Fálkinn - 17.12.1943, Blaðsíða 21

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1943
Jólasaga eítir Sophus Banditz:
Eókín sem Manl hrós
Það var kvöld eitt að haus-
lagi á prestssetrinu i Týslundi
yfir á Jótlandi. Sjera Borup
hafði nýlokið við að lesa „Ber-
lingsku tíðindin“ og fengið að-
stoðarprestinum blaðið. Frá að-
stoðarprestinum gekk það til
prestsdætranna og þaðan barst
það til frúarinnar — það fór
alveg eftir sömu virðingarröð
eins og jafnan var fylgt, þegar
síðdegiskaffinu var rent í boll-
ana.
„Almáttugur, bvað þetta hlýt-
ur að vera merkileg bóli!“ hróp-
aði ungfrú María u]>j) yfir sig,
og leit sem snöggvast upp úr
blaðinu.
„Hvaða bók?“ spurði ungfrú
Lovisa, systir hennar.
„Bókin, sem getið er um hjer
í „Tíðindunum", ný skáldsaga,
er nefnist „Klara“. Hugsa sjer,
það er sagt, að langt sje síðan
að jafngóð og skemtileg bólc
hafi verið samin hjer.“
„Já, jeg tók lika eftir ritfregn-
inni,“ sagði aðstoðarpresturinn,
og presturinn ljet þess getið, að
það væri illa farið, hve dýr
bókin væri; ella mvndi liann
hafa keypt bana; „það lilýtur
eittlivað að vera varið í liana
eftir umsögn blaðana að dæma.“
Úti í sveitum bera menn að
jafnaði virðingu, sem óþekt er
í kaupstöðum og bæjum, fyrir
hverju orði i blöðunum, þ. e. í
því blaði, sem þeir kaupa sjálf-
ir, en ekki öðru. „Berlingsku
tíðindin“ hæklu „Klöru“ — þar
af leiðandi lilaut „Klara“ að
vera ágæt bók, að minsta kosti
á prestssetrinu í Týslundi. Þrátt
fyrir alt og alt reyndist það nú
svo, að fleiri blöð hrósuðu bók-
inni. Menn keyptu hana og lásu,
vitnuðu í hana, útskýrðu hana
og töluðu um hana. Á aðeins
hálfum mánuði var prestsfjöl-
skyldan í Týslundi i 2 sam-
kvæmum, þar sem „Klara“ var
aðalumræðuefnið. „Það er
gremjulegt, að verða að haga
sjer eins og heimsk gæs, þegar
maður kemur út á meðal
manna,“ sagði María, sem mest-
an áhugann hafði fyrir bók-
mentum þeirra systra. „Allir
aðrir en við hafa lesið „Klöru“
og gela tekið þátt í umræðum
um liana; — það er mjer næst
skapi að kaupa bókina sjálf.“
„Guð komi til, María! Ætl-
arðu að henda fimm krónum
út fyrir bók?“ varð ungfrú
Lovísu að orði. „Það verður þá
elcki mikið um jólagjafir frá
þjer.“
„Ef til vill fáum við bókina
úr lestrarfjelaginu, þegar það
sendir okkur bækur í næsta
skiftið,“ mælti frúin eins og
til að gera dætur sínar vongóð-
ar og rólegar.
„Nei, svo vill nú ekki vel til,“
andmælti María. „Prófasturinn,
sem er formaður fjelagsins,
tekur altaf nýju bækurnar, sem
nokkuð er varið i, lianda sjálf-
um sjer, og lieldur þeim þangað
til allir heima lijá honum hafa
lesið þær, en svo sendir hann
Friðriksen malara þær, eins og
við vitum.“
„Nokkuð er hæft í þessu,“
svaraði gamli presturinn sam-
sinnandi. — Það fór líka svo
sem María hafði sagt, þvi að
ekki barst þeim skáldsagan
„Klara“ í næstu bókasendingu,
heldur liðlega samin grein um
„Kirkjusögulega þýðingu liinna
Psendo-Isidorsku Decretala“ —
og svo nokkru siðar hefti af
„Græna riddaranum“. —- Það
var lítið upplyftandi. —
— „Jeg held, að jeg fari yfir
að Eikilæk til sjera Lassens,“
sagði aðstoðarpresturinn einu
sinni síðla dags. „Jeg hefi hevrt,
að liann hafi fengið „Klöru“
lánaða í bænum, og ef til vill
myndi hann lofa okkur lílca að
lesa bana.“ „Já, gjörðu það,
kæri Jensen,4 varð prestinum að
orði. „Mig langar líka sjálfan
svo mikið til að lesa hana.“
Og svo labbaði vor „kæri Jen-
sen“ af stað og svo og svo kom
Jensen til sjera Lassens og bar
upp erindið. -----
Marteinn Lúther var stór-
menni, en mikið tjón var það,
að liann skvldi ekki reynast svo
framsýnn, að hann gæti reikn-
að þróun tímanna út að fullu.
