Fálkinn - 18.12.1937, Side 54

IV
l< A L K 1 N N
GAMLA BÍÓ

4 skÍF^WfP^Wr*1' w&m
Jólamynd 1937.
Uppskera.
Hríl'andi og efnisrík austurisk taimynd. Aðalhlutverkið leikur:
PAULA WESSELEY,
sem allir muna eftir, sem sáu filmurnar „Maskerade“ og „Epi-
sode“, er sýndar voru hjer fyrir nokkru.
Fáar mijnilir, ef nokkrar eru, hafa hlotið jafn mikla viður-
kenningu og lof erlendra blaða og myndin UPPSKERAN, sem
kallað er hreinasta listaverk, og ekki síst sökum hinnar töfr-
andi leiklistar PAULU WESSELEY.
Myndin verður sýnd á annan í jólum
kl. 5, 7 og 9.
GLEÐILEG JÓL!
iSSkdHiS&LaSÍSsæí:

NÝJA BÍÓ
BURGTHEATER
Austurrísk stórmynd, samin og gerð undir stjórn kvikhiynda-
meistarans WILLY FORST, sem nú er talinn einhver frumleg-
asti kvikmyndahöfundur og leikstjóri. — Aðalhlutverkin leika:
WERNER KRAUSS, Willy Eichberger, Hortense Raky og Olga
Tschechowa. Sýnd annan jóladag kl. 7 og 9.
DIMPLES.
Gullfalleg og skemtileg amerísk mynd, leikin af undrabarninu
SHIRLEY TEMPLE,
verður sýnd á barnasýningum annan jóladag kl. 3 og 5.
gleðileg jou.

Gamla Bíó sýnir itm jólin merka
jjýska mynd, sem teljast verður við-
burður frá leikrænu sjónarmiði,
vegna hins frábæra leiks Paulu
Wesselys, hinnar ungu og fögru leik-
konu. Hún hefir þegar sýnt það, að
hún er verulega mikil leikkona og
'hefir . einstaklega hæfileika lil þess
að lifa sig inn í hlutverk sin. Hún
skaþar persónúr sínar með ótrú
legum dugnaði og einbeitni, svo ao
þær verða fullkomlega lifandi fyrir
áhorföndum. Hún leggur jafnan
fyllstú rækt við að gefa persónum
þeim, er hún vill sýna, listrænan
heildarsvip og hún gleymir jafnvel
ekki hinum ininstu smámunum til
þess að fylla út mynd þeirra. Hún
leggur ekkert kapp á að sýnast fög-
ur. Hið eina, sem hún lætur sig
skipta i því efni, er að persónur
hennar fái mannlegan, náttúrlegan
blæ i meðferð hennar. Hinar ströngu
listarkröfur, sem Paula Wessely hef-
ir jafnan gert til siálfrar sín, gera
það að verkum, að sjerliver mynd,
sem hún leikur i, má teljast merkur
viðburður* í kvikmyndaheiminum.
Minnisstæður mun mörgum leikur
hennar í „Maskerade“ og „Episode",
sem sýndar voru hjer fyrir
nokkuru, en öllum ber þó saman
um, að „Uppskeran“ taki þeim fram
að þvi er leik Paulu Wesselys
snertir, þar sem hún leikur vinnu-
stúlku á ungverskum herragarði af
mikilli snilld og smekkvísi.
Myndin „Uppskera“ fer fram í
Vínarborg og úti í sveit í Ungverja-
landi um 1910. Efnið er í stuttu
máli þannig: Karl von Tamassy
riddarahöfuðsmaður er mjög afhald-
inn i samkvæmislífi heldra fólksins
í Vínarborg, er svo vi 11 til að faðir
hans deyr af slysförum og erfir nú
Karl hina gömlu óðalseign feðra
sinna, en því miður ekkerl rekstrar-
fé til þess að halda búskapnum í
horfi. Þegar alt er gerl upp, er hinn
ungi riddaraliðshöfuðsmaður ein-
ungis fátækur óðalseigandi, og liann
neyðist til að selja meira hlutann af
jörðum sínum og láta þjónalið og
vinnufólk fara. Peningshiisin standa
tóin, og úr aðalbyggingunni verður
liann að flyljast og sest hann að í
húsi því, er ráðsmaðurinn hafði
haft. Hið eina af vinnufólkinu, sem
hann heldur eftir, er kornung
stúlka, Julika að nafni, dfrttir öku-
ínánnsins gamla á herragarðinum,
en hann hafði farist í sama slysi
sem faðir höfuðsmannsins. Smám
saman tekst með þeim kunnings-
skapur og vinátta. Þau vinna saman
að ýmsum störfum, þau |)lægja, sá og
sýsla um annað, er að sveitavinnu
lýtiir.
