Vikan - 24.01.1963, Side 34

þorps nokkurs út meÖ ströndinni,
en þar bjó systir Koolaus. Tók
höfu'ðsmaðurinn hana og eiginmann
hennar höndum og hafði á brott
með sér til dalsins, og snemma á
sunnudagsmorguninn neyddi hann
þau til þess, sem enginn hermanna
hans þorði — að klifa klettaran-
ann upp að hellisskútanum. Voru
tveir aðrir innfæddir í fylgd með
þeim, og áttu þau að hafa útlag-
ana niður með sér, lifandi eða
dauða. Þau komu aftur með tvö
skothylki og fiskruður.
„Þau eru farin“, mælti systir
Koolaus.
Ekki þorðu hermenn Larsens eða
sjálfur hann samt að fara og sann-
færast um það af eigin raun. Létti
höfuðsmanni þó mjög við fréttirn-
ar; lét hann taka niður tjaldbúð-
irnar og hélt ásamt herliði sinu
með gufubátnum til hafnarborgar-
innar Haena.
En nú þótti stjórninni í Honolulu
í óefni komið, er svo lengi dróst
að hernaðaraðgerðirnar gegn Kool-
au bæru tilætlaðan árangur. Ákvað
hershöfðingi hennar, W. O. Smith,
að taka sjálfur að sér stjórn leið-
angursins. Tók hann með sér tíu
hermanna liðsauka, mikið magn
af fallbyssukúlum og riffilskotum
— og auk þess þrjátíu pör af stig-
vélum, þótt enginn viti til hvers.
Um borð í gufubát hans voru og
þrjár zinkfóðraðar líkkistur til að
flytja í lik þeirra, sem þegar höfðu
faihð i þessum „hernaðaraðgerð-
um“.
Þegar til Haena om, varð hers-
höfðinginn furðu lostinn, er hann
fann þar fyrir „herstyrk“ stjórnar-
innar og Larsen höfuðsmann, sem
hann bjóst við að stæðu i ströng-
um bardögum í Kalalaudal. Þóttist
hann vita hvað kjósendurnir mundu
segja við sliku athæfi, og liótaði
höfuðsmanni þvi, að hann skyldi
dreginn fyrir herrétt, er hann lét
her stjórnarinnar hörfa undan ein-
um manni. Reiddist þá Larsen höf-
uðsmaður og hótaði að leggja nið-
ur völdin á stundinni.
Einhverjar sættir urðu þó með
þeim, og fimmtudaginn þann 13.
júlí sáu dalbúar sér til mikillar
undrunar, að enn lagðist gufubátur
við festar úti fyrir ströndinni, og
hermennirnir, sem fyrir nokkru
höfðu haldið á brott, gengu aftur
á land. Héldu þeir rakleitt upp að
hellisskútanum og höfðu systur
Koolaus enn í för með sér; kleif
hún enn einu sinni upp ranann og
sagði sem fyrr, þegar hún kom
aftur, að bróðir sinn væri allur á
bak og burt með fjölskyldu sina.
í þetta skiptið var Larsen það hug-
mikill, að hann fór síðan sjálfur,
ásamt hershöfðingjanum, og athug-
aði skútann vandlega og tókst þeim
að finna þar nokkrar brunnar eld-
spýtur og sígarettustubba, eftir
vandlega leit.
Þessi rannsóknarför sannfærði
hershöfðingjann um það, að þarna
hefði hann ginið yfir meiru en
hann gat gleypt. Til þess að koma
sér út úr vandræðunum, gaf hann
út tilkynningu ym það, að nákvæm
athugun hefði leitt í ljós, að Koolau
hefði yfirgefið dalinn, ,,og höfum
vér þvi tekið þá ákvörðun að halda
á brott héðan til Honolulu". Nokkr-
um dögum síðar tilkynnti hershöfð-
inginn að þúsund dollarar væru
lagðir til höfuðs Koolau.
Koolau fylgdist með öllu athæfi
þeirra hermannanna úr fylgsni
sínu, og loks brottför þeirra, er
34 VIKAN
skipið sigldi frá landi.
En þetta var orðinn honum dýr-
keyptur sigur. í þrjú ár og fimm
mánuði höfðu þau hjónin lifað i
stöðugum ótta og dvöldust aldrei
nema nokkrar vikur á sama stað.
Aldrei þorði Koolau að skjóta af
rifflinum, af ótta við að það kynni
að koma upp um dvalarstað þeirra.
