Samvinnan - 01.07.1976, Page 14

Kafli úr nýrri bók
eftir
Jóbannes Helga
FARMAÐUR
I FRIÐI
OG STRÍÐI
Gullfoss var enn fínna skip
en Esja, millilandaskip, fyrst ís-
lenskra skipa með íslenska á-
höfn og íslenskan skipstjóra til
að sigla milli íslands og Ame-
ríku frá því á dögum Leifs
heppna. Nafn hans var letrað
gullnum upphleyptum stöfum
á stefni og skut; reyksalurinn á
fyrsta plássi var klæddur
rauðu plussi, þiljur úr mahoni,
og griðarmikið þilfar var fyrir
neðan brúna, náði talsvert
fram fyrir hana, handa fyrsta
pláss farþegum að spóka sig i
góðviðri og stunda ýmis konar
leiki, kasta hringjum á tölu-
setta pinna í þilfarinu o. s. frv.
Og ekki voru hnapparnir siðri
en á Esjunni, gylltir á skip-
stjórnarmönnum, silfurlitir á
bryta og hans fólki, allt leir-
tau með ibrenndum Þórshamri
Eimskipafélagsins. Skipstjór-
inn bar sex borða, þrjá i húfu
og aðra þrjá á ermum, fyrir
utan hnappana, og hann átti
stuttfrakka með skrautbelti til
hátíðabrigða. Ég get enn i innri
eyrum heyrt volduga eimpípu
Gullfoss, kveðjuna þegar hann
kom af hafi eða lagði frá landi
og snéri stefni með gullnum
stöfum við hafinu, og hafnar-
bakkinn var krökkur af fólki
sem veifaði vasaklútum, hló og
tárfelldi. Þá var útlandið hinn
mikli heimur. Annað hvort
voru menn sigldir eða ekki
sigldir. Á því var allur munur.
Að vera eða vera ekki. Að vera
sigldur jafngilti nokkurs kon-
ar aðalstign. Og sumt fólk, ekki
sérlega gáfað að vísu, lét ekki
undir höfuð leggjast að minna
aðra á hana, margt lífið á
enda, með því að sletta dönsku
í tíma og ótima og minna
þannig á hápunkt lífs síns,
siglinguna sem endur fyrir
löngu greindi það frá öðrum
mönnum. En hinir voru líka til
sem ekki skynjuðu önnur lönd
sem tiltakanlega stærð, af því
að heimur þeirra var svo
knappur, sumir héldu þau ekki
stærri en þorpið sem það átti
heima í eins og vinur Nikka
gamla í þorpinu úti á landi.
Nikulás hafði flust til Ameríku
og nú fregnar hann að einn
Fossinn sé við bryggjuna, ný-
kominn frá Ameriku. Karl gekk
fyrir stýrimann, Birgi Thor-
oddsen, og segir:
Þið voruð í Ameríkunni.
Við vorum þar, segir Birgir.
Sástu nokkuð Nikulás?
Nikulás?
Já — hann Nikulás.
Nei — ekki sá ég hann nú.
Æi, jæja, sagði karl snúðugt.
Hann hefur þá ekki nennt of-
aneftir.
Sagan er sönn. Birgir sagði
mér hana sjálfur.
14