirlit skal vera og kemur Jtar margt til, þar
á meðal útgáfukostnaður. Undirritaður er Jtó jíeirrar skoðunar, að kafli Jtessi
hefði bæði mátt vera ítarlegri og myndskreyttari. I öðrum kafla skrifar liöfund-
ur um almenna fiskalílfræði á mjög glöggan hátt, Jrannig að öll aðalatriði
koma mjög vel fram, bæði í máli og myndum. Langlengsti kafli bókarinnar
er III. kaflinn, Jrar sem fjallað er um 45 tegundir íslenzkra nytjafiska. Þessi
kafli er ritaður eftir sama kerfi og í „Fiskunum" og er því viða nánast stytt og
endurbætt lýsing Bjarna Sæmundssonar. Vissulega liefði verið æskilegt, ef liægt
hefði verið, að birta fiskalitmyndir og útbreiðslukort í Jjessum kafla (svipað
og í Fiskabók AB). Slíkt liefði gefið bókinni skemmtilegri blæ og stytt óhjá-
kvæmilega Jiurrar lýsingar, en kostnaður við slíkt liefði að sjállsögðu orðið öll-
um útgefendum ofviða.
Bókin er ntjög vel skrifuð, enda er dr. Gunnar annálaður stílisti. Þá fylgir
bókinni nákvæm nafnaskrá. Prentun og frágangur bókarinnar er með ágætum.
Gunnar Jónsson hefur með bók Jjessari sýnt, að hann er manna hæfastur
til að rita um fiskalíffræði og íslenzka fiska. Því er ljóst, að höfundur má ekki
láta Jjar við sitja, heldur ráðast í að rita stærra verk um Jjetta efni. í Jjeirri
bók ætti að auki að vera sérstakur kafli um nýtingu og friðunaraðgerðir. Þá
væri sjálfsagt að taka alla íslenzka fiska inn í tegundalýsinguna, enda mikill
áhugi á sjaldgæfum fiskum. Ekkert mætti til útgáfunnar spara, til Jjess að bókin
gæti orðið sem aðgengilegust og eigulegust. Varla getur talizt hætta á, að opin-
ber styrkur fengist ekki til útgáfunnar, ef Gunnar reyndist tilkippilegur til
skriftanna, enda hafa íslenzkir sjómenn fyrir löngu unnið til verðugs arftaka
„Fiskanna".
Guðni Þorsteinsson.