Fálkinn - 21.03.1962, Blaðsíða 22

Dauflegt hefur verið um að litast í
lestum algeirsku ræningjaskipanna,
þegar marr og dráttarhljóð frá akkeris-
vindum barst þangað, og boðaði brott-
för frá Vestmannaeyjum. Sár harmur,
söknuður og angist greip fólkið. Allir
áttu um sárt að binda, fráskildir ætt-
landi og ástvinum, ýmist vitandi þá
dauða eða helsærða eftir hina grimmi-
legu atburði. Öllum var ljóst, hvað beið
þeirra, þegar náð var landi í Suðurálfu.
í íslenzkum guðsorðabókum var Tyrkj-
um lýst sem ægilegasta óvini kristins
fólks. Prestarnir lýstu óspart grimmdar-
verkum þeirra og ránum. Undanfarna
áratugi höfðu Tyrkir rænt víða um
strendur Norðurálfu, og þjakað og
skelft hinn kristna heim. Þeir höfðu
rænt allt norður um Bretlandseyjar og
komizt til Noregs. Sumir hinna her-
leiddu, höfðu komist heim aftur, ýmist
sloppið úr herleiðingunni eða verið út-
leystir. Þeir sögðu ófagrar sögur af með-
ferðinni og þrældómnum í Barbaríinu.
Prestar siðabótakirkjunnar notuðu
Tyrki í predikunum sínum, sem nokkurs
konar ógnvald á jörðinni og sanna sendi-
menn Djöfulsins. Eins og áður var getið,
eru til í íslenzkum guðsorðabókum
mikið af bænum gegn Tyrkjum, sálm-
um og predikunum, og þótti þetta hin
hollasta fæða í andlegum efnum um
margar aldir.
Ofan á grát og kvein fólksins í lest-
um ræningjaskipanna bættist svo kristið
harmakvein og áköllun á Guð, eins og
siður var hjá nauðstöddu fólki þeirrar
aldar. En kjarkbetra og reyndara fólkið
fór brátt að snúa sér að öðru. Það fór
að búa um sig í lestunum eftir beztu
getu og hlúa að sér og sínum, vitandi
að ekki var sköpum rennt. íslenzkar
heimildir greina, að sjóræningjarnir
hafi mjög hrakið hertekna fólkið fyrir
trúariðkanir, og bannað því harðlega
að yfirhafa bænir, Jesúnafn og sign-
ingar. Þetta er að öllum líkindum rétt
og hefur margur maðurinn orðið að
gjalda harðlega fyrir trú sína. Hægurinn
var hjá fyrir sjóræningjana, að fylgjast
vel með trúariðkunum hinna herteknu,
þó að þeir sjálfir skildu lítið af slíku,
því að allar líkur benda til, að talsverð-
ur hópur af ræningjunum hafi verið
Norðurálfumenn, ýmist herteknir eða
ræningjar og illræðismenn frá kristn-
um löndum í Norðurálfu. í þann mund
og lengi síðan, var Algeirsborg eitthvert
illræmdasta ræningjabæli í veröldinni,
þangað safnaðist alls konar illþýði og
stundaði þaðan sjórán og annan reyfara-
skap.
Prestafjölskyldurnar tvær úr Vest-
mannaeyjum sem hér verður aðallega
sagt frá, voru fyrst í stað sitt í hvoru
skipi. Síra Ólafur Egilsson, kona hans
og börn voru í stærsta skipinu, og komu
ræningjarnir fremur vel fram við hann
á leiðinni út, enda var kona hans komin
á steypirinn. þegar þau voru hertekin.
En ræningjunum var mikill akkur í að
ná í ungviði, börn og unglinga. Margrét
Jónsdóttir ekkja síra Jóns Þorsteins-
22 FÁLKINN
sonar píslarvotts og börn hennar, Mar-
grét og Jón, voru fyrst í stað á öðru
skipi. En fljótlega voru þau færð á stóra
skipið til síra Ólafs. Varð þar fagnaðar-
fundur, þó kringumstæðurnar væru ill-
ar. Á 11. degi frá brottförinni úr Vest-
maimaeyjum, fæddi kona síra Ólafs
sveinbarn. Varð sveinninn skírður á
laun af föður sínum og honum gefið
nafn síra Jóns píslarvotts.
Siglingin suður eftir gekk sæmilega,
þó hrepptu þeir talsverðan storm og að-
skildust skipin. Síra Ólafur Egilsson
gefur í skyn í ferðasögu sinni, að Tyrkir
hafi orðið hræddir um að farast, sakir
óveðursins. En þeir voru ekki ráðalaus-
ir, þeir færðu guði sínum fórn, sem síra
Ólafur telur auðvitað vera djöfulinn.
Síra Ólafur segir svo: „Tóku þeir það
til ráðs, að þeir skáru hrút einn feitan,
svo sem til offurs djöflinum eður ein-
hverjum af guðum sínum og skiptu
honum í tvo hluti og köstuðu sínum
helming út á hvort borð, og þá stillti
storminn innan fárra tíma.“ Svo máttug
hefur fórnin verið.
Eftir miðjan ágúst komu ræningjarnir
til Algeirsborgar. Var herleidda fólkið
brátt flutt í land og búið undir að vera
fært á torg þar sem það var selt mann-
sali. Fróðlegt er að svipast um í íslenzk-
um ritum og sjá, hvernig mannsalinu
í Tyrkeríinu er lýst. Þannig greinir frá
því í einu riti, er það sennilega þýtt:
„Það er bæði aumt og hörmulegt að lesa
og skrifa, hvernig þeir kristnu verða
plagaðir sem fangaðir eður keyptir eru
og verða af þessu barbariska fólki.
Þegar mannkauparnir, sem höndla með
þessar aumu mannskepnur að selja þær
nokkrum, koma í eina borg um kvöld,
sem markaðurinn er haldinn, og flytja
þessa fanga að morgni á torgið svo sem
sauðahjörð, þar til gengur kaupmaður-
inn og skoðar þessar manneskjur, eins