Samvinnan - 01.01.1949, Blaðsíða 9

ast „leirkerin" á Gustafsberg. Þar er
nýlega byrjað að framleiða baðker með
1. fl. nýtízku tækni, sem mér o. fl.
fannst mikið til um, er við sáum. í
kring um ekki ægilegra tæki en eitt
baðker, fer fram alveg stórkostleg véla-
vinna í mörgum stórum sölum. Hygg
eg t. d., að engum, sem sáu húðunar-
brennsluofnana, gleymist þeir. — Þessi
baðkeraframleiðsla er svo ný, áð þegar
við frá Vár gárd komum þangað í
fyrra, var gerð á okkur rannsókn —
ekki af illúðlegum einræðisböðlum,
heldur elskulegum og brosandi hlið-
vörðum samvinnuverksmiðjunnar —
og myndavélar, er við höfðum með-
ferðis, af okkur teknar. Bannað að
taka myndir! Vissurn við þá, ef ekki
fyrr, að til eru fleiri en hernaðarleg
leyndarmál!
Smdði baðkeraverksmiðjunnar var
sem sé ekki að fullu lokið, en svo frum-
leg er hún, að Svíarnir kærðu sig ekki
um það, að of náin vitneskja bærist
út að sinni — og því haldið ennþá við
öryggisregluna, að „allur er varinn
góður“! — Var þess vænst, ef allt gengi
að óskum, að þegar framleiðslan væri
komin í fullan gang, myndi þetta nýja
risafyrritæki sænskra samvinnumanna
geta lækkað verð á baðkerum svo veru-
lega, að öllum almenningi þar í landi
ætti að vera unnt, að eignast þau. Verð-
ur það vonandi ný sigursaga sam-
vinnusamtakanna, sem þar verður
skráð — til viðbótar hinurn mörgu
eldri; órækum vitnum um merkilega
áfanga á leið til almenningsheilla.
í svona lieimsóknum nemenda frá
Vár gárd talar venjulega einn eða
fleiri af stjórnendum stofnananna yfir
hausamótunum á heimsækjendum. Er
furðulegt, hve skýr og minnisstæð
lieildarmynd getur orðið eftir í hug-
anum, jafnvel af hinum flóknustu fyr-
irtækjum. Þar í liggur líka ávinning-
urinn, sem Svíar e. t. v. manna bezt
liafa komið auga á — og þá ekki hvað
sízt sænsku samvinnumennirnir.
Fyrsta „bókirí’.
Þegar nemandi kemur á Vár gárd,
fær hann í hendur lítinn pésa með til-
vísun um búsetu og heilsun, undirrit-
aðan af húsbóndanum, rektor Elldin,
því ekki getur hann, þótt allur væri
af vilja gerður, staðið tímum saman
reiðubúinn að taka í hundruð handa,
' sem myndu sækja að honum margoft
í mánuði hverjum! Þarna er maður
boðinn velkominn í fjölskylduna —
stórum stöfum, neðst á forsíðu. Og
víst er nú það gott! En ritlingurinn
er lengri.
I næstu opnu sézt, að „böggull fylg-
ir skammrifi”. Lífsreglurnar byrja
strax, og við fáum þær öll eins, hvort
sem við erum tvítug, þrítug, fertug
eða fimmtug. „Morgunstund gefur
gull í mund.“ Okkur er l;íka sagt, að
það sé hægt að opna gluggana, og loft-
ið fyrir utan sé hollt! Og ekki verður
ofsögum af því sagt á Vár gárd. „Som
man báddar, fár man ligga.“ — Kl.
8,15 að morgni á að mæta til árdegis-
verðar. En „það er viðkunnanlegra að
koma kl. 8,14 heldur en 8,7ó“!Mér
varð á að hugsa til landa minna, óska
þess, að við kynnum að meta svona
nákvæmlega gildi einnar mínútu eftir
því, hvort liún er jrarnan við eða fyrir
aftan tilskylinn tíma! Jæja, hafi þráð
bréf komið, er það að finna á nefnd-
um stað kl. 9,45 og 14. „Sé það ekki
„þar og þá“, hefur ekkert komið — því
miður“! „Rakblað og pappírskörfur
eiga ekki saman“, og skýringarmynd
með blæðandi fingri lireingerningar-
konunnar fylgir með til áréttingar. —
„Bæði okkur og reyktum vindlingum
og brenndum eldspýtum líður bezt, ef
við losnum við að sjást frammi í göng-
um og úti í guðsgrænni náttúrunni“!
Fleira mætti telja, en eg læt þessi
dæmi' nægja. Öll er framsetning lífs-
reglanna með þeim hætti, að skemmt-
un er að, um leið og þær verka svo,
sem til er ætlazt. Hinn liittni „brand-
ara“-maður — skólastjórinn — hefur
einhvern veginn lag á því að segja
það, sem hann ætlar sér, þannig ein-
mitt. — Og þessi fyrsta, litla „bók“,
sem nemandinn fær í hönd, er líka, í
sínum spotzka stíl, talandi tákn um
stjórnsemi og heilbrigðan, afsláttar-
lausan aga, sem vissulega hvergi jaðrar
við grín!
Afsettur kóngur m. m.
Vegna þess, að enginn möguleiki er
á því, að einn maður geti alltaf látið
rella í sér með allt, er á daginn kann
að koma á svo stóru og gestagangs-
miklu heimili, er sá siður liafður, að
skipta áganginum. í byrjun hvers
námskeiðs er „dagens vard“ skipaður
úr hópi „assistentanna“ út allan tím-
ann, á víxl. Nafn hans er að morgni
Harald Elldin rektor.
hvers dags birt í litlum ramma á úti-
dyrahurð Skártofta og Kontorsvillunn-
ar. Að honum eiga aðkomumenn og
aðrir að snúa sér, ef þarf. „Vertinn“
hringir líka til máltíða og annazt verzl-
un við söluskápa, sem hafa tóbak, góð-
gæti, ritföng o. fl. smávegis upp á að
bjóða.
Þessi sniðuga verkaskipting hefur,
auk annars, þann kost í för með sér,
að „assistentarnir“ fá æfingu frammi
fyrir augliti kennara o. fl. í að um-
gangast marga, taka á móti gestum o.
s. frv., en yfir hæfileika til þess að
gera slíkt a. in. k. óaðfinnanlega, þurfa
þeir að búa, með tilliti til þess, sem af
þeim er krafist síðar.
Meðan neytt er árdegisverðar, skipt-
ast „assistentarnir" á um það að kynna
í heyranda hljóði merkar bækur, sem
ástæða þykir til að vekja athygli á.
Jafnframt er þetta þáttur í æfingum
og námi flytjenda. Það, sem eftir er
dagsins, fæst svo umtöluð bók hjá
„bóksalanum“.
Einu sinni í viku — á föstudögum —
eru haldin samkvæmi. Fer þá eitt og
annað fram til skemmunar, undir
borðum. Sé námskeiðið aðeins ein
vika, eins og oft er, verður þetta jafn-
framt „lokaknallið“, en þá er nú
gjarna haft meira við, e. t. v. sungnar
gamanvísur frá samverustundunum,
dansað o. fl.
Frœkinn foringi.
Það má skrifa, hefur verið skrifað
og mun verða skrifað langt mál um
(Framhald á bls. 27.)
9