Fálkinn - 18.12.1937, Blaðsíða 20

1()
F Á L K 1 N N
"\T IÐ SÁTUM nokkrir kátir
* veiðimenn kringum bálið í
skóginum og vorum að tala um
stjettaþóttann til forna, þegar
ungur listamaður, sem var al-
kunnur fyrir ótrúlegustu uppá-
tæki, fór að segja frá:
„Þegar jeg var nýgiftur álti
jeg heima í afskektu skógar-
bolti fyrir ofan Osló, og þetta
varð langur og skrítinn vetur.
Það var langt til nágranna, svo
að konan mín var lirædd við
að vera ein með stúlkunni, og
þetta var mikill snjóavetur, svo
að við urðum að nola skiði,
þegar við dróum malbjörg að
heimilinu. Og svo var það á
aðfangadagsmorgun, að blöðin
birlu myndir af tveimur hættu-
legum glæpamönnum, sem
höfðu strokið úl betrunarhúsinu
þá um nóttina. „Ha-—ha!“ sagði
jeg við konuna mína, „það
bregst ekki að við fáum heim-
sókn í dag —• því að við liggj-
um vel við fyrir fólk, sem vill
leynast i skóginum“. „Guð sje
oss næstur!“ hrópaði hún, „er
þjer alvara að halda, að þeir
komi hingað“. „Vitanlega geta
þeir komið hingað“, segi jeg —
„og komi þeir þá finst mjer
sjálfsagt að bjóða þeim inn og
gera þeim gott, úr því að jólin
eru komin“.
Nú skal jeg taka fram, að
konan min er af gamalli og
íhaldssamri embættismannaætt,
og jafnvel meðan við vorum
sem fátækust gat jeg stundum
ekki annað en glott að sljetta-
þóttanum í henni. Þó að við
ættum heima í litlum verk-
mannabústað, kom það ekki til
mála, að rukkari fengi að stíga
inn fyrir þröskuldinn á komp-
unni, sem við kölluðum borð-
stofu. Betlurum var gefinn mat-
arbili, en þeir urðu að standa
úti í ísköldum göngunum og
stífa hann úr hnefa, því að það
var ekki rúm í eldhúsinu, og í
borðstofunni, — maður liefði
átt að minnast á það
„Það væri þjer likt að bjóða
þeim inn“, segir hún, en getur
ekki varist brosi, því að henni
fanst tilhugsunin svoddan fjar-
stæða. „En jeg verð endilega
að fara inn i bæ í dag, og mjer
er um og ó, að fara ein um
skóginn*. „Eins og jeg fylgi
þjer ekki á stöðina“, segi jeg.
Og það gerði jeg. En áður en
hún steig inn í lestina, gaf hún
mjer ýms góð ráð og áminning
ar. „Aflæstu hurðinni vel, fyrir
alla muni, hver sem kynni að
fara hjá!“ Jeg lofaði öllu og
flýtti mjer heim. Vinnukonan var
JOHAN BOJER:
MINNINGA-BIKARINN
vitanlega lafhrædd, að þurfa að
vera ein þessa stuttu stund.
En jeg liafði það líka á til-
finningunni þennan morgun, að
j.eg væri langt frá fólki. Skóg-
urinn kringum liúsið var svo
drungalegur, húsið svo tómlegt
og fótatak mitt svo skrjáfmikið,
að það hlaut að heyrast langar
leiðir. Jeg reyndi að taka mjer
eitthvað fyrir liendur, en það
strandaði alt. Jeg var að hugsa
um flóttamennina tvo og ldó að
sjálfum mjer. „Ekki ert þú
víst hræddur?“ sagði jeg —
„ertu genginn af göflunum?“
En jeg' var eirðarlaus og labb-
aði úr einu berberginu í annað,
eins og jeg væri að biða eftir
að eittbvað skeði.
Og svo er alt í einu hringt.
Stúlkan kemur ,inn náföl og
segir að tveir menn standi fyrir
rtan.
„Hvað vilja þeir?“
„Jeg veit ekki. Þeir sögðust
vilja koma inn. En jeg þorði
ekki að opna. Þeir eru svo und-
arlegir“.
Jeg leit á skammbyssuna
sem hjekk upp á þili, en Ijet
hana vera og fór sjálfur fram i
gang til þess að opna.
Og úti í snjónum standa tveir
menn, annar mjór og pervisa-
legur, blár af kulda og með
gleraugu, liinn gildur og mik-
ill í herðunum. Þeir virðast
hafa öslað snjóinn lengi, og
þeir hafa þetta undarlega augna-
tillit, sem menn og dýr hafa,
þegar neyðin knýr þau til, að
þola engin mótmæli.
„Góðan dag‘ , sega þeir og
bera hendina upp að húfunm
og eru kurteisir, en um leið
stíga þeir feti nær, með ákveðn-
um svip. „Góðan dag“, svara
jeg. „Okkur langar í matarbita
og fá að hita okkur svolitið“,
scgja þeir. „Já, gerið þið svo
vel og komið þið ínn“, segi jeg,
„það er víst kalt að vera á ferð
í skóginum í dag“.
Þegar kom inn í ganginn
stóðu þeir kyrrir með húfuna í
hendinni. „Kanske við megum
koma inn i eldhúsið“, segja
þeir og súpa liveljur. En nú
datt mjer nokkuð í hug, því að
jeg var bæði bóndinn og hús-
freyjan á heimilinu. — „Gerið
þið svo vel að koma inn í borð-
stofuna", segi jeg og opna fyrir
þeim. „Og hvað þóknast ykkur
að fá að borða?“
Þeir fóru innfyrir dyrnar og
stóðu þar kyrrir og sneru húf-
unum sínum og litu á lappir
sjer. Þeir fóru allir hjá sjer
yfir þessum viðtökum og virl-
ust vera að hugsa um, að leggja
a flótta. „llvað við viljum að
borða? Það varðar minstu livað
það er. Brauðbita eða graut eða
eitthvað sem hendi er næst“.