Þau forðuðust jafnvel vini sina
þarna í dalnum, þar sem lifið gekk
sinn vanagang eftir brottför her-
mannanna. Voru þau og drengur-
inn jafnan i felum á daginn, en
öfluðu sér fæðu á nóttunni, fisks,
banana, taroríss og vatnarækna.
Að tveim árum liðnum veiktist
drengurinn af holdsveiki, þjáðist

hún heði tekið veikina, en hún
lézt árið 1914. Ekki vildi hún
ræða við menn um útlegð þeirra
hjóna, en smámsaman fengu nán-
ustu vinir hennar þó að vita flest
það, sem máli skipti, nema hvað
hún lét aldrei uppskátt við neinn
hvar hún hefði greftrað eigin-
mann sinn. Svo hrædd var hún
við ókunnuga, að ekki var við það
komandi að hún talaði við rithöf-
undinn, Jack London, þegar hann
kom í skútu sinni til Hawaii árið
1907, og vildi fá að heyra söguna
af hennar eigin vörum. Hann varð
því að láta sér nægja sögusagnir
annarra, en af sögum þeim, sem
hann sótti efnivið í til eyjanna

éS K 9-4
y ekkert
4 A-K-G-8-7-6
* D-7-6-3
ék 10-6-5-3
v G-5-4-2
> 5-4-3
Jf, 9-2
A G’2
y K-D-7-6
4 D-10-9
«$, A-K-8-5
A-D-8-7
A-10-9-8-3
2
G-10-4
Ef þið ekki lásuð bridgeþáttinn
í síðustu viku, þá skuluð þið hylja
hendur a-v og reyna að vinna sex
lauf, dobluð af austri, á spilin í
n-s. Vestur var óheppinn með út-
spilið, því hann spilaði út tígli, en
líklegt er að spaðaútspil hefði sett
spilið niður strax.
Sagnhafi vinnur þessa heppnis-
slemmu með endaspili gegn austri,
þannig að hann verður að spila frá
öðrum hvorum áslitnum, þegar
sagnhafi getur trompað hvoru meg-
in, sem hann vill. Til þess að útbúa
endaspilið verður suður að vera
varkár í afköstum sínum og henda
tveimur hjörtum og einum spaða
í tíglana. Hann verður að geyma
spaðagosann, til þess að vama vestri
innkomu. Án þessa — og hins sér-
kennilega endaspils — er spila-
mennskan tiltölulega auðveld.
hann mikið unz hann lézt i örmum
móður sinnar. Völdu foreldrar hans
honum legstað í hellisskúta nokkr-
um og báru grjót fyrir opið.
Ári siðar tók Koolau mjög að
þyngja, og var hann loks svo hart
leikinn af veikinni, að Piilani varð
að annast alla mataröflun. Síðustu
dagana fyrir andlátið var Koolau
með óráði, og þegar hann var lát-
inn, tók það Piilani tvo daga að
greftra hann, og lagði hún riffil
hans í gröf með honum. Að þvi
búnu hélt hún um einstigið yfir
fjöllin og settist að hjá ættfólki
sínu fyrir handan þau.
Aldrei sáust þess nein merki að
Sagnhafi drepur tígulútspilið, tek-
ur þrisvar tromp og á eitt tromp
hvoru megin eftir. Síðan tekur hann
tíglana í botn, kastar tveimur
hjörtum og einum spaða og er síð-
an tilbúinn í endaspilið.
Sagnhafi spilar lágum spaða úr
borði og austur verður að drepa á
drottninguna. Nú á austur spaðaás-
inn og ás-tíu í hjarta eftir en hann
getur ekki fengið fleiri slagi. Spili
hann spaðaásnum, trompar sagn-
hafi og á síðan tvo síðustu slagina
á spaðakóng og tromp. Spili hann
hjartaás, trompar sagnhafi í borði
og á tvo síðustu slagina á hjarta-
kóng og tromp. Ef austur spilar
hjartatíu, fær suður slaginn á
drottninguna og tvo síðustu slagina
með víxltrompi.
Suður vinnur sex lauf, dobluð,
gefur aðeins einn slag á spaða.
*VV*AV + *
varð þó engin eins fræg og
„Koolau holdsveiki“.
Samt sem áður mun varla unnt
að velja Koolau verðugri eftir-
mæli, en orð þess manns, sem einn
er ennþá á lífi af þeim hermönn-
um, sem sendir voru til að hafa
hendur í hári honum, en urðu frá
að hverfa. Heitir hann John A.
Evensen og býr í Sacramento í
Kaliforníu, nærri níræður að aldri.
