Fálkinn - 21.03.1962, Blaðsíða 30

Tyrkgaránið
Frh. af bls. 23
að geta, að kona síra Ólafs hét Ásta
Þorsteinsdóttir og var seinni kona hans,
og allmiklu yngri en prestur. Síra Ólaf-
ur mun hafa verið fæddur um 1564 og
þvi verið kominn á sjötugs aldurinn er
hann lenti í herleiðingunni. Það er því
mikið þrekvirki af presti, að hafa farið
einn síns liðs sunnan frá Algeirsborg
og norður alla Evrópu, mest fótgang-
andi.
En Margrét Jónsdóttir prestsekkja úr
Vestmannaeyjum og börn hennar voru
seld mannsali. Margrét eldri var komin
á þann aldur, að ríkir menn girntust
hennar ekki til ásta. Hún var þá seld til
vinnu og var það harðstjóri nokkur
illur, sem keypti hana. Hann notaði
hana til vatnsburðar og hafði hana í
hlekkjum og lagði vatnsgrind á herðar
henni. Nærri má geta, að prestsfrúin úr
Eyjum hefur ekki verið vön slíkri vinnu.
Svo er mælt, að eitt sinn hafi hún verið
lengur en venjulega í ferð eftir vatninu,
og hafi þá harðstjórinn farið að vitja
.um hana. Margrét hafði lagt frá sér
skjólurnar og tekið Davíðssálma úr
barmi sér og farið að lesa í þeim. Þegar
húsbóndi hennar kom til hennar og sá
hvers kyns var, tók hann okið og sló
— Mér er sama hvaS Hannes á
hórninu segir, ég vil fara á My fair
lady, hvaö sem paö kostar.
— Mamma. Hann Lilli er aö spila
á nýja radíófóninn.
hana svo harkalega að báðir handleggir
hennar brotnuðu, en bókina tók hann
og tróð hana undir fótum sér, og kastaði
henni svo í fljótið.
Það er sagt um Margréti eldri, að hún
hafi jafnan óskað sér, þegar hún var
heima í Eyjum, og eitthvað amaði að,
að hún væri komin eitthvað út í busk-
ann. En í herleiðingunni hafi hún stað-
næmzt í borg þeirri í Suðurálfu sem
Buskant heitir. Sennilega eru þessar
sagnir báðar þjóðsögur. En samt sem
áður sýnir seinni sagan, að Margrét hef-
ur ekki verið laus við auðmýkt þá, sem
einkenndi margt fólk, sem umgekkst
heittrúarpresta 17. aldar.
En Margrét yngri hlaut mildari örlög,
enda var hún á þeim aldri, að hún var
ágæt verzlunarvara í sjóræningjaborg-
inni illræmdu í Suðurálfu. í þann mund
var Algeirsborg mikil verzlunarborg.
Margir kaupmenn og kaupsýslumenn
frá hinum ýmsu löndum við Miðjarðar-
haf, dvöldu þar langdvölum eða höfðu
erindreka þar til kaupskapar. Þessir
menn voru margir kvæntir í heimalandi
sínu og áttu þar börn og buru. En þrátt
fyrir það höfðu þeir tilhneigingu til að
fara á mansalstorgin og líta þar í
kringum sig, eftir fallegum og ástríkum
ungum stúlkum, sem sjóræningjarnir
fluttu frá fjarlægum löndum. Oft
keyptu þeir sér unga og laglega stúlku
og tóku sér til þjónustu og ásta. í flest-
um tilfellum fór svo, að þeir seldu konur
þessar aftur, þegar þeir voru búnir að
njóta þeirra af vild.
Margrét Jónsdóttir prestsdóttirin
unga úr Vestmannaeyjum, var heillandi
fögur kona, og gædd miklum yndis-
þokka og kvenlegri fegurð, og auk þess
búin hinum beztu kostum af góðu upp-
eldi. Svo bar við þegar hún var færð á
torgið í Algeirsborg, að þar var staddur
franskur kaupmaður. sem var í konu-
leit sér til ástargamans í Barbaríinu.
