Fálkinn - 25.09.1963, Blaðsíða 31

manna byggðar, þó að með ólík-
indum virtist. Húsráðendur
buðu biskupi og svein hans góð-
gerðir, sem þeir þáðu af mikilli
ánægju. Beini allur var hinn
bezti, og var biskupi borinn
mjöður framandi, er hann kunni
vel að meta eftir hið erfiða
ferðavolk og villu. Biskup bann-
aði sveinum sínum stranglega
að grennslast hið minnsta um
hátterni eða uppruna hraunbú-
anna og og jafnramt að' forðast
glens allt og vera hin hljóðustu
um nóttina. Hann lét sveina
einn eða tvo vaka af um nótt-
ina og fylgjast með háttarlagi
heimamanna með hægð, svo lít-
ið bæri á. Ekkert undarlegt bar
fyrir þá um nóttina. Fólkið var
hið mennilegasta og kurteist á
allan hátt og framkoma þess
þekk, þó að það talaði lítið, að-
eins það allra nauðsynlegasta.
Morguninn eftir árla kom
bóndi til biskupstjaldsins og
bauð biskupi að fylgja honum
á rétta leið, sem hann kvað ekki
myndi verða langt. Biskup tók
boði hans með þökkum. Var
svo búizt til ferðar. Um daginn
riðu þeir biskup og bóndi jafn-
an í humátt frá sveinunum og
urðu sveinar þess áskynja, að
þeir ræddu margt saman, og
fór hið bezta á með þeim.
Bóndi fylgdi biskupi að Jökulsá
og gekk allt farsællega. Að
skilnaði gaf bóndi biskupi hest
gráan, hinn bezta grip og mesta
gæðing. Hest þennan átti Odd-
ur biskup síðan og var hann
ávallt nefndur Biskups-Gráni.
Biskup kvaddi bónda með
mestu virktum og þakkaði hon-
um fyrir góðan farargreiða og
leiðsögn. Héldu svo hvorir sína
leið.
Þegar bóndi hafði yfirgefið
biskup og sveinana, mælti
biskup til þeirra, og bannaði
þeim algjörlega, að segja
nokkrum manni frá komu
þeirra til kotbæjarins í hraun-
inu og fólkinu þar. Sveinarnir
lofuðu því og efndu, þar til
biskup var látinn. Einn bisk-
upssveinninn, síra Grímur Jóns-
son, er síðar varð prestur á
Húsafelli, sagði frá þessu eftir
lát Odds biskups. Sonur hans
Helgi prestur á Húsaf. heyrði
föður sinn segja söguna, en
hann sagði síðar síra Halldóri
Jónssyni presti í Reykholti, en
af honum nam síra Jón Hall-
dórsson hinn fróði prestur í
Hítardal, en skrásetti hann síð-
ar. Eru því ágætar heimildir
fyrir sögn þessari. Sagan er hin
merkasta heimild um tilvist
útilegumanna á 17. öld, enda er
óyggjandi, að talsvert hefur
verið um byggð sakamanna á
afskekktum stöðum á 17. öld.
Heimildir: Biskupasögur Jóns
Halldórssonar, Landfræði-
saga íslands, Ódáðahraun og
fleira.
Hvíti apinn —
JFi amhaid af bls. 27.
þornuðum fljótsbotni á brenn-
heitum júnídegi, og við sofnuð-
um skjótt.
Morguninn eftir var ferðinni
haldið áfram. Leiðin lá öll upp
upp í móti, og eftir tveggja
stunda göngu vorum við komn-
ir upp í þrjú þúsund fet. Lítill
lækur rann eftir gilbotninum
og hvarf ofan í jörðina annað
veifið. Hitabylgjur köstuðust
frá hvítu klöppunum fyrir neð-
an og þokuslæður lágu inn með
fjallshlíðinni. Þarna var tals-
vert af fasönum, og við sáum
oft glitta í fjaðraskraut þeirra
inni í kjarrinu. Hvarvetna óx
vínviður á stærð við pálmatré
og loftið var mettað af angan.
Þegar við komum upp í skarð-
ið milli fjallanna, blasti við ó-
vænt sjón. Rétt undir fjallsegg-
inni hafði verið hlaðinn stíflu-
garður úr stærðar hellum og
höggnu stórgrýti og stíflaði á,
sem féll úr einum þverdalnum.
Ómögulegt var að gera sér í
hugarlund, hvenær, hvernig
og af hverjum hún hafði verið
gerð, því að björgin voru svo
stór, að verkfæralaust gætu
engir flutt þau úr stað nema
yfirnáttúrlegar verur. Augljóst
var, að stíflan varð gerð af
mönnum, sem bjuggu handan
fjallgarðsins, til þess að breyta
straumfalli árinnar, semsteypt-
ist niður í djúpa gjá fyrir neð-
an. Skammt þar frá lá eldgam-
all vegvísir, hálfgrafinn í jörðu,
og á honum var hið sérkenni-
lega letur Mansbúa. Einn her-
mannanna, sem var ættaður frá
Mans, sagði, að áletrunin tákn-
táknaði eftirfarandi: „Hið
mikla verndarsvæði himinsins
há.“ Önnur merki um manna-
vist sáum við ekki á þessum
stað.
Að rannsökuðu máli kom í
ljós, að fljótið væri alvarlegur
farartálmi. Það rann í djúpum
ál inn með fjallinu, og á því var
engin brú sjáanleg, hvorki úr
tré né kaðli. Hún hefði hvort
sem er ekki komið að notum,
því enginn hefði komizt upp
þverhníptan hamarinn hinu
megin nema fuglinn fljúgandi.
Fjallabúarnir virtust hafa gert
þennan stífugarð í hernaðar og
Framh. á bls. 34.
KVIKMYNDIR
AUBREY
INDÍÁNASTÚLKAN
Fyrir þá sem lítið skilja í erlendum málum hefur
„prógramið“ verið notað sem hjálpartæki til að skilja
efni kvikmyndarinnar. Þetta hefur þó haft marga og
stóra galla í för með sér. Menn vita efni myndar-
innar fyrirfram í smáatriðum en þó fara stórir hlutir
forgörðum. Og þeir sem ekki nota „prógröm“ hafa
hvartað sáran yfir því að heyra það þulið yfir sér
úr næstu sætum.
Það hefur færst mjög í vöxt að kvikmyndahúsin
láti setja íslenzkan texta við myndirnar sem þau
taka til sýningar Þetta er mikill og góður kostur og
ætti „prógram“ með nákvæmum söguþræoi að vera
óþarfi við slíkar myndir heldur aðeins sem nánari
kynning á myndinni og þeim sem að henni standa.
íslenzkur texti og stórar stjörnur eru einkenni
myndar sem bráðlega verður sýnd í Austurbæjarbíó.
Mynd þessi heitir Indíánastúlkan og verður efni henn-
ar ekki rakið hér en þes aðeins getið að sögusviðið
er í Texas, söguþráðurinn viðburðaríkur og margar
góðar senur.
FALKINN 31