Vikan - 07.03.1963, Qupperneq 46

1
Kökur yðar og brauð verða bragðbetn
og íallegri eí bezta tegund aí
lyftidufti er notuð
ið seld í New York fyrir 1750
dollara, eða um 75 þúsund krónur.
Það er dálaglegur skildingur fyrir
svona litið kver.“
— Og ekki sakar það að þú
skyldir ekki gefa meira fyrir hana
en um sex þúsund krónur. Hvaða
íslenzk bók álitur þú verðmæt-
asta?
„Líklega Guðbrandarbiblíuna
mina. Af þeirri göfugu bók munu
ekki vera til í heiminum nema 50
—60 eintök.“
—• En fágætust . ..?
„Fágætust er vafalaust sú bók,
sem i raun og veru á alls ekki að
vera til. Það stendur nefnilega í
henni svart á hvítu að aðeins eitt
einasta eintak hafi verið búið til
af bókinni, og að hún sé gjöf frá
sænska þinginu til íslenzka ríkis-
ins í tilefni af 100 ára afmæli Al-
þingis 1930.
Nú . . . ég vcit ekki hvernig á
því stendur, en þessa bók sá ég
á verðlista hjá erlendum fornbók-
sala fyrir nokkrum árum — það
er ljósprentun af Eddu — og ég
keypti hana. Þeir gátu eða vildu
engar upplýsingar um það gefa
hvar þeir hefðu fengið hana, en
ég á semsagt þessa bók. Hingað
hafa komið sérfróðir menn og skoð-
að hana, og staðfest að þessi bók
ætti ekki að vera til — og sé jafn-
vel ekki til opinberlega — en hér
er hún. Gjörðu svo vel og skoð-
aðu hana.“
— Og hverja þykir þér sjálf-
um vænzt um, sem bók?
„Því er líka fljótsvarað. Hún
heitir „Also sprach Zarathustra“
og er eftir Nietzsche. Sú bók hefur
haft einna mest áhrif á mig af því,
sem ég hef lesið. Hún er mín biblía
að nokkru leyti.“
— Hvernig safnarðu lielzt, Þor-
steinn. Eru einhver ákveðin tak-
mörk, sem þú hefur til að stefna
að, eða safnarðu bara öllu, sem
liönd á festir? Þú hlýtur að hafa
einhvern ákveðinn ramma og sér-
greinar í söfnuninni.
„Ég mun vera það, sem bóka-
safnarar kalla „alæta“, en það þýð-
ir að ég hef áhuga fyrir öllu, sem
verðmætt er af bókum og blöðum.“
— Safnarðu líka blöðum?
„Já, tímaritum að vissu marki.
Ég setti mér þar takmark, og ég
hef aðeins áhuga fyrir tímaritum,
sem út komu fyrir aldamótin síð-
ustu hér á landi. Og satt að segja
þá kemur ekki til með að bætast
þar neitt við, því að það er senni-
lega aðeins tvennt, sem mig vant-
ar, og annað þeirra hef ég enga
von með. Það heitir „Maanedstid-
ende“ og var útgefið í Hrappsey og
Khöfn 1773—76. Hitt er „Hirðir“,
kláðablað mikið, .útgefið af Jóni
Hjaltalín og Ilalldóri Friðrikssyni
1857—61.“
—- Svo að þitt tímaritasafn er
næstum því komplett. Hvað er það
annað, sem þú safnar sérstaklega?
„Ég sagði þér áðan um áritanirn-
ar og tölusetningarnar. Ég held að
ég megi segja að ég eigi eitt með
beztu og verðmætustu söfnun af
fornritaútgáfum. Þú mátt segja: „1
röð verðmætustu safna þeirar teg-
undar hér á landi,“ þá lýg ég
engu.
Siðan á ég mjög gott safn af
þjóðsögum, og þar á ég allt, sem
máli skiptir, er mér óhætt að segja,
einnig erlendar þýðingar af ís-
lenzkum þjóðsögum. Ég á megnið
af þvi.
Og í þriðja lagi á ég töluvert
safn og næsta gott af crlendum
ferðabókum um ísland, og margt
mjög fágætt þar á meðal. Hér er
t. d. ferðabók í tveim bindum, -—
en það er handrit, og hefur aldrei
verið gefið út öðruvísi, svo að
þetta er einasta eintakið, sem til
er. Þessir heiðursmenn, sem hafa
skrifað þessa bók, Iiafa einnig ver-
ið miklir listamenn og bafa teikn-
að fjölda mynda í handritið og
gert ýmsa uppdrætti. Þeir hafa líka
liaft stórkostlega kímnigáfu, það sér
maður strax á myndnnum.
Nú, svo á ég dágott ljóðasafn.
Kannske ekki mjög stórt, en því
meira að gæðum. Þar er mikið af
frumútgáfum, og fágætum pésum.
Svo sal'na ég prentsmiðjum. .
•—- Þú safnar prentsmiðjum.. .?
Margur lætur sér nægja minna.