Hann kom auga á Margréti og keypti
hana fyrir hátt verð. En ævintýri ís-
lenzku prestsdótturinnar endaði betur
en annarra stallsystra hennar. Hún náði
ástum kaupmannsins og hann varð svo
hrifinn af henni að hann gerði vilja
hennar í öllu. Sjáanlegt er, að stúlk-
urnar úr Vestmannaeyjum. hafa gengið
mjög í augun á karlmönnum syðra,
fræg er ef til vill sagan af Önnu Jasp-
arsdóttur, sem náði ástum eins stór-
höfðingja Algeirsborgar, og landar
hennar álitu hana drottningu borgar-
innar.
Jón Jónsson sonur síra Jóns píslar-
votts var seldur mannsali. Hann var
aðeins 15 ára, þegar hann var hertek-
inn, sumir segja 14 ára. Hann var ný-
kominn út í Vestmannaeyjar, þegar
hann var tekinn til fanga, hann ætlaði
að sigia um haustið með kaupskipinu
þaðan til háskólanáms í Kaupmanna-
höfn. Hefur því verið orðinn stúdent úr
Skálholtsskóla. Hann var mikill mann-
dómsmaður, hraustur og kjarkmikill,
eins og brátt verður sagt.
Margrét yngri kom brátt máli sínu
svo við kaupmanninn, að hann vildi gera
bón hennar í öllu. Hún fékk hann til
að láta í té lausnargjald, og ætlaði hún
það Jóni bróður sínum. En hann þáði
ekki gjaldið heldur notaði það til þess,
að leysa út móður þeirra. Sennilega er
þessi saga ekki rétt, því að nokkuð
örugg heimild hermir að kaupmaður-
inn hafi leyst þær mæðgur út báðar.
En hitt er víst, að Margrét eldri varð
ekki langlíf, eftir að hún kom til Al-
geirsborgar. En það er af Margréti að
segja, að hún fluttist ásamt' manni
sínum til Marselju á Frakklandi og lifði
þar við góð efni. Þau eignuðust tvær
dætur. Margrét kemur síðar við sögu.
Framhald.
LITLA SAGAN
Frh. af bls. 28.
urnar mínar. Viltu gjöra svo vel og
breyta þeim aftur.
Álfkonan breytti einseyringunum aft-
ur í krónur og Spínkelfink flýtti sér að
telja, að þær væru eins margar eins og
þær áttu að vera. Talan stóð heima.
Hann horfði hatursfullum augura á álf-
konuna.
— Hvað vilt þú? spurði hann hvasst.
— Ég hef farið á rangan stað, sagði
álfkonan og brósti. Ég ætlaði að heim-
sækja lítinn veikan dreng og uppfylla
ósk hans, um að hann yrði heill heilsu.
— Drengurinn býr hérna fyrir neð-
an, sagði Spinkelfink stuttaralega og
álfkonan bjó sig undir að fara. Á sama
augnabilki fékk Spinkelfink hugmynd.
— Viltu gefa mér eina ósk, fyrst að
þú ert hér á annað borð? sagði hairn.
— Komdu með hana, sagði álfkonan
hvetjandi, en þú mátt ekki óska þér
neins, sem þú getur hagnast á, ekki
peninga, ekki neins, sem fer fram yfir
eina krónu.
Spinkelfink vissi strax hvað hann
vildi. Dagblað árið eftir. Þá gat hann
fylgzt með öllum sveiflum á verðbréf-
um og tryggt sér góð bréf. Á þennan
hátt gat hann grætt óhemju fé.
— Útvegaður mér dagblað frá næsta
ári í janúar.
Eftir örskamma stund lá dagblaðið
fyrir framan hann og álfkonan var öll
á bak og burt. Hann rannsakaði allan
daginn fall og ris verðbréfa. Þetta var
hamingjusamasti dagur í lífi hans: Ó,
hve hann yrði ríkur, ríkur!
Þegar hann hafði borðað nokkrar
brauðskorpur, kom hann auga á dálitla
athugasemd:
— Þegar menn voru að gera við hús-
ið í Fjumstræti 12, fundu þeir í gær
í risherbergi bak við veggfóðrið og und-
ir gólfdúknum 700 þúsund krónur í
krónupeningum og seðlum. í herbergi
þessu bjó áður gamli sérvitringurinn
Jakob Spinkelfink, sem dó fyrir ári úr
hjartaslagi, meðan hann sat og las dag-
blaðið sitt.
30
FALKINN