Fálkinn - 14.12.1956, Blaðsíða 17

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1956 13
ur og fjöll, eins langt og augað eygir.
Rétt áður en koniið er alla leiðina
til Betlehem beygir vegurinn fyrir
dalverpi og borgin blasir þá við og
stendur hátt uppi á hæðardragi. Hús-
in standa i stöllum utan í hæðinni
og fremst ber við iiimin mikil luisa-
þyrping með kirkjuturnum. Er húsa-
þyrping þessi likust virkismúrum til
að sjá. En þessi ramgerði steinkastali
er ekki virki, heldur fæðingarkirkja
frelsarans. Fæðingarkirkjan er raun-
ar margar kirkjur, sem byggðar hafa
verið á ýmsum timum, sem næst fæð-
ingarstaðnum. í eiginlegum skilningi
er kirkjan ])ó aðeins ein og meira að
segja ekki greitt inngöngu inn um
kirkjudyrnar frá kirkjuhlaðinu. Bygg-
ingarstíllinn er blandaður gamall
kirkjubyggingarstill, ef nokkur er og
framan við steinmúrana tekur við
brött brekkan ofan hæðina niður á
Betlehemsvellina, þar sem sagan segir
að fjárhirðarnir hafi gætt hjarðar
sinnar á jólanóttina fyrstu, þegar
frelsarinn fæddist.
IConstantínus keisari lét byggja þar
kirkju fagra í rómverskum stíl með
súlnaröðum á torgi framan við kirkj-
una. Síðan var kirkjunni breytt á
marga vegu og við hana byggðar aðrar
kirkjur og kirkjuhlutar, svo að nú er
byggingin mikið völundarhús. Sá sem
kemur á kirkjuhlaðið sér það ekki
nema af klukkuturnum og krossum,
að þarna er um kirkju að ræða, ann-
ars er lnin líkust kastala, eða illa
gerðri hlöðu til að sjá.
Fyrr á tímum hafa verið veglegar
kirkjudyr og súlnagöng, en nú er búið
að múra upp i þær, nema eftir er
skilið lítið op við fornan dyrustaf.
Sést greinilega móta fyrir veglegum
kirkjudyrum á veggnum og hvar
hlaðið hefir verið upþ í þær. Segir
sagan að hlaðið hafi verið upp í dyrn-
ar á umbrotatímum til þess að koma
í veg fyrir, að hersveitir óvinveittar
kristnum mönnum gætu riðið inn í
fæðingarkirkjuna. Auk þess þykir vel
við eiga að fólk þurfi að beygja hné
sin til þcss að komast inn í helgidóm
Aðaldyr fæðingarkirkjunnar.
Fæðingarstaður frelsarans.
Betlehem er gömul borg. Filistea-
borg, sem sagt er frá allt frá timum
Sál konungs. Orðið Betlehem er
hebreska og þýðir brauðhús. Er það
jafnframt nafn á öllu héraðinu, en á
Betlehemsvöllum er gróðursælil, sem
sjaldgæf er þarna í námunda við
Judeueyðimörkina. Hefir dalverpið
því verið sannkallað brauðhús byggð-
arinnar í kring. Við höfum líka forn-
ar frásagnir um akurlendi í Betle-
hemshéraði og fólk, sem gegndi störf-
um á akri. Þarna einhvers staðar í
dalverpunum var akur Bóasar, sem
getið er um í biblíunni og þarna á
Betlehemsvöllum hefir Rut gengið
með kornöx sín, þvi að hún bjó í
Betlehem.
Borgin er líka fæðingarborg Daviðs
konungs, enda var Jósef af ættkvísl
hans, eins og segir í jólaguðspjallinu
og þess vegna fór hann til Betleliem
til þess að láta skrásetja sig.
Fæðingarborg frelsarans stendur
l.átt, um 800 metra yfir sjávarmál.
Húsin eru flest vandaðri en almennt
gerist í arabiskum borgum, enda hafa
Evrópumenn sett sinn svip á ]>orgina.
Þar bjuggu krossfarar fjölmennir og
giftust margir dætrum Betlehems-
borgar og er yfirbragð borgarbúa enn
þann dag í dag mun blandaðra en í
flestum arababæjum. Húsin standa i
stöllum utan í hæðinni. í bænum eru
líka nokkrar stórar byggingar, aðrar
en fæðingarkirkjan, meðal annars
klaustur og unglingaskóli sérstakrar
klausturreglu, sem rekinn er til minn-
ingar um barnið sem fæddist þar í
jötu til þess að verða frelsari mann-
kynsins. Betlehem eignaðist fljótt
helgi í lmgum kristinna manna.
fæðingarkirkjunnar og að fæðingar-
jötu frelsarans.
