Náttúrufræðingurinn - 1993, Blaðsíða 86

2. mynd. Strandlínur jökulstíflaða vatnsins á Kili. Myndin er frá Hrútfelli og eru 7 mældar
strandlínur á myndinni. Skýrasta strandlínan er í 619 m hæð en sú lægsta er í um 523 m hæð.
Shorelines from the ice-dammed lake at Kjölur. The photograph isfrom Mt. Hrútfel! and shows
7 surveyed shorelines. The most distinct one is at 619 m elevation and the lowest one at
approximately 523 m elevation. Ljósm. photo Haukur Tómasson.
fyrirbærin eru oftast eitthvað lægri en
vatnshæðin og munur sennilega á bilinu
1-3 m. I Leggjabrjóti eru strandlínumar í
allt að 200 m hárri hraunbrún, að mestu
úr móbergi. Þessi hraunbrún hefur sigið
töluvert saman og af því mælast strand-
línur þar hlutfallslega lægri en annars
staðar. Einnig eru ungleg misgengi eða
sigdældir á norðausturhluta svæðisins,
sem gera hæðartúlkun erfiða. Að lokum
þarf að hafa í huga að land á Kili hefur
risið mikið síðan strandlínurnar mynd-
uðust vegna léttingar á fargi ísaldar-
jöklanna. Hvemig þetta atriði hefur áhrif
á legu strandlínanna er ekki þekkt en
sennilegast er að þeim halli frá suðaustri,
áttinni sem jökullinn hörfaði til af þessu
svæði. Öll þessi atriði þarf að hafa í huga
þegar túlka skal niðurstöður strand-
línumælinga (sbr. 1. töflu).
Á 1. mynd eru niðurstöður mælinganna
settar á kort ásamt öðmm upplýsingum
sem notaðar eru við túlkun gagnanna.
Mikilvægastar eru jökulrákir sem gefa
upplýsingar um skriðstefnu ísaldar-
jöklanna í ísaldarlok, en þær em fengnar
frá Guðmundi Kjartanssyni (1964) og
Ingibjörgu Kaldal og Skúla Víkingssyni
(1990). Ur síðari heimildinni em einnig
teknar jaðarurðir jökla á austasta hluta
svæðisins.
Túlkun mœlinganna
Efstu strandlínurnar eru utan í Kerl-
ingarfjöllum að norðvestan, voldugir
hjallar úr líparítmöl. Þessar strandlínur
eru ekki mældar en koma skýrt frani á
kortum. Hæð þeirra greinilegustu er í um
740 og 680 m y.s., auk þess sem bútar
finnast í öðrum hæðum. Þessir hjallar eru
80