Náttúrufræðingurinn - 1977, Blaðsíða 54

rubra) skyndilega við sem ríkjandi
tegund. Túnvingulsheltið spannar
um 30 cm hæðarbil, en mestri grósku
nær túnvingullinn á H og I stöðvum,
en sjór fellur yfir það svæði um 10—
20 sinnum á ári. Fáar háplöntuteg-
undir aðrar eru á þessu belti, og það
er ekki fyrr en komið er að K stöðv-
um, að skyndileg aukning verður á
tegundafjölda (2. mynd). Á K stöðv-
um, sem fara aldrei í kaf (þótt sjór
skvettist eflaust stundum yfir þær í
hvössu), eru skriðlíngresi (Agroslis
stolonifera) og blávingull (Festuca
xjivipara) orðnar ríkjandi tegundir.
Ekki virðist fráleitt að líta á svæð-
ið frá neðri mörkum sjávarfitjungs
(nálægt B stöðvum) upp undir K
stöðvar sem hinar eiginlegu sjávar-
fitjar, þar sem áhrif sjávar á tegunda-
samsetningu og tegundafjölda eru
greinileg á öllu því svæði. betta svæði
spannar um 1.25 m hæðarbil við
Gálgahraun. Eflaust er þó um ein-
hver áhrif sjávar að ræða þar fyrir
ofan, þótt þau séu lítt merkjanleg.
Af plöntum þeim, sem fundust í
mælireitum er aðeins sjávarfitjungur-
inn bundinn við fitjar eða tilsvarandi
liæðarsvæði í fjörum. Allar aðrar há-
plöntutegundir eru einnig algengar
ofan fitja og ekki háðar nálægð við
sjó. bær tegundir geta nýtt sér þau
skilyrði, sem skapast á fitjum fremur
mörgum öðrum tegundum háplantna,
en þessi sérstöku skilyrði eru þeirn
ekki nauðsynleg Brúnþörungarnir
tveir eru eigi heldur bundnir fitjum,
en vaxa einnig í fjörunni rétt neðan
þeirra. Til fyllingar skal þess getið, að
utan mælireita á Gálgahraunsfitjum
fundust til viðbótar þeim tegundum
sent skráðar eru í töflu 1 stjörnuarfi
(Stellaria crassifolia) og hrímblaðka
(Atriplex patula). Uxu þessar tegund-
ir við elri jaðar sjávarfitjungsbeltis-
ins.
Gróður á sjávarfitjum við Gálga-
hraun virðist svipaður því sem hann
er á sjávarfitjum víða annars staðar
hérlendis, þar sem vel saltur sjór fell-
ur yfir. Þó er efri hluti fitjanna, ofan
fitjungsbeltisins, nokkuð breytilegur
og eru ýmsar starir stundum ríkj-
andi í stað grasa þar sem fitjar liggja
að votlendi. Gróður á fitjum, þar sem
ísalt vatn fellur yfir (t. d. við árósa)
getur liins vegar verið með allólíkum
hætti.
Hadac (1970) hefur kannað nokkuð
strandgróður á Suðvesturlandi. Fjall-
ar hann m. a. um tvö gróðursamfélög,
þar sem sjávarfitjungur er ríkjandi,
annars vegar með kattartungu og hins
vegar með dvergaþangi. Svarar fyrra
samfélagið greinilega til meginhluta
fitjungsbeltisins við Gálgahraun, en
hið seinna til neðsta hluta þess (1.
ntynd). Það er hins vegar á misskiln-
ingi byggt hjá Hadac, að þessi gróður-
lendi séu í kafi í sjó í a. m. k. 5—8
klukkustundir á degi hverjum, þ. e.
20—33% tímans. Lætur nærri, að þessi
svæði séu í kafi um 2—10% ársins.
Smádýralíf
Tafla 2 sýnir einstaklingsfjölda
hinna algengari tegunda og safnhópa
dýra, sem fengust í fallgildrurnar. Af
töflu þessari má greina að dýralíf
breytist ört, þegar lialdið er upp fitj-
arnar. Er þetta einkum glöggt þegar
flugvana dýr eiga í hlut, en flugur
geta ferðast langar vegalengdir á ör-
skömmum tíma, og er vart við því að
228