Fálkinn - 20.12.1965, Blaðsíða 18

STEINAR OG
STERKIR LITIR
STEINAR OG STERKIR LITIR, svipmyndir 16 myndlist-
armcmna, er sú bók sem einna mesta athygli mun vekia d
bókamarkaðnum í ár. Þessa fullyrðingu má m. a. styðja með
því að benda á sérlega smekklegt útlit, margar góðar ljós-
myndir og að 15 ritfœrir menn skrifa um 18 kunna myndlistar-
menn, en inngangsorð eru eftir Bjöm Th. Bjömsson.
STEINAR OG STERKIR LITIR er gefin út á vegum bókaút-
gáfunnar Skálholt hf., sem er ungt fyrirtœki er leggur kapp
á að gefa út vandaðar bœkur, en það er meira en hœgt er
að segja um sum stœrri og öflugri bókáforlög, sem virðast
jafnvel forðast að gefa út eftirtektarverðar bœkur hvað frá-
gang og útlit snertir.
Fálkinn hefur fengið leyfi til að birta stutta kafla úr við-
tölum við Sigurð Sigurðsson, lóhannes Geir og Sverri Har-
aldsson. Kaflamir eru valdir af handahófi. SJ.
MED BLÁU
1JX»IR$TR1KA»
Indriði G. Þorsteinsson.
skrifar um Jóhannes Geir.
2.
Það er í honum óþol og hann
gengur mikið og hann segist
vera latur að mála. Maður
fréttir af leiðanum, sem stund-
um setur að honum, eins og
öðrum ungum mönnum sem
hafa vit og getu og kraft til
að framkvæma sínar beztu
hugmyndir, en finnst einhvern
veginn að staðurinn og stund-
in séu andstæð lífsviðhorfinu.
Það er jafnvel ekki hægt að
lifa hættulega.
Og það er einmitt á slíkum
tíma sjálfsgagnrýni, sem fund-
um okkar Jóhannesar ber
saman á horni Laugavegs og
Smiðjustígs. Já, þetta er auma
helvítið allt saman. Og svo er
farið inn um þröngar dyr sem
snúa að Smiðjustígnum og upp
brattan brakandi stiga með
slitnum gólfdúk og inn i her-
bergi undir súð, þar sem mað-
ur getur ekki séð hvar listmál-
arinn sefur, nema hann taki
nokkuð af fjöllum hafi og
hrossum undan vegg og leggi
íæng á það allt saman handa
sér til að hvílast. Þarna inni
sjást engar myndir af sólar-
lagi. Hér eru engin gil full af
rauðum skuggum. En það er
mikið um dökka skjólveggi,
18
blýgrátt haf sem liggur í boga
upp af sandinum sem virðist
fylgja öllu hafi hans. Ég veit
það er Borgarsandur, en það
er ástæðulaust að vera að ergja
hann með því að þykjast
þekkja þessa boglínu sandsins.
Hún er hans einkamál. En upp
af boganum og fram úr þessu
gráa hafi stígur dökk veður-
lamin nöf og sér niður á grimm-
úðleg húsþök í hvilftinni milli
sjávar og brekkú. Dökk grúf-
andi þyrping er á leið eftir
sneiðingnum upp nöfina. Við
sjáum aðeins fremsta fólkið.
Það sér á stafninn á hvítri
kistu í miðri þrönginni. Kistan
er eins og Ijós í þessari dökku
veröld og það liggur raunar
ævisaga á bak við svona verk.
Við getum slepot ýmsu, þegar
þarna er komið. Það er hægt
að hlaupa yfir pasteltímabilið
nema sem merkilega þróun.
Við getum horft með léttúð á
hús á fjörukambi, þar sem
rauður sterkur litur kemur eins
og fjandinn úr sauðaleggnum
til að draga að sér athygli,
vegna þess að æfingunni og
stílbrautinni er lokið og í
staðinn kominn maður, sem
blandar liti sína persónulegri
reynslu.
Hann er latur að mála, segir
hann og hefur kannski áhyggj-
ur af því. En það er gleðileg-
Jóhannes Geir.
ur slæpingsháttur að skila af
sér þessu fólki þarna í sneið-
ingnum, og þessari kistu sem
það ber. Sjálfsagt hefur þessi
mynd farið til greiðslu á vixli.
