Náttúrufræðingurinn - 1977, Blaðsíða 38

3. mynd. Botnskafan dregin um horð í
r/s Hafþór. Myndin var tekin 1975 við
Vestmannaeyjar. — Ruck dredge used for
the sampling programme.
Við Díönuboða veittist auðveldara
að staðsetja skipið rétt enda er lands-
lag botnsins þannig að bafa má blið-
sjón af dýptarmæli við staðsetning-
una. Þrjú tog voru tekin í vesturhlíð-
um boðans og sýnir tafla I fjölda
hnullunga í hverju togi (Dl—3).
Greining sýna
Þeir eiginleikar storkubergs, sem
telja má dæmigerða um megineld-
stöðvar eru e. t. v. helst a) hátt hlut-
fall súrra og ísúrra bergtegunda eða
gabbrós, b) merki um mikla jarðhita-
ummyndun og c) óvenjulega rnikil
segulmögnun.
Til þess að kanna, hvort þessi ein-
kcnni væri að finna á sýnunum frá
Breiðafirði og Díönuboða, var ákveð-
ið að greina sýnin til tegunda með
smásjárathugunum og huga um leið
að ummyndun. Þá var segulmögnun
mæld í sýnurn, þ. e. bæði varanleg
segulmögnun (J) og segulhrifstuðull
(k), en heildarsegulmögnun bergs er
um 0.5 k ± J, eftir því hvort bergið
er „rétt“ eða „öfugt“ segulmagnað.
Talsvert hefur verið unnið að slíkum
segulmælingum á islenskum hraun-
um, en oftast hefur verið sneitt hjá
megineldstöðvum vegna ummyndun-
ar í þeim.
Áður en rætt verður um niðurstöð-
ur þessara athugana er þó nauðsyn-
legt að taka fram, að réttmæti niður-
staðna okkar byggist að verulegu leyti
á því, að unnt sé að líta svo á, að sýn-
in séu ekki af aðfluttu efni, heldur
hafi Jrau færst lítið úr stað eftir að
þau brotnuðu úr föstum berggrunni.
Sýnin er Díönuboða voru tekin úr
brattri vesturhlíð boðans og þótt
margir hnullungar þaðan iiafi verið
nokkuð ávalir, voru aðrir með fersk-
um brotsárum, sem benda lil þess að
þeir hafi verið rifnir úr föstu bergi.
Ávölun sú, sem orðið hefur á tals-
verðum hluta sýnanna, hefur trúlega
orðið við öldurót við lægri sjávar-
stöðu en nú er og teljum við enga
ástæðu til að efast um að sýnin séu
dæmigerð urn berggrunn á þessum
stað.
Aðstæður voru að ýmsu leyti erfið-
ari í Breiðafirði þar sem mishæðir
voru minni á sýnatökustöðum og erf-
iðara að hitta á mishæðarbrúnir með
botnsköfunni, sérstaklega á stað 1.
Því verður að hafa nokkurn fyrirvara
á ályktunum um berggrunn á stöðun-
unr tveimur í Breiðafirði.
212