Samvinnan - 01.01.1949, Blaðsíða 20

Vesalings húsmæðumar!
Amerískur arkítekt skorar á þær að berjast gegn
óþarfa heimiliserfiði og bendir á leiðir til þess
að gera heimilisstörfin léttari og skemmtilegri
Eftir CHARLES K. AGLE
FRÁ því húsmóðirin burstar tennur
sínar að morgninum og þar til
hún þvær upp síðasta diskinn að
kvöldi, innir hún af höndum aragrúa
húsverka, sem hæglega mætti komast
hjá, ef lagðar væru niður úreltar venj-
ur og hleypidómar. Satt að segja eiga
mörg þeirra heimilisverka, sem talin
eru nauðsynleg nú á dögum, fremur
heima í skopleik en á nútímaheimili.
Enda þótt ekki sé gert ráð fyrir, að
konan eigi áhugamál utan heimilisins,
virðist þó æskilegt, að hún hefði tíma
til að vera börnum sínum leikfélagi
og til skemmtunar og uppörfunar fyr-
ir eiginmann sinn, þegar lokið er hin-
um eiginlegu húsverkum. Þetta getur
þó ekki orðið, meðan helmingur dags-
ins fer í óþarfa vafstur. Enginn má þó
skilja mig svo, að ég ætlist til að hún
vanræki heimilisstörfin og láti undir
höfuð leggjast að leggja alúð við mat-
argerð og allt það, sem gerir heimilið
vistlegt og aðlaðandi. En það á að létta
af henni þeim störfum, sem eru hvort
tvegga í senn, óþörf og ógeðfelld, til
þess að henni gefist meira tóm til að
sinna áhugamálum sínurn.
Við skulum rétt virða fyrir okkur
heimilið. Enginn kærir sig um ryk á
húsgögnum, óhreinindi á gólfábreið-
urn og húsaskúm í hornum. Né held-
ur þær gagnráðstafanir, sem útheimt-
ast: daglegan gólfþvott, rykþurrkun
og hreingerningu, auk aðalhreingern-
ingar ‘einu sinni eða tvisvar á ári.
Hvaðan koma svo þessi óhreinindi?
Aðallega frá fjórum stöðum: ryk og
leðja, sem berst inn á skóm, óhrein-
indi frá eldstæðum, ló úr rúmum, hús-
gögnum og öðrum vefnaði innan húss,
og ryk og önnur óhreinindi, sem ber-
ast inn um glugga.
Það mundi þykja kynlegt fólk, sem
flytti húsgögn sín út í göturykið og
settist þar að. Hins vegar þykir ekkert
athugavert við það, að bera göturyk
og leðju á skónum sínum inn í húsin.
Tvær þjóðir, að minnsta kosti, hafa
þó leyst þetta vandamál á ósköp ein-
faldan liátt. Japanir nota tvenns konar
skó, aðra til utanhúss- og hina til
innanhússnotkunar, og Hollendingar
skilja skóna sína eftir utan dyra. Það
mun áreiðanlega engum þykja nota-
legt að vera í þungum og óþjálum
götuskóm guðslangan daginn, og eng-
inn mundi leggja karlmönnum vorum
það til lasts, þótt jafnvel þeir girntust
eitthvað liðlegra innanhúss. Ja, þeir
gætu til dæmis verið í skíðaleistum,
með þunnum leðursólum, og konurn-
ar aftur í léttum inniskóm.
Upphitun með ofnum í einstökum
herbergjum má nú heita úr sögunni,
og miðstöðvarhitun komin í staðinn.
Miðstöðvarketillinn er víðast hvar svo
vel einangraður frá sjálfri íbúðinni,
að lítil hætta er á að nein veruleg
óhreinind berst þaðan, hvorki reykur
eða sót.
Lóin er erfið viðureignar og virðist
næstum „kvikna af sjálfri sér“, eins
og sumir sögðu um lúsina. Þó er nú
farið að framleiða ýmiss konar gerfi-
efni, sem ló myndast ekki af, og nú
er verið að gera tilraunir með vefnað
úr dýra- og jurtaríkinu, sem vonandi
læknar þennan galla.
Til þess að losna við óhreinindi,
sem berast inn um glugga, þarf að
gera nokkrar einfaldar breytingar. Má
þar fyrst nefna, að loftræsting á ekk-
ert skylt við Ijós og útsýni, og gluggar
þeir, sem nú tíðkast, eru greinilega
úreltir. Hús ættu að vera gerð með
föstum gluggum fyrir ljós og útsýni,
en loftræsting ætti að fást gegnum op
við gólf og loft, sem loftið á að síast
gegnum, án þess að orsaka dragsúg.
Þe^ar vér erum búin að afgreiða rvk
og óhreinindi, er ekki úr vegi að snúa
sér að matnurn. Þetta er nú orðið svo
vísindalegt atriði í heimilishaldinu,
að erfitt er fyrir almenning að átta
sig á því. Og mér er ekki kunnugt
um, að neinar hagnýtar og alþýðlegar
leiðbeiningar hafi komið á prent, er
gerðu alþýðu manna þetta auðvelt í
framkvæmd. Til skamms tíma voru
eggjahvíta, kolvetni, fita og hitaein-
ingar það lífsnauðsyn-
legasta, sem fæðan varð
að innihalda. Nú er
bara talað um vitamín,
sem gætu eins vel verið
auðkennd með grísk-
um bókstöfum sem lat-
ínskum, án þess að al-
menningur gerði sér
nokkuð minni grein
fyrir þeim. Það eina,
sem fólk hefur almennt
gert sér ljóst í þessum
fæðuvísindum, er það,
að þessi umtöiuðu efni
þyrftu að vera í dag
legri fæðu að einhverju
20