Tímarit iðnaðarmanna - 20.12.1941, Síða 22

Jólahefti Tímarits iðnaðarmanna 1941
Karl ísfeld:
Barállciii
vSð myrkríð
Undir helmyrkum skuggum norræns skamm-
degis stíga heimsveldin nú sem óðast Hruna-
dans sinn. Daglega berast til hinnar friðsælu
eyjar í Atlantshafi ógnþrungnar fregnir um
voveiflega atburði, æðisgengin eyðileggingar-
störf vitfirrtrar veraldar. Heilar borgir eru lagð-
ar í rústir, hlóð varnarlausra manna streymir
um stræti og torg og litar malhikið rautt, skelf-
andi angistarvein tæyrist úr rústum hruninna
liúsa og blandast fallbyssugný og sprengjudyn,
heilum skipalestum er sökkt í hið myrka djúp
hafsins, það sem hefir tekið aldir að byggja er
lagt í rústir á einni nóttu, það sem kostað hefir
svitadropa og heilabrot þúsunda manna verður
tortímingaröflunum að hráð á einni svipstundu,
og svo virðist um skeið sem hoðið sé út megin-
þreki og viljaorku alls þorra manna í því skyni
að eyðileggja og fella í rústir á sem skjótastan
hátt allt það, sem mannsandinn og mannshöndin
hafa öldum saman verið að reyna að byggja
upp, til þess að hæta og fegra þennan heim,
gera hann byggilegri og mannkynið farsælla.
Og enginn veit, hvenær þessu válynda örlaga-
veðri slotar. Það getur jafnvel hvárflað að
manni, hvort sól fari ekki að sortna og höfin
að hækka, og manni verður á að spyrja með
skáldinu:
„Æ, til livers eru allir þessir menn?“
Hin fámenna þjóð okkar hefir ennþá að
mestu leyti sloppið við þennan fárlega fellibyl,
aðeins heyrt veðradyninn í fjarska. En hver
veit, hvenær röðin kemur að okkur? Hver veit,
livenær okkur verður þyrlað inn í hinn æðis-
gengna Hrunadans, sem jörðin stynur nú undir.
Okkur er hollí að vera við öllu búnir, reyna
ekki að flýja örðugleikana, heldur sigra þá. En
um sinn skulum við veita okkur hvíld í því
að hverfa snöggvast í huganum aftur i liðna
tíma og skyggnast þar um í skini minninganna.
Um langan aldur hefir mannkynið háð bar-
átlu við myrkrið. Hin langa, norræna skamm-
degisnótt hefir valdið mönnum kvíðvænlegum
hrolli, en jafnframt vakið heilabrot um það,
livernig sigrazt yrði á myrkrinu. Það væri löng
saga að skýra frá þeirri tæknilegu þróun, allt
frá dögum kolunnar, sem stungið var í moldar-
vegg og kveikt var á fifu, eins og stendur i
vísunni:
Ljósið kemur langt og mjótt,
logar á fífustöngum;
Halla kerling felar fljótt
framan eftir göngum —
og' til vorra daga, þar sem skrautlegir salir eru
lýstir marglitum ljósahjálmum. Við skulum
snöggvast bera saman umhverfin, hina gömlu,
islenzku torfhæi í sveitum til forna, þar sem
kolatýran var eina Ijósið, og hina raflýstu höf-
uðborg okkar nú á tímum.
I dalkvos inni á hjarnhvítum heiðum ber
fyrir augu liugans lágreistan hóndabæ. Það er
kvöld í skammdeginu og rökkur hvílir yfir. En
út um skjáinn her daufa skímu. Heimilisfólkið
situr á hinni löngu vöku við tóvinnu. Ef til vill
kveður húshóndinn, cða einhver annar, rímur
eða les fyrir hitt fólkið. Og daufa skíman, sem
gægðist úl um skjáinn, kemur frá kolunni, ofur-
lítilli pönnu með skafti og er skaftinu stungið
í vegginn. Eldsneytið er lýsi eða grútur, saman-