Fálkinn - 18.12.1937, Side 40

30
F Á L K I N N
Jeanne d’ArC - Mærin frá Orleans
]>ó að 525 ár sjeu liðin frá fæðingu Jeanne d’Arc lifir
minningin um hana meðal allra menningarþjóða. Hún
var brend lifandi aðeins 19 ára gömul, en tekin í dýrl-
Á tímuni Jeanne d’Arc var
Frakkland mjög Ivistrað ríki.
Ljensherrarnir voru háðir kon-
unginum aðeins að nafninu til
og Englendingar áttu miklar
eignir í landinu og höfðu þar
víðtæk erfðarjettindi, svo að
siðustu hundrað árin höfðu
þeir reynt, bæði með illu og
góðu, að Ieggja Frakkland und-
ir Englandskonung og hafði
þetta kostað ófrið við Frakka i
nær hundrað ár. Og ekki hætti
það úr skák, að sumir ljens-
herrarnir sáu sjer hag í því að
stvðja málstað Englendinga.
Þannig var ástatt í Frakk-
landi, þegar bóndadóttirin frá
Lothringen kom fram á sjónar-
sviðið og skrifaði nafn sitt svo
glæstum stöfum í sögu Frakk-
lands, að hún var tekin í dýrl-
ingatölu nær 500 áruni síðar.
Jeanne d’Arc var barn að
aldri, þegar sögurnar um of-
ríki og ójöfnuð Englendinga
hljómuðu í eyrum hennar og
jafnaldra hennar, en áf því að
hún var djúphyggnari og trú-
lineigðari en börn á hennar
aldri höfðu þessi tiðindi meiri
áhrif á hana. Jafnan þegar hún
sá sjer færi á hljóp hún í bæna-
húsið i Bermontskóginum til
þess að flytja fram bænir sin-
ar hjá Maríu mey. Leiksystkin
liennar voru svo vön því að
liún liyrfi úr leik, að þau hugs-
uðu jafn lítið um það eins og
Iiitt, að hún signdi sig jafnan,
er hún heyrði klukknahring-
ingar. En hklega hefðu þau
orðið forviða, ef þau hefðu vit-
að að þessi leiksystir þeirra var
ekki nema þrettán ára, þegar
hún fór að sjá sýnir og fá vitr-
anir frá öðrum heimi.
í fyrstu hafði hún orðið
Iirædd sjálf, er hún fjekk vitr-
anirnar, en smámsaman varð
henni ljóst, að það var heilög
Katrín af Siena og Mikael erki-
engill, sem birtust henni og
Ijetu hana til sín heyra. Og
fljótlega fanst henni þetta jafn
eðlilegt og að maður væri að
tala við mann.
Hún var sextán ára, þegar
raddirnar sögðu henni að hún
væri kjörin til þess af konungi
himnanua að vernda hinn rjett-
borná konung Frakka, Karl VII.
og Iáta krýna hann í Rheims
og reka Englendinga úr landi.
„Þú skalt klæðast karlmanns-
klæðum og bera vopn og taka
forustu fyrir her. Við munum
hjálpa þjer, svo að allir munu
hlýða skipunum þínum“. Þann-
ig ldjóðuðu orðin og þau voru
endurtekin þrásinnis.
Flestum mun skiljanlegt,
hvernig ungri sveitastúlku muni
hafa orðið við svona orðsending
frá öðrum heimi: skipun um
ingatölu árið 1920.
Jeanne d’Arc.
að taka að sjer slíka fram-
kvæmd. Hún kunni ekki einu
sinni að sitja á hesti, og þvi
siður að stjórna her. En radd-
irnar knúðu hana fram, og þeg-
ar foreldrar hennar fóru að
tala utan að því að hún gifti
sig, þá svaraði lnm, að hún
mundi aldrei giflast, .því að sjer
væri háleitara verk fyrirhugað.
Foreldrar hennar ljetu undan
henni, þó að þau ekki skildu
hana; þau höfðu að vísu heyrt,
að ungar stúlkur gengi í klaust-
ur, en að þær færu í karlmanns-
föt og legðu í strið til þess að
þjóna drotni sínum, það
höfðu þau aldrei vitað.
