Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.08.1922, Page 7

Tímarit íslenskra samvinnufélaga. 53
Annarsvegar magnaðist gremja kaupmanna yfir því
að verslunargróði þeima varð minni en ætlað var, og þeir
urðu stundum að brjóta odd af ofiæti sínu. Má vera að
þetta hafi eitthvað hert á þeim að tiytja hingað ódýrustu
vörurnar er þeir gátu i'engið, enda kom þá oft hingað
skemd matvara, t. d. „ormakorn“. Við þetta gátu
bændur ekkert ráðið, og óánægjan magnaðist. — Af til-
raununum að versla í fiokkum leiddi það gott, að menn
fóru að taka eftir að betra væri að hafa félagsskap, og
það fór að smá skýrast fyrir mönnum að þeir yrðu
s j á 1 f i r að hafa hönd í bagga með um verslanina, þá
gætu þeir tryggt sér að kaupa ekki skemdar vörur. Menn
treystu ekki lengur á forsjón kaupmanna.
Vorið 1869 fluttist „ormakorn" hingað til lands;
var fullyrt að kaupmenn hefðu keypt það erlendis fyrir
sama sem ekkert verð, en seldu það hér sem óskernt væri
10—11 rdl. tunnuna — (20—22 kr.). Þeir sem þetta gerðu,
voru einkum félagarnir Clausen og Sandholt fyrir vestan,
Hillebrandt á Hólanesi, Bjarni Sandholt lausakaupmaður
á Borðeyri o. fl. — Þeir sem voru búnir að kaupa þetta
korn, skiluðu því aftur, og hinir hættu við að kaupaþað.
Þau ummæli voru þá höfð eftir Arna Sandholt, að „þó
íslendingar vildu ekki ormakornið nú, skyldu þeir fá það
í mjöli að ári“!
Næstu tvö ár, keyptu sumir ekkert mjöl.
En þetta hreif.
Húnvetningar, eins og fleiri, fundu sárt til þess hversu
þeim var herfilega misboðið að hinum dönsku verslunum.
Þeir hófust handa sama sumarið, 1869, og áttu með sér
fundi, ásamt Pétri Eggerz á Borðeyri til þess að ræða
um þetta vandræða verslunarástand. Urðu þeir sammála
um að stofna alinnlent og víðtækt verslunarfélag sem
skyldi vera hlutafélag. Var þá kosin nefnd til að
semja lög handa því; voru það: Páll Vídalín, Pétur Eggerz
og síra Sveinn Skúlason. Nefndin gaf strax út boðsbréf,