Vikan - 04.02.1965, Blaðsíða 44

rrnn
mat
□mc
innCTnn nKSiiitoiiii^n
» 'iKULdEI
I II II I 11 II II 1 I II ILUJUUUUUUUUC
RK
□□□□□□□.□□□□
EfiaaiBiiB]
II.1-.-."II .*.F~n~~ir. II alli'JI:,..IEKlESl
óda
■br49g1ngar
f^rír
bindíndí&'
rnenn
□□□□ □□□□□□□[:
nnnn nnnn nnnm
r
I
Skrifstofur okkar hafa verið fluttar í ný og betri
húsakynni að Skúlagötu G3, (á horni Höfðatúns).
GÓÐ BÍLASTÆÐI.
Bjóðum bindindisfólki fjölbreyttar tryggingar með
hagkvæmum kjörum. Kappkostum að veita góða
þjónustu.
K
m*
tryggingarfélag
bindindismanna
símar 17455 & 17947.
st|örnufræði og stiörnueðlisfræði
eru.
Vil ég nú í allri minni fáfræði
leyfa mér að setja fram tilgátu,
sem mér virðist frábrugðin þeim
tveim kenningum, sem að framan
er getið, að ýmsu leyti.
En þess ber þá jafnframt að
minnast, að einnig hinum lærðustu
ber margt á milli og skiátlast á
stundum. Og vel má þá vera, að
hugmyndir mínar séu tæpast setj-
andi á prent, nema einhverium til
skemmtunar og umhugsunar.
Það fyrsta sem mér datt í hug
var, að það væri tortryggilegt að
vetrarbrautirnar þeyttust með vax-
andi hraða í burtu hver frá annarri
í trássi við þyngdaraflið.
Ef þær væru í rauninni að þeyt-
ast í burtu, hver frá annarri, með
vaxandi hraða, þá gat það ekki
stafað frá neinni sprengingu, held-
ur fráhrindingarkrafti eða einskon-
ar öfugu aðdráttarafli. Þær væru þá
að detta út í buskann. Ella hlyti
að draga úr ferð þeirra.
Ef alveröldin væri hugsuð eins
og belgur í laginu og vetrarbraut-
irnar á yfirborði hans allar á ferð
og flugi burt frá þeim sameigin-
lega þyngdarpunkti, sem ætti að
vera einhversstaðar inni í belgnum,
þá mætti hugsa sér hvorn belginn
innan í öðrum, á sama hátt, og alla
að þenjast út, með vaxandi hraða
og vaxandi millibilum, því utar sem
drægi.
Samkvæmt kenningu Gamows
hefðu allir belgirnir í upphafi legið
fast saman unz sprengingin mikla
varð. Við hana tekið að þenjast
út, allir samfastir, unz þvermálið
nam 1000 mi11jón Ijósárum. Þeg-
ar hér væri komið í sögunni tæki
efnið frá sprengingunni að þéttast
og mynda rykbletti, sem haldast
saman af aðdráttarafli sínu og
snúast þó um sjálfa sig, þannig
að jafnvægi skapast við þyngdar-
aflið og þeir falla ekki saman í
eitt korn, fremur en sólkerfi vort
eða vetrarbraut fellur saman.
En nú bregður allt í einu svo
við, að belgirnir taka kipp og fara
að þenjast út, hver í kapp við ann-
an með sívaxandi hraða. I stað
þess að falla að aflokinni spreng-
ingu til baka að þyngdarpunkt-
inum, hefur þyngdin misst öll tök
á efninu, sem þenst nú á yfirborð-
um hinna ýmsu belgja með sífellt
vaxandi hraða, unz vér sjáum ysta
belginn orðinn 6000 milljón Ijósára
að þvermáli. Og enn kynni þenslan
að halda áfram. Yfirborð yzta flat-
arins er nú orðið 36-falt, en hver
rykblettur ekki stærri en áður var.
