Vikan


Vikan - 13.08.1964, Blaðsíða 15

Vikan - 13.08.1964, Blaðsíða 15
Vandamál sambúðar 3. grein Vani — ávani — óvani. Þrjú orff, sem táknaff geta þaff sama. Þaff er undir því komiff, hvernig á það er litiff. Þetta er eins og orffaleikur, en orð geta verið hættulegt leik- fang. Skyndilega geta þau orðiff lilaffin hættulegri spennu. í fyrstu lítur ástfangið fólk á venjur hvors annars sem skemmti- lega ávana, sem gefi rétta mynd af persónuleika ástvinarins. Henni finnst kæruleysi hans og skortur á reglusemi skemmtilegur og hjart- næmur vottur um drengseðli hans. Hann brosir hrifinn að handtökum hennar á tannkremstúpunni, það sýnir að hún er ákveðin og óhrædd og getur tekizt á við hvað sem er — meira að segja tannkremstúpur. Eftir nokkur ár tala þau um ávana hvors annars — eftir enn nokkur um óvana. Þá er eins og orðið hafi fengið eitthvað annar- legt við sig. Ekki er hægt að segja að þau hafi breytzt eða að þau hagi sér á annan hátt en í byrjun. Þau líta aðeins hvort annað öðrum augum, þau eru ekki lengur reiðubúin að viðurkenna hvort annað á sama hátt og þegar þau voru nýlega orðin ástfangin. VANINN LÝSIR PERSÓNULEIKANUM. En er það þá bara vaninn — ávan- inn — óvaninn, sem þau geta ekki lengur sætt sig fullkomlega við? En er ekki vaninn árangur persónu- leikans? Manneskja, sem ekki hefði ótal vana sprottna af skapgerð sinni, væri óþolandi leiðinleg. Ein og engan dreymir alveg án ástæðna, velur engin sér vana alveg út í bláinn. Þeir eiga oftast rót sína að rekja til einhverra óska og þarfa undirvitundarinnar. Segðu mér hvaða venjur þú hefur, og ég skal segja þér hver þú ert. Á þennan hátt eru venjur nauðsyn, siðir og athafnir, sem hjálpa okkur til þess að mæta kröfum lífsins. Meðal til að gera umhverfið þannig, að það geti samlagazt skapgerð okkar. Auðvitað er til fólk, sem hefur slíka óvana, að það er varla í hús- um hafandi. Það er líka munur á óvana og hegðun, sem fólk ræður ekki við. Vanann mætti kalla vina- legan félagsskap, en óviðráðanleg hegðun er eins og harðstjóri, sem ógnar manneskjunni til að gera eitthvað á alveg vissan hátt. En það átti ekki að vera hér á ÞANNIG STENDUR Á: — Hvers vegna liggur þessi skítuga skyrta í hægindastóln- um? spyr hún. — Ilún verffur aldrei þvegin þar. Þaff minnsta sem þú gætir gert, væri aff setja hana í körfuna fyrir óhreina þvottinn. Þetta hljómar eins og nöldur og þaff er þaff líka. Hún hefur sagt þetta áður, þ.e.a.s. í hvert sinn sem hann hef- ur lagt skyrtuna frá sér í stólinn á fimmtán ára hjúskapar- ferli þeirra. Hann svarar, eins og hann hefur gert í hvert skipti áffur, — já, já, og lætur skyrtuna liggja. Stuttu seinna kemur hann hlaupandi inn úr baffherberginu. — Gætirffu gefið mér skýr- ingu á, hvers vegna þú kreistir alltaf tannkremstúpuna í miðju? spyr hann hátt og ergilega. — Nei, þaff get ég ekki skýrt, svarar hún kæruleysislega, — það vill bara þannig til. Svo sér hún á svip hans, hve mikið honum er niffri fyrir. -— Þú getur fengiff túpu handa þér ein- um, sem þú getur svo rúllaff upp eins og þú vilt, segir hún hughreystandi, því aff nú er hún í sökinni og þá er þetta ekkert til að tala um. Þau rífast aldrei verulega um þessa ósiði hvors annars, þaff verffa bara smáárekstrar og ergelsi öðru hverju. En eru til þær stundir, sem honum finnst aff hann hljóti aff verffa vit- laus vegna þess aff hún ber ALDREI fram tóman kaffiboll- ann sinn, heldur lætur hann standa í sólarhring á sauma- borðinu. Oft lofar hún líka sjálfri sér því, aff dagblaðiff, sem hann hefur lagt á gólfiff hjá hægindastólnum, skuli fá aff liggja þar til þaff er orffiff fúiff. Þau ergja sig yfir óvönum hvors annars og finnst, aff þau hafi fulla ástæffu til þess. En þau vilja halda friffi — og hafa í huga mátækið, aff ekki sé auffvelt aff kenna gömlum hundi að sitja. Eitthvaff verffur aff gera — en hvaff? dagskrá, heldur var ætlunin að tala um vana daglega lífsins — þá, sem hægt er að sætta sig við eða þá, sem ergja mann. HVERS VEGNA ÞEIR HAFA ÁHRIF Á MANN. Um leið og maður verður ergilegur yfir óvönum annarra, verður maður fyrtinn um leið og manns eigin óvanar eru gagnrýndir. Og það bætir ekkert úr skák, þótt sagt sé: -—■ Það ert alls ekki þú sjálf, sem gerir mér gramt í skapi, heldur þessi ósiður þinn að kreista tannkremstúpuna í miðju. Hún verður samt móðguð, álíka móðguð og ef hann hefði gagn- rýnt skrift hennar. Skriftin er eins og venjurnar hluti af persónuleikanum, hluti af henni sjálfri. Hún, og auðvitað hann líka, vilja láta taka sig eins og þau eru. í stað þess að nöldra og jagast út af ávana hvors annars, væri ef til vill réttara að setjast niður og spyrja sjálfan sig, hvers vegna einmitt þessi ávani vekji svona mikla andúð manns. Hvernig eru tilfinningar hans, þegar hann finnur tannkremstúpuna alla skakka og skælda í baðherberginu? Og hvernig eru viðbrögð hennar, þegar hún þarf að tína skyrturnar hans og dagblöðin upp á ólíklegustu stöðum? Hugsazt getur að hann finni til dulins ótta vegna tillits- leysis hennar við tannkremstúpuna. Þessi vani hennar stafar sjálfsagt af því hve beint og hiklaust hún gengur til verks. Vani, sem venjulega fyllir hann aðdáun — en kannski um leið kvíða. Þegar hún gengur um og tínir upp dótið hans, verður hann í huga hennar sem elzta barnið hennar. Það getur vakið blíðu hennar, en hún getur líka tautað fyrir munni sér: — Ég er þó ekki mamma hans! Og svo nöldrar hún í honum alveg eins og hún ávítar börnin, sem reynt er að ala upp í „góðum Framhald á bls. 48. VIKAN 33. tW. — Jg

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.