Náttúrufræðingurinn - 1977, Blaðsíða 61

undir fundist áður hérlendis. All-
nokkrar tegundir, sem fengust eink-
unt á neðstu stöðvunum, hafa einnig
fundist í fjöru neðan fitja, og á þetta
m. a. við marflærnar Gammarus due-
beiii og Hyale nilssoni, jötunuxann
Micralymma marinum og köngulóna
Halorates repropus. Mjög margar teg-
undir, sem voru algengar ofarlega í
fitjunum, eru einnig algengar ofan
fitja. Þetta á t. d. við jötunuxana
Quedius boobs og Tachinus corticin-
us auk margra tegunda, sem fengust
í minni mæli. í þessunt flokki eru
einnig langfætlan Mitopus rnorio,
flestar tegundir köngulóa, og ýmsar
tvívængjur.
Tegundir, sem eru bundnar við fitj-
ar eða það ltæðarsvæði í fjöru, sem
fitjagróður vex á, eru ekki margar.
Marflóin Orchestia gamrnarellus telst
af þeim flokki, og er raunar eina
greinda tegundin, sent hérlendis er
nær bundin við fitjar. Marfló þessi
hefur mjög takmarkaða útbreiðslu,
og virðist ná norðurmörkum sínum
við Skerj afjörð (Ingólfsson, 1974).
Tötunuxinn Atheta vestita virðist
einnig bundinn við það liæðarsvæði,
sem fitjagróður finnst á (L.arsson og
Gígja, 1959, Lindroth et al., 1973),
en er ekki nauðsynlega bundinn við
fitjar (en fitjagróður er ekki nærri
alls staðar á þessu hæðarsvæði). Jötun-
uxinn Tachinus marginellus, sem var
allalgengur efst í Gálgahraunsfitjun-
um (tafla 2) hefur aðeins einu sinni
fundist áður hérlendis, en í ágúst
1960 fann ég allmörg dýr í kartöflu-
garði í Sogamýri í Reykjavík.
Þótt útbreiðsla köngulónna Erigone
longipalpis og AUomengea scopigera
gæti bent lil annars (3. mynd), hafa
þær þó báðar fundist ofan fitja hér-
lendis. Fyrrnefnda tegundin hefur
fundist á örfáum stöðum á Suður-,
Suðvestur- og Norðurlandi, m. a.
langt frá sjó (Brændegárd, 1958, Lind-
roth et al., 1973). En hún virðist alls
staðar hafa verið sjaldgæf, og voru að-
eins kunn 13 eintök af tegundinni l'rá
Islandi. Á fitjunum við Gálgahraun
fengust hins vegar 107 dýr. Tegundin
virðist því finna sérlega hagstæð skil-
yrði á fitjum, þótt hún sé ekki ein-
skorðuð við það svæði. Svipaða sögu
er að segja um A. scopigera, sem er
þó miklu algengari. Hún virðist
sækja í raka, hvort sem er á fitjum
eða fjarri sjó (Brændegárd, 1958).
Köngulóin Centromerita bicolor, sent
einnig er allalgeng á Gálgahraunsfitj-
um, hefur áður aðeins fundist við Vík
í Mýrdal (Bengtson et al., 1976) og í
Vestmannaeyjum (Lindroth et al.,
1973), á báðum stöðum oían fjöru.
Skortítan Salda littoralis er algeng
bæði við efri mörk fjöru og á vatns-
bökkum fjarri sjó (Fristrup, 1945).
Margar af þeim tvívængjum, sem
fengust í gildrurnar, eru tegundir,
sem verpa eggjum sínum í rotnandi
þang við efri mörk fjöru (Hetero-
cheila buccala, Coelopa frigida, Sca-
tophaga villipes, S. litorea, Fucellia
fucorum) (Nielsen et al., 1954), en
fullorðnu flugurnar fljúga víða.
Lokaorð
Sjávarfitjar liggja á mörkum
tveggja heima. Fallandi í umhverfis-
þáttum á hæðarbili sjávarfitja er
mikill og svarar hver tegund þeim
umhverfisbreytingum, sem verða, þeg-
235