„Eða svolítið buff?“ sagði jeg.
Þeir litu livor á annan og síðan
grunsemdarlega á mig. „Já, það
er afbragð“, sögðu þeir, „en við
erum i tímahraki, svo að við
megum ekki bíða lengi“. Jeg
kallaði á stúlkuna og bað liana
að steikja buff. „Og hvað
viljið þið drekka með matn-
um?“ — Dreklca? Aftur gutu
þeir til mín grunsemdaraugum,
eins og þeir hjeldu, að jcg
befði þá að spolli. „Við drekk-
um bvað sem er!“ sagði maður-
inn með gleraugun. „Vatn eða
nijólk eða kaffisopa“. „Eða öl!“
„Öl, livort það nú væri, en
„Og glas af rauðvíni?“
„Rauðvín, hmm“. Þeir liorfð-
ust aftur á og fansl vísí keyra
úr liófi. Svo bað jeg stúlkuna
um að sækja öl og eina flösku
af rauðvíni og þegar maturinn
kom settist jeg hjá þeim og
borðaði með þeim.
Við fórum bráðlega að rabba
saman. Mjer var fyllilega ljóst
hverjir gestirnir voru, þess-
vegna var gaman að heyra þá
sjálfa skýra frá, hvaðan þeir
kæmu og hvert þeir ætluðu. Sá
guggni með gleraugun hafði
verið sýsluskrifari — sagði
hann og spurði ófeiminn
livort jeg þekti þann o'g þann
hreppstjóra eða þann og þann
sýslumanninn. Hann sparaði
ekki að láta heyrast að hann
væri mentaður maður, sem
kynni að nola erlend orð. Því
miður misti hann stöðuna í
fyrra, vegna veikinda. Og nú
ætlaði liann að reyna að kom-
ast lil Drammen og fá eitthvað
að gera.
Hinn var sjómaður, bátsmað-
ur, en óráðinn. Hann ætlaði að
fylgjast með æskuvini sínum til
Drammen og vonaði að fá eitl-
hvað að gera þar. Hann var
með grásvartan skegghýung,
hálfsköllóttur en virtist vera
undir fertugu.
TEG TRIJÐI ÖLLU sem þeir
J sögðu og við átum og drukk-
uni, og urðum sífell vinsam-
legri. Hitinn þýddi loppna lim-
ina og maturinn og vínið kom
meira að segja fram roða i
kinnunum á sýsluskrifaranum.
Hann var orðinn klökkur, þeg-
í' bann var að segja fró lífinu
hjá sýslumanninum, fallegu
ciætrunum og jóladansleikjun-
um. Þá var nú gaman að lifa
þegar maður rifjar það upp
fyrir sjer. Bátsmaðurinn var
þögull, en hann virtist dáðst að
fjelaga sínum eins og hann
vildi segja: „Mikið skramhi
lekst þjer upp!
En nú datt mjer nokkuð í
bug, „Heyrið þið“, sagði jeg og
gerði mig sem vandræðalegast-
an. „Vitið þið liver jeg er?“
Nei, það vissu þeir ekki. „Nei“,
sagði jeg, „því að ef þið vissuð
það, þá munduð þið ekki sitja
hjerna og borða með mjer“.
„Nú“, þeir góndu báðir á mig
undrandi og forvitnir. „Já“,
sagði jeg, enn vandræðalegri.
„Mjer þýðir víst ekki að
fara í felur með það, hm. Jeg
liefi .... jeg er nýkominn úr
tugthúsinu“.
Þeir hrukku báðir við, og
sýsluskrifarinn misti gaffalinn
sinn. Þeir borfðu hver á annan
og' siðan á mig. Það var liljótt
við borðið um slund, og báðir
brostu eins og' þeir tryðu ekki.
„í tugthúsinu — þjer!“ sögðu
þeir, nei, afsakið þjer — enginn
skyldi telja þeim trú um það.
„Jú“, sagði jeg — „jeg var
dæmdur í þriggja ára hegning-
arvist í fyrra, en svo l'jekk jeg
refsingunni breytt i misseris
betrunarhús. Þið vilið máske
að það er liægt?“ Ja-há, það
vissu þeir ~~ vissu það báðir.
Svo sátum við allir þegjandi
um stund. „Og' livað höfðuð
þjer gert ilt af yður?“ spurði
skrifarinn. „Jeg var sem snöggv-
asl einn í gullsmíðaverslun —•
og svo varð mjer það á að
stinga ofurlitlum hlut í vasa
minn — og svo kom gullsmið-
urinn og læsti hurðinni, og svo
vildi þannig til, að jeg hafði
lmíf á mjer ....“
„Ha?“ sagði skrifarinn. „Æ,
æ“, sag'ði bátsmaðurinn og bætti
svo við. „Já, þessir lmífar!“ En
samtímis töluðust þeir við með
fótunum undir borðinu, þeir
stigu á tærnar livor á öðrum og
virtust loks verða sammála og
rjett á eftir sagði skrifarinn:
„Þá erum við nú eiginlega fje-
lagar skál?“ Ha, jeg skildi
ekki í neinu. „Jú“, sagði báts-
maðurinn og glotti, „við erum