Það breytir þó ekki þeirri
staðreynd að í henni gerist
þrennt. Hún er sterk listræn
túlkun. Hún er byggð á sjálf-
stæðu persónulegu mótívi — er
nánast sagt, og það hefur tek-
izt að gefa líkfylgdinni hreyf-
ingu. Þrennt hefur síðan ver-
ið helzta viðfangsefni Jóhann-
esar: litur, saga og hreyfing.
A» SÓPA GÓLU
Oddur Björnsson skrifar um
Sverri Haraldsson.
AÐ KOMA í KIRKJU SEM
BYGGÐ ER AF TRÚ.
— Ég mundi aldrei geta
unnið neitt fyrir kirkju, hversu
yndislegt verkefni sem væri í
boði. Ég vinn ekki fyrir kirkju
meðan ég er á móti kirkju. Ég
neitaði að teikna fisk fyrir þá
í guðfræðideildinni, þeir báðu
mig um það í tímaritið. Svo
er verið að bera það upp á
mig í seinni tíð að málverkin
mín séu relígíós.
í þessu landi vekur ekkert
hjá mér religíósa stemningu
utan apótek. Þar tala ég í hálf-
um hljóðum.
Annars er það einkennilegt
að koma í kirkju sem byggð er
af trú. Það orkar mjög sterkt
á mann. Þegar kirkja er ávöxt-
ur af einlæeri trúarþörf er eins
og fari ekki hjá því að hún
verði upphafið listaverk. Þetta
kemur líka heim við alla list-
sköpun: ef ekki er unnið af
einlægni og alúð að hlutnum
þá verður hann dauður og kald-
ur. Sú fegurð aftur á móti sem
jafnvel óupplýst fólk gerir
vegna einlægni sinnar er góð.
— Kannski vekur sá hluti
religíósa stemningu sem unn-
inn er af alúð.
Málarinn sér við þessu og
segir:
— Engin birta er eins slæm
fyrir liti og sólin — þá kemur
fram þessi gula birta sem er
ekki normöl, það kemur annar-
legur blær á suma liti, nákvæm-
lega eins og við gul rafmagns-
ljós, sem málarar eru alltaf að
forðast.
Það er engu líkara en málar-
inn hefði notað tímann til að
hugleiða málið nánar. Hann
bætir við eftír stutta þögn:
— Það er ánægjulegt að sópa
gólf ef maður vandar sig og
gætir þess að sópa vel út í öll
horn. Ég held að ekkert sé
ómerkilegra en annað — ég
efast um að maður sem telur
sig yfir það hafinn að sópa vel
geti gefið sig að listaverki.
Vermeer hefur áreiðanlega ver-
ið góður sópari. Ég mundi
nenna að fara á safn ef ég vissi
af honum einhvers staðar langt
inn í afkima.
— Er ekki mikils virði fyr-
ir þig að koma verkum þínum
á framfæri?
— Jú, sjálfsagt fjárhagslega.
Að öðru leyti er mér orðið það
viðkvæmnismál hvernig þeim
er tekið. Vinnan er mér svo
mikils virði og hún veitir mér
það mikla ánægju að annað
skiptir ekki máli, ef í það fer.
Hræðslan að standa einn er
ekki lengur fyrir hendi. í raun
og veru mætti segja, þvert ofan
í það sem ég hef þegar sagt,
að rnér komi ekkert við — og
þó kemur mér allt meira við
en það gerði. Kannski ég sé
þá ekki tvísaga þegar öllu er
á botninn hvolft. En það er
gott að geta unnið að sínu
áhugamáli án þess að truflast.
Ég held ég hafi misst hæfileik-
ann að öfunda aðra af því sem
þeir hafa. Það leizt Sigurði
Erni ekki meira en svo á:
fannst ég vera farinn að nálg-
ast guðdóminn ískyggilega mik-
ið, enda skulum við ekki hafa
hátt um þetta, ég kynni að vera
talinn geggjaður.
Breytileg kvöldbirtan er far-
in að músiera við skúltúrana
í stofunni.
— Ég get ekki hugsað mér
að hafa það öðruvísi en ég hef
það. Ég óska mér einskis —
FALKINN