Þó að hvorki væru til frjetta-
hlöð eða útvarp i þá daga, voru
frjettir samt furðu fljótar að
berast út. Fiskisagan um Jeanne
d’Arc og hlutverk hennar flaug
eins og eldur i sinu um alt
Frakkland og barst m. a. til
Touraine, en þar sat konungur-
inn í kastalanum við Chinon.
Hann var á heljarþröminni.
Englendingar nálguðust Loire,
og hann skorti bæði fje og her-
foringja til þess að veita þeim
viðnám.
Hirðmenn hans vissu ekki sitt
rjúkandi ráð en rjeðu honum
lil að færa sig um set lengra
suður á bóginn, svo að lengi'a
yrði milli lians og Englendinga.
Sjálfur vissi hann ekkert hvað
gera skyldi, hann var fremur
úrræðalitill og framkvæmda-
laus að upplagi og átti erfilt
með að taka ákvörðun. Og
hýsna ókonunglegur var hann
þarna í kastalanum, þar sem
liann ráfaði um í stagbættum
fötum og á skóm, sem hann
hafði fengið npp á krít; auk
þess var hann herfilega Ijótur
í sjón. Hann mundi hafa orðið
til almenns athlægis, ef ekki
hefðu verið raunálegu augun i
honum; þau vöktu meðaumkun
með honum.
Þannig var ástatl hjá honum,,
er fyrirspurn kom frá .Teanne
d’Arc, hvort hún mætti koma
á konungs fnnd. Hann hefði
nú, helst kosið að fá að vera í
friði. Því að latir menn og
sljógir eru svo gerðir, að þeim
finst atorkufólkið aðeins vera
til ama og leiðinda. Honum var
illa við þá tilhugsun, að luinn
yrði máske að neyðast lil að
ráðast í fyrirtæki, sem liann
hvorki þorði að ráðast í nje
hafði fje til að framkvæma.
Ráðunautar hans voru ekki
lieldur fíknir í, að einhver frið-
arspillir færi að skifta sjer al'
sinnuleysisstefnu þeirra og
rjeðu konungi eindregið frá að
veita stúlknnni viðtal. „Hver
veit nema þessi slúlka, sem
þykist vera send af guði“, sögðu
Jjeir, „sje annaðhvort send af
sjálfum djöflinum eða það sem
verra er: hver veit nema hún
sje njósnari fyrir Englendinga".
Konungurinn hlustaði þegjandi
á þessar bollaleggingar, sem
urðu sífelt háværari. En þá
kcun hraðboði með þær frjettir,
að Englendingar hefðu sest um
Orleans, borgina sem hafði öll-
uin stöðum meiri hernaðarþýð-
ingu.
Nú var mikið í veði og aldrei
þessu vant tók konungurinn
sjálfur ákvörðun. Hann vildi
tala við jómfrúna, kraftaverk
höfðu gerst fyr og þau gátu
gerst oftar. En hann ætlaði að
cíyljast meðal hirðmannanna
og reyna hvort hún væri jafn
skygn og orð var á gert.
Hinn 8. mars 1121, einmitt
þegar sólin var að ganga til
viðar bak við hæðirnar hjá
Chinon, kom ofurlítil herdeild
bogskyttumanna með Jeanne
d’Arc í fararbroddi upp brekk-
una, sem er á milli bæjarins og
kastalans. Á leiðinni mætlu þau
druknum hrotta, sem kom auga
á Jeanne d’Arc í hermannabún-
ingi og breytti í hana ókvæðis-
G-rðúm og hölvaði gróflega. Hún
horfði fast í augu lians, svo
sem sekúndu og sagði svo:
„Blygðast þú þín, sem hrátt átt
að standa fyrir angliti Drottins,
að leggja nafn hans við hje-
góma“. Hrottinn slagaði áfram
niður veginn og áður en jóm-
frúin og förunautar hennar
voru komin inn í kastalann,
var hann druknaður í ánrii.
Við inngöngudyrnar tók kast-
alaforinginn á móti henni og fór
með hana inn í liátsætissalinn
og loguðu þar um fimtiu kerti.
Þarna voru yfir 800 manns
samankomnir og allra augu