Þegar liann samdi skýringar
sínar við 10. boðorðið, þá lagði
bann mannanna börnum ríkt á
hjarta, að eigi mættu þau „girn-
ast uxa nje asna, þjón eða
þernu náungans", og þessi skýr-
ing hans hefir baft áhrif, þvi
að það verður að viðurkennast,
að sjaldgæft muni vera að nokk-
ur komi og biðji um kú eða
vinnukonu að láni. Öðru máli
skiftir um bækurnar; um þær
biðja menn, án þess að láta
sjer bregða, og svo „lyktnæmt“
fólk er til, að það befir uppi á
því, jafnvel á löngu færi, el'
einhver kunningi kunningja þess
hefir keypt sjer bók, sem gám-
an kynni að vera að lesa og
reynandi væri að ná i. Það
hefði því sannarlega komið sjer
vel, ef Luther gamli liefði látið
skýringar sínar við 10. boðorðið
ná berum orðum til bókanna.
Nú jæja, þetta gerði hann nú
ekki, og þar af leiðandi má
varla lá aðstoðarprestinum, þótl
liann í þennan fyrrgreinda
mund notað sjer „hesta postul-
anna“ og hjeldi til Eikilækjar,
og þá var hann svo lieppinn að
liitta fjölskylduna heima.
Ferðin bar binsvegar engan
árangur. Sjera Lassen bafði að
sönnu fengið bókina lánaða bjá
vini sínum, en var nú fyrir
löngu búinn að lána hana einum
vina sinna og lofa öðrum þrem
að fá hana að láni á eftir, svo
að fjölskyldan í Týslundi var
engu nær. „Jæja, komi tímar,
koma ráð,“ sagði sjera Borup;
„við náum áreiðanlega ein-
hverntíma í bókina.“
— Jólin nálguðust óðfluga.
Það var aðeins vilca til jóla.
„Á morgun verðum við endi-
lega að fara sleðaferð í kaup-
staðinn," sagði frúin við mann
sinn. „IJugsaðu þjer, við erum
enn ekki farin að kaupa neitt
til jólanna.“
„0—o, þú með jólagjafirnai
þínar, — jeg kæri mig ekki um
neina,“ svaraði presturinn. Þau
ummæli hans studdust við góð
rök og munu teljast bæði eðli-
leg og x-jettmæt, þar senx lians
góða kona gaf manni síiium
jafnan eitthvað, sem liana lang-
aði sjálfa til að eignast, svo
sem borðstofugluggatjöld, borð-
dúka o. fl. þ. b.
Nú, annað mál er það. Auð-
vitað fór það eins og æfinlega,
þar seixi gotl skiplag er á bús-
stjórninni — frúin rjeði og
næsta morgun beið sleði úti
fyrir dyrum pi'estssetursins. Að-
stoðai'prestui'inn og imgfrú
María, sem bæði ætluðu i kaup-
staðinn, voru dúðuð i feldi og
sjöl, meðan Niels ökunxaður
veitti viðtöku leyndai’málum
bemilismanna, skrifuðunx á
smámiða, „svo að ekkert
gleymdist.“ Og svo var lialdið
af stað. „Muna nú eftir að
kaupa 2 lóð af •kardemommum,
Níels minji, —r jeg gleymdi því
áðan,“ kallaði fi'úin á eftir
þeinx. En innan stundar lxeyrð-
ist ómur sleðabjallana ekki
lengur.
Inni í kaupstaðnum skildust
leiðir aðstoðarpx'estsins og ung-
frú Mai'íu, eftir að þau liöfðu
dx’ukkið saman súkkulaði, sem
hann boi'gaði. Maria leit inn i
tiskuverslun, vefnaðarvöruversl
un, lyfjabúð og á „50 aura út-
sölu“, og loks síðdegis leit hún
inn til bóksalans. Jeg ætla að
fá skáldsöguna „Klöru“, sagði
hún.
Hin bókmenta-elska ungfrú
Max'ía bjó nfl. yfir þeiri'i kæn-
legu fyrirætlun, að gefa Lovísu
systur sinrii bókina í jólagjöf,
þó ekki aðallega vegna þess, að
hún lijeldi að Lovísu mundi
þykja sú gjöf svo góð, lieldur
engu síður sakir sjálfi'a sín, þar
sem hana langaði svo sárt til
að lesa bókina, en kunni hins-
vegar ekki við. að kaupa liana
handa sjálfri sjer.
„Því miðui',“ sagði bóksalinn;
bún er uppseld.“
„Guð, — það er ómögulegt!
— En get jeg ekki fengið lxana
senda heim til nxín fyrir jól?“
spui'ði María, rnjög niðurdi'egin.
„Nei, alls ekki fyrir jól,“
hljóðaði hið huggunarsnauða
svar bóksalans. „Upplagið er
alveg þx'otið hjá útgefandanum
og ný útgáfa kemur ekki á
mai'kaðinn fyr en eftir jól.“
„Þetta var agalega grexriju-
legt,“ varð Maríu að oi’ði í
kvörtunarrómi. ,,„En skyldi hún
nú ekki vera til bjá Truelsen?"
„Nei,“ var svai'ið; „hann seldi
seinasta eintakið í gær. Jeg átti
4 eintök eftii’, en þau fóru öll
i dag — það er mikið sóst eftir
þessari bók.“
Svo ók þá Mai'ía heim unx
kvöldið, án „Klöru“, en með
aðstoðai'pi'estinunx. Og um
kvöldið, er Niels ökumaður