Að innan er kirkjan voldug, fögur
og tignarleg. Fyrst er komið inn
í elsta hluta hennar, sem jafnframt
er elsta kirkjan i landinu helga.
Kirkjan er fimmskipa og henni skipt
með súlnaröðum. Súlurnar eru úr
rauðum steini. í loftinu eru gildir
eikarbjálkar frá síðari tímum, er
Bretakonungur gaf til kirkjunnar.
í kirkjunni er trégólf, en undir
trégólfinu má sjá mosaiksteingólf,
sc-m talið er frá dögum fyrstu kirlcj-
unnar sem byggð var um 330 e. k.
Eru lausir tréhlerar i gólfinu, svo
hægt sé að skoða gamla gólfið.
Öldum saman var þessi helgi staður
i höndum Múhameðstrúarmanna eða
allt frá þvi að arabar lögðu landið
undir sig og þar til krossfarar tóku
það aftur um aldamótin 1100. Árið
1101 var Baldvin frá Flandren krýnd-
ur Jerúsalemskonungur í þessari
sömu kirkju. Kirkjukórinn er frá-
brugðinn því, sem almennt gerist i
kirkjum. Hann skijítist í þrjár kapell-
ur, sem tilheyra tveimur kirkjudeild-
um, nefnilega grísk-kaþólskum og
ermskum. Auk þess hafa rómversk-
kaþólskir kirkjudeild út af fyrir sig
og mótmælendur fá afnot af nokkrum
hluta fæðingarkirkjunnar á jólunum.
Þá er mikil viðhöfn i fæðingarkirkj-
unni hjá öllum kirkjudeildum krist-
inna manna og komast þá færri en
vilja inn í fæðingarkirkjuna. Marm-
araþrep liggja til hliðar við mið-
kapelluna niður i kröptin fyrir neð-
an. Þegar komið er þangað niður er
maður staddur i aflöngum helli, þar
sem lágt er til lofts og andrúmsloftið
þrungið af reykelsi. Hér er sjálfur
fæðingarhellirinn, eftir því sem best
verður vitað.
Það er rökkur i hellinum, en daufa
birtu ber af kertaljósum. Birta þeirra
dvukknar að rnestu i reykjarmökk á
vcggjunum og þykkum glitsaumuðum
klæðum, sem líka eru hulin sótsvört-
um reyk, eins og helgimyndirnar, sem
veggirnir eru þaktir með.
í öðrurn enda helliskapellunnar er
eins konar altari. Þar yfir marmara-
liellu hanga margir lampar, sem varpa
daufri birtu á marmarann og gulllit-
aða silfurstjörnu, sem greipt er í
dökkrauða marmarahelluna. Yfir
sjálfri hellunni lianga 15 lampar og
logar á þeim dag og nótt. Grikkir
eiga sex þeirra, Armenar fimm og
rómversk-kaþólskir fjóra. Á stjörn-
unni sjálfri standa orð: Hic de virgine
Maria Jesus Christus natus est. Er það
latína og þýðir: Hér er Jesús kristur
fæddur af Maríu mey.
'Þótt engar sannanir séu til fyrir
því, að Jesú sé fæddur á þessum stað,
eru sterkar likur fyrir því að svo sé.
Strax frá annarri öld eftir fæðingu
hans er til erfðakenning um það, sem
tengd er við Jusinus pislarvott frá
Samaríu, að Jesú hafði fæðst í Iielli
við Betlehem, en eitt þykir sérstak-
lega öðru fremur benda til þess að
þetta sé fæðingarhellirinn. Það er, að
Hadrian keisari vildi svipta kristna
menn hellinum og lét, með það fyrir
augum, reisa þar musteri árið 137,
guðinum Tammuz til dýrðar.
Ekki langt frá fæðingarstaðnum
opnast dyr inn í litinn afhelli til ann-
arrar handar. Þegar gengið er niður
tvö þrep er lítil jata höggvin í stein-
inn. Hún er lögð hvítum og rauðum
marmara. Yið þessa jötu eiga vitr-
ingarnir frá Austurlöndmn að hafa
fallið fram og tilbeðið guð á hinum
fyrsta jóladagsmorgni og fagnað yfir
fæðingu liins nýja konungs. Þegar
komið er aftur upp í kirkjuna liggur
Framhald á bls. 44.
Fæðingarkirkjan er reist yfir staðinn, þar sem frelsarinn fæddist í jötu.
■