Fálkinn - 09.10.1963, Blaðsíða 26

FLÖKKULÍBUR í
Þær eru orðnar býsna margar ferðabækurnar, sem útlend-
ingar hafa ritað um reisur sínar á íslandi. Ekki verður sagt„
að við séum sammála öllum þeim lýsingum á landi og þjóð,
sem í þessum bókum finnast, en engu að síður eru þær ávallt
forvitnilegt lestrarefni og oft á tíðum fróðlegar. Við móðgumst
gjarna yíir sumum frásögnum hinna erlendu ferðalanga, þeim
sem okkur finnst vera örlítið niðrandi fyrir okkur, afkomend-
ur hinna írjálsu, stoltu víkinga, en fyrirgefum þó flestar þeirra,
aðallega af tvennum ástæðum: í fyrsta lagi tölum við um
ókunnugleika á landsháttum og gróðavon í sambandi við
útkomu bókanna og í öðru lagi er langsamlega flestum þessara
bóka að finna fjálglegar lýsingar á einum eðlisþætti íslenzku
þjóðarinnar, sem sagt frábærri gestrisni. Þessar frásagnir kitla
gjarna hégómagirnd okkar jafnvel þótt erfitt sé á stundum að
komast hjá því að sjá örlítið háð, svona milli línanna, þegar
hinir erlendu gestir fjölyrða um gestrisnina, tekst okkur það
oítast ótrúlega vel.
SkemmtiJegustu ferðabækurnar eru að vonum frá þeim
tíma, þegar samgöngur á landi og sjó voru erfiðastar, vatns-
föll öll óbrúuð og hesturinn eina samgöngutækið á landi.
Þá var náttúran að mestu ósnortin af mannanna hönd-
um og lifskjör öll framandi nútíma mönnum. Eftir að sam-
göngur urðu auðveldari hefur ferðamönnum fjölgað mjög, en
ekki að sama skapi frásögnum þeirra af ferðum um landið.
enda hafa lífskjör okkar breytzt og við samlagað lifnaðarhætti
okkar lifnaðarháttum þeirra, sem okkur sækja heim, svo þeir
þykjast ekki hafa frá eins markverðum og nýstárlegum hlut-
um að segja, þegar þeir koma heim, og áður var.
Eins og fyrr er drepið á, höfum við ávallt verið nokkuð
stolt yfir frásögnum hinna erlendu ferðalanga af gestrisni okk-
ar, og veítt þeim mikla athygli. Jafn víst er, að útlendingar,
sem lesið hafa þessar frásagnir, hafa einnig veitt þessum þátt-
um þeirra mikla athygli, og margir sjálfsagt komizt að þeirri
niðurstöðu. að hingað væri auðvelt að ferðast, án þess að hafa
úttroðin veski í vasanum; yrði maður uppiskroppa væri ekki
annað en liverfa heim á einhvern sveitabæinn og líta nógu
ræfilslega út, þá myndi hinum gestrisnu íbúum renna eymdin
til rifja og veita þreyttum og svöngum ferðalangi beina.
Með bættum samgöngum hefur ferðamönnum fjölgað, og
nú eru tekjur af ferðamönnum orðnar mikilvægur þáttur í
þjóðartekjum margra landa. Þau lönd, sem upp á eitthvað
hafa að bjóða ferðamönnum, keppast nú um að laðað þá til sín
og veita þeim margvísleg tækifæri til þess að koma í lóg tekj-
um sínum. Og þeir ferðamenn, sem mestu vilja eyða, eru kær-
26 FALKINN
komnustu gestirnir, fyrir þá er reyna að gera allt, sem hugur
þeirra girnist.
Nú á síðustu árum hafa heyrzt hér margar raddir um það,
að við ættum að hæna að okkur erlenda ferðamenn. Einhvern
veginn hefur svo farið, að erlendar gjaldeyristekjur okkar
hafa ekki verið allt of miklar og ekki einu sinni nægar til þess
að byggja svo upp undirstöðu atvinnuvegi okkar, sem nauð-
synlegt hefði verið. I
Talsvert hefur áunnizt í þessum málum, en þó er mála sann-
ast, að gjaldeyristekjur okkar af þeim ferðamönnum, er hing-
að koma, hafa ekki aulúzt í sama hlutfalli og hausatala þeirra.
Er þar vitanlega þungt á metunum, að við höfum ekki búið
okkur undir það sem skyldi að græða á ferðamönnum og get-
um ekki veitt þeim alla þá þjónustu, sem við þyrftum að geta
veitt. En hitt er einnig þungt á metunum, að svo virðist, sem
þei.r séu býsna margir, sem vilja enn ferðast hér um á svip-
aðan hátt og gert var fyrir öld síðan, eða svo, og treysta á þá
gestrisni við útlendinga, sem þeirra tíma ferðlangar hældu
sem mest.
Sannleikurinn er nefnilega sá, að mikill fjöldi útlendinga
flakkar hér um landið á sumrum, illa útbúinn og flestum til
ama, nema ef vera kinni þeim, sem geta selt þessum lýð ó-
dýrt far frá meginlandinu og hingað. Þeir flækjast hér um
með bakpoka og tjöld, hirða venjulega ekkert um að fá leyfi
til þess að tjalda, troðast jafnvel inn á veitingahús úti á landi
og éta þar nesti sitt, svo fólk, er vill kaupa þar veitingar,
kemst ekki að, traðka inni á veitingahúsum á klossum sínum,
sem oft á tíðum eru orðnir svo slitnir, að naglarnir standa
niðurundan og eyðileggja gólfdúkana, og fæla frá þá ferða-
menn, sem vilja borga fyrir góða þjónustu, en hafa megna
skömm á þessum bakpokalýð.
I

Þá lætur þessi lýður ekki hjá líða að troða sér inn á bænda-
býli úti um land. Þess eru dæmi, að einn svangan og hrjáðan
útlending ber að garði og hin alkuna íslenzka gestrisni kemur
upp í húsráðendum og þau sjá aumur á flakkaranum og bjóða
honum beina. Svo skömmu síðar hefur þessi gestur verið bú-
inn að „bjóða“ nokkrum félögum sínum með sér og þeir setj-
ast síðan upp á bænum. fslenzliir bændur eru seinþreyttir til
vandræða, og reka þennan lýð ekki af höndum sér með hörðu, .
fyrr en í lengstu lög, þótt hann rífi í sig miklar matarbirgðir |
eins og hungraðir úlfar, jafnvel steli af bæjunum. Þó er vit- J)
að, að framkoma sumra þessara flökkumanna hefur verið
til yfirvalda kærð. 8