Þeir hafa haldið innbyrðis afstöðu
milli kornanna í hverjum bletti og
snúizt um sjálfa sig. Á innbyrðis
aðhald þeirra hefur fráhrindingar-
krafturinn ekki orkað. Af því leiðir
að þeir ættu að hafa tilhneigingu
eins og giroskóp til að rása til
hliðar, ef hreyfingin er ekki öxul-
læg.
í kenningu Hoyles eru sömu belg-
irnir á ferðinni. En þar var engin
sprenging og ekkert tímabundið
upphaf. Belgirnir voru fullir af ryki,
sem þéttist jafnóðum og þeir þönd-
ust út. Þannig að sífellt voru jafn-
margir rykblettir í hverri rúmein-
ingu. Og þessar agnir juku frá-
hrindingarkraftinn á næsta belg
fyrir utan og voru jafnvel orsök
þenslunnar.
Að dómi Hoyles er tilvera, eða
ævi, einnar vetrarbrautar líklega
nálægt 7000 milljón ár (Hubbles
Constant). En hvað gerist þegar
yzti belgurinn er orðinn 7000 milljón
ár í þvermál? Stöðvast þá þensl-
an? Og minnkar ekki efnis- eða ryk-
framleiðslan, þ.e.a.s. sköpun vetr-
arbrautanna, miðað við rúmmáls-
einingu, því fjær sem dregur og
lengri tími líður? Minnkar þá ekki
líka þenslukrafturinn, þannig að
flótti vetrarbraútanna hægist unz
hann stöðvast með öllu? Stöðvið
heiminn!
Þetta væri gaman að vita.
En að mínum dómi virðast mér
þessar tilgátur ekki sennilegar og
skal ég nú setja fram þá tilgátu,
sem mér hefur dottið í hug, þó
heimskuleg kunni að vera.
Er ekki unnt að skýra flótta vetr-
arbrautanna hver frá annarri án
þess að grípa til fráhrindingarafls-
ins? Ef unnt væri að skýra þennan
flótta með þyngdaraflinu einu sam-
an, væri mikið unnið.
í fyrstu virðist þetta ekki álitlegt.
því að ekki er um próportionalitet
að ræða í fallinu, milli fallvegs og
hraða. Formúlan fyrir fallinu sýnir
að hraðinn breytist með kvaðrat-
rótinni af vegalengdinni.
Þegar hins vegar falltíminn fer
að lengjast og þar með fallhraðinn,
sem er próportional með tímanum,
þá nálgast fallhraðinn að verða
próportional við vegalengdina,
mælda frá ákveðnum punkti.
Kemur þetta greinilega í Ijós, þeg-
ar teiknuð er parabólan sem svar-
ar til h = \/2gv þar sem „h" er
hraðinn, „g" hraðaaukningin og
„v" vegalengdin. Eftir nokkuð langt
fall réttist armur parabólunnar og
nálgast beina línu. Ef vegalengdin
er mæld frá þeim stað, t.d. 100
Parsec, 200 Parsec, 300 Parsec o.s.
frv,, fæst að hraðinn svarar til
10.000 mílna/sek. síðan 20.000
mílna á sek., þá 30.000 mílna á sek.
o.s.frv., alveg eins og í línuriti
Hubbles.
Forsendan fyrir þessari próport-
ionalitet er hins vegar sú, að fall-
ið hafi staðið í langan tíma.
Já? Nei?
Hvenœr?
Þúsundir kvenna um heim allan nota
nú C. D. INDICATOR, svissneskt reikn-
ingstæki, sem reiknar nákvæmlega út
þá íáu daga i hverjum mánuði, sem
frjóvgun getur átt sér stað. Lækna-
vísindi 56 landa ráðleggja C. D. IND-
ICATOR fyrir heilbrigt og farsælt
hjónaband, jafnt ef barneigna er ósk-
að sem við takmarkanir þeirra.
C. D . INDICATOR
Pósthólf 1238 — Reykjavík.
Sendið eftirfarandi afklippu til C. D.
INDICATOR, Pósthólf 1238, Rvík, og
vér sendum yður að kostnaðarlausu
allar upplýsingar.
Nafn ....................
Heimili
££ VIKAN 5. tbl.