Samvinnan - 01.12.1981, Blaðsíða 16

Gullkúturinn
sem flaut á vatni
°g lýsti
í myrkri
Bærinn á Grímsstöðum.
Baðstofan á Grímsstöðum, þar sem Jakob
Hálfdanarson afgreiddi fyrstu pantanirnar
fyrir Kaupfélag Þingeyinga.
9 Bréfið til Slimons
Benedikt á Auðnum heldur frásögn
sinni áfram um þetta:
„Með bókun sýslunefndar var sett á
Jakob ábyrgð á því, hvort nokkuð yrði
aðhafst eða ekkert og þótti okkur illt
að láta einskis freistað og málefni með
öllu falla niður.
Við Jakob urðum samferða heim af
fundinum og varð að ráði að hann
færi heim til mín og gisti hjá mér. Er
það skemmst frá að segja, að næsta
dag eða daga setti ég saman á eins
konar ensku máli bréf til Slimons þar
sem spurst var fyrir um það, hvort
hann væri fáanlegur til þess að auka
viðskipti sín hér á landi með því að
senda skip og fulltrúa sína til Húsa-
víkur að kaupa sauðfé á mörkuðum
í Þingeyjarsýslu. Við hétum honum
fullum farmi i skipið eða 2—3 þús.
fjár. Jakob fór ekki heim til sín fyrr
en þessu var lokið og bréfið til Slimons
afgreitt. Bréfið var auðvitað ritað í
nafni Jakobs og með hans undirskrift
sem fulltrúa héraðsmanna, kjörnum
til þess af sýslunefndinni.
Það má nærri geta með hvílíkri eft-
irvæntingu við biðum svarsins frá
Slimon eða öllu heldur hins, hvort
hann mundi virða okkur eða þetta er-
indi nokkurs svars.“
Jakobi barst svarbréf frá Slimon um
miðjan júlí um sumarið. Hann fór þeg-
ar í stað með það niður að Auðnum
„heldur hróðugur" til þess að fá Bene-
dikt til þess að snúa því á íslensku.
Slimon tók erindinu vel og hét að
senda skip til Húsavíkur um miðjan
sept. og með því kæmi Bridge umboðs-
maður hans og Tait slátrari til þess
að kaupa fé á mörkuðum.
Jakob og Benedikt boðuðu nú til
fundar á Einarsstöðum 3. ágúst, og
varð hann fjölmennur. Þar var skýrt
frá svari Slimons, og menn tóku þeim
tiðindum með áhuga, og fóru sauða-
loforð þegar að berast til Jakobs.
í bréfi Slimons var sagt, að hann
mundi senda skip til Gránufélagsins
á Akureyri með vörur, og einnig yrðu
þar vörur, sem Jakob hafði áður pant-
að fyrir Mývetninga. Þar á Akureyri
yrði James Bridge að hitta til nánari
samninga um sauðakaupin á Húsavík.
Jakob hélt þá til Akureyrar á tiltekn-
um degi og var Sigfús Magnússon i
Múla í fylgd með honum til þess að
vera túlkur. Var þar samið um mark-
aðsdaga og markaðsstaði um haustið.
En hvernig fór um vörurnar, sem Ja-
kob átti í þessu skipi? Hann segir í
minningum sínum:
„Vörur hafði hann á skipi sínu til mín
frá Fisher þeim, sem ég áður nefndi,
en var ófáanlegur til að fara með
þær til Húsavikur, heldur annað hvort
setja þær þegar upp við Eyjafjörð eða
geyma þær í skipinu þangað til um
haustið, og varð ég að sæta því síðara
... Vörur þessar hafði ég áður pantað
fyrir Mývetninga. Eftir þessa samfundi
varð það nú fyrst að gjöra að skrifa
ágrip af samningum i allar sveitir
vestan Jökulsár að Fljótsheiði."
Nauðsynlegt var að flýta fjallskilum
um 3 daga, og brugðust menn vel við
því. Markaðir voru ákveðnir dagana
13.—15. sept. á Húsavík, Skógarétt,
Hraunsrétt, Múla, Þverá og Hólum i
Laxárdal. Þangað voru reknir sauðir
úr uppsveitum, jafnvel austan af Hóls-
fjöllum.
• 32 þúsund úr gullpeningakút
Jakob var að sjálfsögðu á þessum
mörkuðum og með honum þeir Bene-
dikt á Auðnum, sem bókfærði sölu-
sauði, og Sigfús var túlkur. Sauðaskip-
ið „Cumberland“ lá þá á Húsavíkur-
höfn. Benedikt segir frá:
„Nóttina eftir siðasta markaðinn í
Laxárdalnum gistu þeir Bridge og Tait
á Þverá og 16. sept. riðum við allir með
þeim til Húsavikur. Var þá byrjað að
flytja sauðféð út í skipið á fiskibátum
Húsvíkinga og hafði Kristján Jónasar-
son haft forgöngu þess. Bridge bauð
okkur samferðamönnum sínum með
sér út í skipið til þess að gera upp við-
skiptin og veita kaupverðinu móttöku.
Fórum við Jakob og Sigfús þegar út í
skipið og gistum þar í besta yfirlæti
um nóttina, bví ekki var öllu lokið fyrr
en að áliðnu daginn eftir. Varð fyrst
að lesa saman markaðsbækur okkar
Eridge og leggja saman tölur í þeim.
Bar bókum okkar svo saman, að eng-
inn teljandi vafi var á, og það lítið
sem var jafnaðist í bróðerni. Reyndist
Bridge okkur hinn besti drengur og
hið mesta ljúfmenni.
Skipið var fullfermt svo að ekki
mátti þrengra vera, en upphæðin sem
Bridge bar að greiða var rúm 30 þús.
kr. Greiddi hann það í gullpeningum
að mestu en litið eitt i silfri. Pening-
ar þeir, sem Bridge hafði meðferðis
voru geymdir i rammgerðum tvöföld-
um kút sem flotið gat á vatni og lýsti
af i myrkri af fosfórefnum. Kúturinn
var geymdur í læstum klefa út úr her-
bergi Bridges og bauð hann okkur að
líta þar inn áður en hann hreyfði við
kútnum.“
Bridge lýsti ánægju sinni yfir því
hve vel hefði tekist, enda var veður-
blíða þessa daga. Hann kvaðst vilja
halda viðskiptum áfram en honum
leist illa á höfnina og áhöld til þess
að koma fénu út í skip og vildi að féð
yrði framvegis rekið til Akureyrar.
Hann ráðlagði að fá vörur upp með
sauðaskipum, það væri báðum hag-
kvæmt. Þeir félagar kvöddu sauða-
kaupmenn með kærleikum og drukku
heillaskál framtíðarviðskipta, en
Benedikt tekur fram, að áður hafi
„engum vínföngum verið hreyft með-
Framhald á bls. 58
16