Vikan - 04.02.1965, Blaðsíða 37

til að binda enda á ringulreið og
stiórnleysi."
Þetta tiltölulega mikla umburð-
arlyndi, sem kínverskir kommúnist-
ar sýna eldri kynslóðinni, kemur
líka að nokkru fram gagnvart þjóð-
ernisminnihlutum landsins. Þegar
ég heimsótti Kínversku Mongólíu,
hitti ég fyrir mér hirðingia, sem
lifðu álíka frjálsu lífi og kúrekar
villta vestursins. Eg náði til hirð-
ingiabúða nokkurra, um sjö hundr-
uð mílur norður af Peking, eftir
þriggia daga ferð með járnbraut-
arlest, flugvél (kínverskri stælingu
á DC-3) og rússaieppa. Búðirnar
tilheyrðu að vísu „samyrkjubúi"
einu, en hirðingjarnir máttu hafa
fjórðung kvikfénaðarins til eigin
nota og selia og kaupa eftir vild.
Ég átti tal við ungan, aðlaðandi
pólitískan kommissar, tuttugu og
fimm ára gamla stúlku að nafni
Potsjaí, og spurði hvenær hún héldi
pólitíska umræðufundi. „Þegar timi
gefst til þess — en það er sjaldan,"
sagði hún. „Við höfum sautián þús-
und skepnur að líta eftir — að
meðtöldum villihestum, kamelum
og sauðkindum." Alltaf á hálfsmán-
aðar fresti, sagði Potsjaí mér, eru
tjöldin tekin upp, sett á vagna, sem
tjaldað er yfir, og hirðingjarnir
flytja sig á einhvern annan stað,
á þvi þúsund fermílna svæði, sem
heyrir undir kommúnuna þeirra. Líf
þeirra ber lítil merki þeirrar undir-
gefni við kreddur og kennisetning-
ar, sem flestir Kínverjar verða að
gera sér að góðu.
Ég spurði embættismann þann,
er ferðaðist með mér, hvort engar
tilraunir hefðu verið gerðar til að
breyta lifnaðarháttum hirðingjanna.
„Við höfum ákveðin fyrirmæli,"
sagði hann, „til að gera ekkert í
þá áttina — eins og sakir stana’a.
Við höllumst frekar að því, að bæta
líf þeirra en breyta því gagngert."
Sennilega er þó megin ástæðan
þjóðfræðilegs eðlis. Kínversku
Mongólarnir eru lítt frábrugðnir
þjóðbræðrum sínum í Mongólíu ytri,
sem er sjálfstætt ríki undir sovézkri
vernd. Ef Kínverjar tækju upp á
því, að herða tökin á þeim, myndu
þeir einfaidlega flytja sig norður
yfir landamærin. Með öðrum orð-
um sagt: Maó þolir Mongólunum
hina frjálslegu lifnaðarhætti þeirra
vegna þess, að hann getur ekki
annað.
Maó, hvers myndir blasa við á
hverjum vegg, hefur engan opin-
beran titil annan en Forseti Mið-
nefndar Kommúnistaflokksins, en
engu að síður er hann ennþá hinn
dularfulli patríarki þjóðar sinnar.
Kínverjarnir hafa ekki hugmynd um
hvar Maó býr eða hvernig einka-
lífi hans er varið. Hann hefur aldrei
birtzt í kínverska sjónvarpinu né
talað í kínverska útvarpið.
Ég hafði ekki búizt við að sjá
hann í holdinu, en svo var mér
allt í einu smokrað inn í hóp
franskra stjórnmálamanna og iðju-
hölda, er valizt höfðu til fundar
við hann.
Við fórum frá Peking snemma
morguns með brezk-smíðaðri Vis-
countflugvél og lentum í Hangtsjá,
borg á vatnsbakka um sjötíu og
fimm mílur suður af Sjanghaf. Jafn-
skjótt og við vorum komnir út úr
vélinni var farið með okkur til
Hótel Hangtsjá í vesturúthverfum
borgarinnar. „Þið gerið svo vel að
bíða á hótelinu," sagði ungur em-
bættismaður, sem var í för með
okkur. „Þið verðið látnir vita
klukkustund fyrirfram." Ég spurði,
hvort við yrðum leiddir fyrir for-
setann þá um daginn. „Kannski í
dag, kannski á morgun," sagði
hann.
Klukkan fjögur eftir hádegi barði
hann að dyrum hjá mér og sagði:
„Gerið svö vel að vera tilbúinn
eftir klukkustund." Klukkustund síð-
ar höfðum við safnazt saman í
einkasetustofu nokkurri, og þar kom
til okkar Vang Ping Nan, vara-
utanríkisráðherra. Við biðum nú í
klukkustund. Þá birtist áðurnefnd-
ur fylgdarmaður okkar einu sinni
enn. „Gerið svo vel að fylgja mér,"
sagði hann.
Við ókum, hægt, um sjö mínútna
leið gegnum skóg á vatnsbakka og
trjágarð. Ég sá lögreglumönnum
bregða fyrir öðru hvoru, svo og
merkjum, sem héldu brautinni op-
inni fyrir ökkur. Svo beygði forustu-
bíllinn, sem var af gerðinni Rauði
Fáninn (kínversk stæling á 1950
árgerð af Cadillac), inn á mjóan
hliðarveg, og var þar vopnaður
vörður við gæzlu. Vegurinn hlykkj-
aðist áfram um tvö hundruð jarda
leið, en þá tók við þyrping af
búngalóum. Þrátt fyrir myrkrið gat
ég greint fjögur einnar hæðar hús,
eina þriggja hæða byggingu og —
í fjariægð — gullið þak lítillar
pagóðu. Stærsti búngalóinn var
uppljómaður, og í dyrum hans stóð
Maó.
Embættismaður nokkur kynnti
okkur. Maó brosti, gestirnir hneigðu
sig, og Maó bauð öllum inn með
mjög ákveðinni handarhreyfingu. f
forstofunni stillti hann gestunum
upp sér til hægri og vinstri handar,
nema hvað þeir lágvöxnustu voru
látnir standa á upphækkun fyrir
aftan hann. Samtímis kom fram
Ijósmyndari með blossvél og tók
eina mynd af hópnum.
Síðan gekk Maó á undan okkur
inn f stórt, vel upplýst herbergi
með teppum á góifi og dökkrauð-
um veggtjöldum (þetta var fyrsta
kínverska húsið, sem ég hafði kom-
ið í, þar sem ekki hékk uppi mynd
af Maó). Hann settist í einn hinna
tíu hægindastóla, sem stóðu um-
hverfis fundarborð og benti okkur
BLAUPUNKT
FERÐATÆKI
með festingum í
bíla.
Einnig má setja
í samband
plötuspilara
eða segulband.
SENDUM GEGN PÓSTKRÖFU
„Standard"
Festingar í
flestar tegundir
bifreiða.
BÍLTÆKI
Feröa-
tækí
með innbyggðum
plötuspilara fyrir
allar stærðir af
plötum - battery og
220 volt.
mismunandi
tegundir ferða-
tækja með
bátabylgju.
FULLKOMIN VIÐGERÐAÞJÓNUSTA
RADMOVER sf.
Skólavörðustíg 8 - Reykjavík - Sími 18525