„Ef ég vissi ekki að þú værir
stórgáfaður og í röð beztu blaða-
manna, sem um getnr, þá mundi
ég halda að þú værir svona vit-
laus. Ég safna bókum frá ákveðn-
um íslcnzkum prentsmiðjum, sem
nú eru löngu hættar að starfa. Eins
og t. d. prentsmiðjurnar að Hólum
og í Skálholti. Prentsmiðjan í
Hrappsey prentaði 80—90 bækur
og af þeim á ég mcira en helm-
ing.“
— Hvcnær starfaði hún?
„Hún var rekin um rúmlega 30
ára skeið fyrir aldamótin 1800.
Síðan var prentsmiðja að Elliða-
vatni, og þar vantar mig aðeins
einn lítinn og ómerkilegan bækl-
ing . . .“
—- Er mikið til þaðan?
,,Ég var að vonaast til að þú
mundir ekki spyrja um það. Þessi
prentsmiðja prentaði nefnilega að-
eins tvo litla bæklinga, og ég á
annan þeirra. Nú svo er prent-
smiðja Björns Jónssonar, sem var
stofnuð á Akureyri rétt eftir 1850,
og þaðan safna ég bókum, sem
prentaðar voru til nldnmótanna."
— Þetta er geysimikið stúdium,
Þorsteinn, sem þarf til að komast
inn í þetta efni. Geturðu sagt mér
nokkuð um það, hve margar bæk-
ur þú eigir samtals?
„Það er alger ógerningur. Ég
reyni það ekki. Það væri lika svo
margt, sem kæmi til greina með
slíka talningu, ef maður leggði i
hana, eins og t. d. hvað maður á
að kalla bók og hvað ekki. Smá-
pésar upp á tvö — fjögur blöð?
Tímarit? Bækur í 10—20 bindum?
Og ótal aðrar spurningar.“
—. Hvað mundir þú meta safn-
ið þitt á Þorsteinn?
„Það væri ennþá erfiðara að
reyna að svara því, þótt ég vildi ■—-
og sem ég elcki vildi þótt ég gæti.“
— En veiztu livað það hefur
kostað þig?
„Já, svona nokkurn veginn . . .“
— Og hve mikið er það?
„Þetta er ein af þessum nær-
göngulu spurningum, sem blaða-
mönnum þykir sýnilega alltaf gam-
an að hrista út úr erminni þegar
minnst vonum varir. Þú færð ekk-
ert svar við þessu, góði.“
— Hvað tryggirðu það fyrir háa
upphæð?
„Það er eins með þetta og hitt.
En annað skal ég segja þér, sem
þér þykir kannske skrítið að heyra.
Ég ætla að segja tryggingunni al-
gerlega upp, núna næst þegar hægt
er.“
— Hva... hver... af hverju...?
„Jú, það er í sjálfu sér einfalt
mál, þegar maður fer að hugsa um
það. Ef égjtryggi safnið — einsogég
hef gert undanfarin ár — fyrir ein-
hvcrja upphæð, sem ég hef ráð á að
greiða iðgjöld af, og svo brennur
eða skenunist eitthvað af því, -—
þá munu þeir koma liingað, þeir
vísu menn, sein eiga að meta skað-
ann, og meta það sem eftir er
óskemmt af safninu. Ef sú upp-
hæð mundi ná tryggingarupphæð-
inni — sem auðvitað er alltof lág,
þá mundi ég ekkert fá greitt.
Ef ég aftur á móti mundi
tryggja safnið fyrir sannvirði, þá
—- nei, það er bezt að segja sem
minnst.
Nei, ég held að ég taki bara
áhættuna sjálfur og verði mitt eig-
ið tryggingarfélag. Það fer bezt á
því.“
G.K.
Konungur kvennabúrsins.
Framhald af bls. 29.
„Hvar er Ben?“ hrópaði hún til
allra, sem hún liitti. „Ég vil hitta
Ben strax! Alveg undir eins!“
Konungurinn var ekki í Shiloh,
hvorki i íbúð sinni eða í nær-
liggjandi herbergjum. Isabella liélt
traustu taki um handlegg dóttur
sinnar og tcymdi hana með sér
niður og út úr byggingunni. Fólks-
fjöldinn elti hann þegar hún hljóp
að Jerúsalem þar sem hún leitaði
einnig í hverju herbergi.
„Hvar felur gamli svikarefurinn
sig?“ heimtaði !iún að Mary drott-
ning og Cora Mooney segðu sér,
en þær störðu hneykslaðar á liana.
„Það er eins gott fyrir liann að
gefa sig fram. Ég finn Iiann fyrr
eða síðar!“
Loks æddi hún niður götuna,
sem lá að lóð Demants hússins, sem
nú ver í smíðum. Þar höfðu verið
gerð skrautleg blómabeð og runnar
innan um glæsilegar grasflatir, en
múgurinn, sem elti hana enn og
hafði ekki gefið upp alla von um
skemmtun, traðkaði á blómunum
og óð yfir grasið.
Tveir menn reyndu að koma
i veg fyrir að hún kæmist inn, en
hún rak olnbogann af öllu afli
í magann á öðrum þeirra svo að
hann féll endilangur ofan á hinn
— allt án jjes að sleppa taki sínu
á stúlkunni. Fólksfjöldinn hróp-
aði ögrunaróp til hennar.
40 — VIKAN 10. tbl.