í næsta þorpi taka menn að skrafa
margt um höfuðsmanninn og hina
ungu vinnustúlku hans, — og auð-
vitað fordæma menn þau bæði, og
þegar Julika kemur til guðsþjónustu
i tilefni af uppskerunni, búin sínu
besta skarti, snúa vinkonur hennar
baki við henni. Presturinn reynir
að telja henni liughvarf, fá hana til
þess að flytjast burtu, en hún af-
tokur það með öllu. Af tilviljun hitt-
ir nú höfuðsmaðurinn unga og glæsi-
lega yínardömu, sem er gestur á
herragarði í grendinni. Og hann
verður hrifinn af fegurð hennar -—
.luliku til sárrar sorgar. Þegar þau
kveðjast, binda jiaú það fastmælum,
að hiiii skuli koma aftur áður en
uppskeran hefst, og þá skuli þau
gifta sig. í augnablikshrifningu lof-
ar hann því að byrja ekki á upp-
skerunni, fyrr en luin sje komin.
Líður nú til þess tírna, og höfuðs-
maðuninn undirbýr hátíðlegar mól-
tökur heitmeyjar sinnar. Hann fer
á brautarstöðina til þess að taka á
mói henni með blóm í hendi, en
Vínardaman kemur ekki. Svo líður
hver dagurinn af öðrum og ekki
kemur hún. Alstaðar hamast menn
við uppskeruvinnuna, neina á
herragarði höfuðsmannsins. Julika
reynir að fá húsbónda sinn til að
byrja, en hann kveðst vilja halda
loforð sitt. Loksins tekur hann sig
til og skrifar Vínardömunni brjef
og biður Juliku að fara með það
i pósthúsið En í stað þess fer hún
alla leið til Vínar og afhendir brjef-
ið þersónúlega. Vínarmærin gerir
ekki annað en hlæja að henni og
rífur brjefið í sundur ólesið og
fleygir því. Julika tekur rifrildið af
brjefinu og heldur heim hrygg í
huga, því að hún heldur, að hún
cigi sök á framferði Vínarmeyjar-
innar. Og nú ætlar hún að fara úr
vistinni. En þá sýnir höfuðsmaður-
inn henni, hvað hann hafði skrifað
i brjefinu, og Julika sjer, að hann
sagði skiþð við ástmey sína í Vin.
En framhaldið skal ekki rakið hjer
frekara.
-----x----
Nýja Bíó sýnir sem jólamynd
„Burgtheater“ með hinn fræga
þýska leikara, Werner Krauss, í
aðalhlutverkinu. Þeim, sem þekkja
Ii-ik Krauss, er nafn hans nóg trygg-
ing fyrir því, að hjer sje óvénjulega
góður leikur á ferðinni. Frægasti
leikstjóri, sem uppi hefir verið,
Max Reinhardt, hefir sagt, að að
hans ilómi sje Werner Krauss mesti
leikari, sem nú er uppi. En auk
hans leika ýmsir ágætir leikarar í
r.iyndinni, -svo sem Iláns Moser,
Olga Tschechova, Willy Eichberger.
Carl Giinthér og Iíortense Raky.
Leikurinn fer fram í Vínarborg, að-
allega í sambandi við Burgleikhúsið
þar í borginni, og aðalpersónan
(leikin af Werner Krauss) er Fried-
ericli Mitterer, einn al' mestu og vin-
sælustu-leikurum við Burgleikhúsið.
Efni myndarinnar er fjölþætt og á-
hrifamikið og meðferð leikanda
snilhlarleg, í stað þess að rekja efni
leiksins, skal hjer í fám orðum sagt
nokkuð frá aðalleikaranum, hinum
fræga Werner Ivrauss.