Árið 1960 kemst hann þannig
að orði í litt læsilegu bréfi til
kunningja sins á Honululu, er
hann minnist á hernaðaraðgerð-
irnar: „Þetta er yndislegur dalur,
og þeir holdsveiku áttu að fá að
vera þar í friði, því að þar staf-
aði engum hætta af þeim“.
Undir þau orð mundi Koolau
hafa tekið fyrir fimmtíu árum.
Jg-
PEYSA.
Framhald af bls. 18.
Hægra framstykki: Fitjið upp 49
(49) 54 (54) 1. á prj. nr. 2%, og
prjónið stuðlaprjón 2% cm. Látið
8 1. að framan á öryggisnælu. Takið
prj. nr. 3%, og prjónið mynztur.
Takið úr 4 1. með jöfnu millibili
yfir 1. umf. Eftir 7 (7) 8 (8) cm
er prjónað yfir vasa þannig: prjón-
ið 11 (11) 16 (16) 1., látið síðan
næstu 22 1. á þráð, og prjónið um-
ferðina á enda.
í næstu umferð eru svo fitjaðar
upp jafnmargar lykkjur og látnar
voru á þráðinn. Prjónið áfram þar
til stykkið mælist 19 (20) 22 (23)
cm, þá er fellt af fyrir handvegum,
fyrst 4 (3) 4, 3 (5) 1., síðan 2, 2, 1
1. og um leið og önnur handvegs-
úrtakan er gerð, er einnig tekið úr
fyrir hálsmáli, 1 1. í 4. hv. umferð,
þar til 20 (21) 22 (23) 1. eru eftir
á prjóninum. Prjónið áfram þar til
stykkið mælist 30 (32) 34 (36) cm,
þá er fellt af fyrir öxl, fyrst 5 (6)
7 (8) 1., síðan 5 1. 3 sinnum.
Takið nú lykkjurnar af öryggis-
nálinni, fitjið upp 1 1. að innan
fyrir saumfar, og prj. síðan á prj.
nr. 2% stuðlaprjón, 1 1. sl. og 1 1.
br., að öxl + 4 (4) 4 (4V=) cm.
Strekkið renninginn dálítið um leið
og mælt er. Fellið af. Takið nú
lykkjurnar fyrir vasann og prj. á
prj. nr. 2% stuðlaprjón, og aukið
út 4 1. með jöfnu millibili yfir 1.
umferð. Prjónið 2 cm og fellið af.
Vinstra framstykki. Fitjið upp og
prjónið eins og það hægra, en á
gagnstæðan hátt.
Prjónið 5 hnappagöt á stuðla-
prjónsrenninginn. Þau eru gerð 4 1.
frá brún og yfir 2 1., það neðsta er
gert 2 cm frá uppfitjun, og það
efsta, þar sem hálsmálsúrtakan
byrjar.
Ermar: Fitjið upp 36 (38) 40
(40) 1. á prj. nr. 2% og prj. stuðla-
prjón 5 cm. Takið þá prj. nr. 3%
og prj. mynztur. Aukið út með
jöfnu millibili yfir 1. umferð, þar
til lykkjurnar verða 42 (42) 47 (47).
Aukið síðan út 1 1. í hv. hlið í 6.
hv. umferð, þar til lykkjurnar verða
56 (58) 62 (64).
Þegar stykkið mælist 19 (22) 26
(28) cm, er fellt af fyrir öxlum,
fyrst 5 1. í hv. hlið og síðan 1 1. í
hv. hlið í annarri hv. umf., þar til
stykkið mælist 24 (28) 32 (35) cm
og þá í hverri umferð næstu 2 cm.
Fellið af.
Leggið öll stykkin á þykkt stykki,
strekkið fram- og afturstykki út
um 4 cm meira en uppgefið mál er,
leggið rakan klút yfir og látið
þorna. Saumið saman ermar-, hlið-
ar- og axlarsauma með þynntu
ullargaminu og aftursting. Saumið
ermar í handvegi á sama hátt.
Saumið listana framan á peysuna,
einnig með aftursting. Gangið frá
hnappagötunum með kappmellu-
spori, og festið tölur gagnstætt þeim
á hægra barm.
Takið 22 1. af þræðinum og látið
á prjón nr. 2%, og prj. stuðlaprjón
2 cm. Fellið af. Takið upp jafn
margar lykkjur á affelldu brún-
inni, prjónið vasann og saumið
saman. Saumið stuðlaprjónið niður
á hliðunum frá réttu.