Veðrið - 01.04.1960, Blaðsíða 29

Sandmökkur yfir Skeiðarársandi
Hinn 19. febrúar í vetur sást geysihár sandmökkur yfir Skeiðarársandi. Guð-
jón Jónsson flugstjóri á flugvél landhelgisgæzlunnar skýrir svo frá þessu fyrir-
bæri.
„Ég var á gæzluflugi austur með landi þennan dag. Við flugum í 400 m hæð.
Út af Meðallandi sáum við mikinn rykmökk leggja út á haf í áttina frá Skeið-
arársandi. Virtist okkur mökkurinn ná þarna 1200 m hæð. Meðan við flugum
gegnunt hann var vindurinn norðaustlægur, um 25 hnútar, en skyggnið áætla
ég að hafi þar verið um 5 kílómetrar. Dró þá úr birtu í flugvélinni. Út úr mekk-
inuni komum við um 30 sjómílur frá fngólfsliöfða, en flugum síðan austur
undir Hornafjörð. A þeirri leið var vindurinn af austnorðaustri, 35—40 hnút-
ar. Yfir Hornafirði snerum við svo við og hækkuðum flugið. Þá sást mökkurinn
rísa eins og strókur upp af sandinum, nálægt jöklinum. Þaðan lagði hann út
á hal og virtist fara lækkandi í þá áttina. Við flugum nú yfir mökkinn í 2400
m hæð, og Jrá var hann rétt fyrir neðan okkur. Efra borð hans var fremur skýrt
afmarkað. Eftir flugið var vélin þakin ryklagi, sem var líkast fíngerðu moldar-
ryki.“
Þess ber að geta, að þetta var skömmu eftir Skeiðarárhlaupið, og hefur því
verið óvenju mikið af fíngerðum leir á sandinum. En ljóst er, að þarna hefur
verið geysimikið uppstreymi. P. B.
Fyrir nokkru hringdi kunningi minn til mín og sagði sínar farir ekki sléttar.
Hann kvaðst hafa séð regnboga í tunglsljósi, og fólk vildi ekki leggja trúnað
á frásögn hans, en léti liggja að því, að um ofsjónir væri að ræða. Mér var
ánægja að segja honum, að allar líkur væru á, að athygli hans hefði verið í
fyllsta lagi.
Regnbogar sjást alloft í tunglsskini, við sömu skilyrði og þeir myndu verða
bjartastir í sólskini. Afstaða Jreirra til tunglsins er að sjálfsögðu hin sama og
venjulegra regnboga til sólarinnar, geislar tunglsljóssins brotna í regndropun-
um nákvæmlega eins og sólargeislarnir. í tunglsljósi eru þó litir regnbogans mjög
daufir, eða sjást alls ekki. Þegar tunglið er fullt, er birtan aðeins 1/150000 af
sólarljósinu að mig minnir, og sama birtuhlutfall er að sjálfsögðu milli regn-
boganna í tunglsljósi og sólskini. En Iitarskynjun augnanna er mjög lítil, þeg-
ar birtan er svo dauf, og því dofna litir regnbogans svo mjög í tunglsljósi. Ég
vona, að í næsta hcfti Veðurs geti ég sagt meira frá regnboganum og öðrum
skemmtilegum ljósfyrirbrigðum. H. S.
ATHS. Þann 20. október 1959 kl. 21.40 var greinilegur tunglskinsregnbogi á
vesturlofti séð frá Reykjavikurflugvelli. P. B.
VEÐRIÐ
29