Werner Krauss er prestssonur frá
Westerwald. Ætlun föður hans var,
að hann skyldi verða skólakennari,
og var hann því sendur í menla-
skóla í Breslau. En þar undi hann
skamma stund og tók að ferðast með
litlum leikflokki, sem ferðaðist bæ
frá bæ. í þeim leikflokki kom hann
fram í fyrsta sinn opinberlega í
aukahlutverki einu. Það var í óþekt-
um smábæ að nafni Guben. En nú
hóf hann ákafa baráttu fram á við
í list sinni. Hann varð oft að búa
við skort og hungur, en stálvilji
hans og kjarkur hjelt honum uppi.
Og smáni saman vann hann sig
áfram og fjekk fastar stöður við
leikhús, fyrst í Bromberg, þá í Aach-
en, Niirnberg; Dresden og síðast i
Berlín, og bendir röðin á borgun-
um á það, hverníg hann vann sig
fram stig af stigi. Til höfuðborgar-
innar, Berlínar, kom hann rjett áð-
ur en heimsstyrjöldin skall á. Rjeðst
hann þar til Þýska leiklnissins
(Deutsches Theater), þar sem Max
Reinhardt með sinni alkunnu glögg-
skygni á unga hæfileikamenn út-
vegaði honum stöðu. Nafnið Wernei
Krauss fór nú áð sjást við og við i
leikhússauglýsingunum, í fyrstu i
forföllum annarra leikara og síðan
tók liann við nokkurum stærri ann-
ars og þriðja flokks hlutverkum -
þar til loks, að Reinhardt, sem
hafði tekið eftir hæfileikum hans
til þess að skapa sterkar og skýrt
markaðar persónur, yeitti honum
sitl fyrsta stóra tækifæri árið 1915
ineð því að fela honúm nokkur að-
alhlutverk í Franlc Wedekind-leik-
rituin.
Werner Krauss vann hjer sinn
fyrsta stóra sigur á sviði leiklistar-
innar, og eftir þetta var honum fal-
ið hvert stórhlutverkið eftir annað í
Þýskalandi í ýmsum „klassiskum"
leikritum. Fyrst stórrannsóknardóm-
arinn og því næst Filippus annar í
Don Carlos, Vilhjálmur Tell, keisar-
inn af Ameriku eftir Shaw, Falstaff
i Henriki 4. effir Shakespeare, Pjet-
ur Gautur, Lear konungur, Julius
Cæsar, Polonius, Wallenstein, bæði
Faust og Mefistofeles. í nútíðarleik-
ritum voru honum einnig falin ýms
hlutverk, svo sem i „Sólarlagi" eftir
Hauptmarin, prófessor Angermann,
Cyrano iie Bergerac. Fjölhæfni lians
lýsir sjer meðal annars í því, að
hann hefir með jafngóðum árangri
leikið hin þyngstu „dramatisku"
hiutverk“ sem hin gáskafyllstu gam-
aiihlutverk, t. d. í „Frænka Char-
leys“. f kvikmyndum hefir hann
sjaldan leikið og ekki nema hann
hafi þótst öruggur um listrænan
árangur. Kunnar eru einkum þöglú
myndirnar „Prófessor Caligari" og
„Christian Walinschaffe", er hann
ljek í. íAf talmyndum hans eru fræg-
astar „Hundrað dagarnir“ (mynd sú,
er Mússolini ljel gera; þar leikur
Werner Ivrauss Napoleon), „Bux-
urnar“ og „York“.
Leikstjóri er Willy Forst, sem er
viðurkendur seni einn af snjöllustu
og frumlegustu leikstjórum, sem nú
eru uppi. Af .myndum hans, sem
hlotið hafa heimsfrægð, má nefna
„Ófullgerðu hljómkviðuna“, „Masker-
ade“ og „Mazurka", sem allar hafa
verið sýndar hjer, auk myndarinnar
„Burgtheater“.
Á annan í jólum sýnir Nýja Bió
inynd handa börnunum og aðalleik-
andinn er engirin annar en sjálf
Shirley Temple, uppáhald barnanna
iim allan heim. Myndin er bráð-
skemtileg og leikur undrabarnsins
er að vanda óviðjafnanlegur.