Vikan - 02.09.1965, Blaðsíða 26

Nóttín logar af norðurljósum - Ei
upp endurminningar sínar - IV. <
EG MYNDIHIKLAUS
Sírenurnar voru hljóðnaðar. Upp rann nýr tími í nýju um-
hverfi — ný andlit, nýir siðir.
Samningurinn við Konunglega leikhúsið ( Kaupmannahöfn,
sem ótti eftir að leiða til 14 óra óslitins starfs, boðaði þátta-
skil á eeviferli mfnum. Hérna heima hafði Ragnar ( Smára
reyndar boðið mér kennarastöðu, en mér þótti ekki tímabært
að „setjast í helgan stein", kvaðst vera alltof ungur og ekki
vera búinn að rasa út enn — 15 árum síðar tók ég boðinu!
Skömmu fyrir jól 1948 fluttust svo þær mæðgur til m(n út
til Kaupmannahafnar.
Starfið við Konunglega var töluvert frábrugðið því, sem
ég átti að venjast. [ Konunglega sameinuðust allar listgrein-
arnar þrjár, leiklist, ópera og ballett, undir sama þaki. Þetta
hlaut sífellt að há allri starfsemi. Æfingaplássið var takmark-
að og árekstrar milli listgreina þar af leiðandi óumflýjan-
legir, þótt allt væri skipulagt fram í tímann eins og frekast
var unnt. Með danskri lipurð og ágætri „sambúð" listgrein-
anna fékkst þó furðumiklu áorkað.
Þótt ég væri enn í bardagahug og upp á mitt bezta, gerði
ekkert til, þótt maður færi að hægja svolítið á og taka lífinu
með ró. Viðbrigðin frá starfinu í stóru óperuhúsunum voru
því þægileg, þegar allt kom til alls. Launin voru að vísu ekki
há, ca. ty hæstu launa, sem ég hafði fengið í Þýzkalandi,
en starfið var þægilegt og rólegt.
Fljótlega var ég einnig fenginn til að syngja í meiriháttar
kirkjulegum verkum víða í Danmörku, enda þaulvanur slík-
um söng. Við þessi tækifæri söng ég m.a. með Kim Borg,
sem allir kannast við, óratóríó Bachs og Handels, passíurnar,
Magnificat eftir Bach, Requiem Mozarts og svo framvegis
o.s.frv. Messías hef ég sungið á þremur málum, dönsku, þýzku
og ensku.
Lítil ópera eins og við Konunglega í Kaupmannahöfn hef-
ur einn stóran kost fram yfir stóru óperurnar. í litlu óperun-
um getur sama uppfærslan varla gengið svo lengi, að hætt
sé við að hún sjúskist þess vegna. Öðru máli gegnir um stóru
óperuhúsin. í þeim getur komið fyrir, að sama óperuupp-
færslan gangi ( tíu til tuttugu ár, án þess að nokkuð sé hreyft
við henni til þess að laga það, sem með tímanum vill alltaf
losna eitthvað úr böndunum, en aðeins er smellt inn ( nýjum
og nýjum kröftum eftir þörfum. Þetta er eiginlega „bakhliðin"
á stóru óperuhúsunum og skýringin á því, að sýningar þeirra
eru stundum orðnar all sjúskaðar og lakari en þær ættu að
vera við beztu aðstæður. Þessi „bakhlið" sést yfirleitt alls
ekki hjá smærri óperuhúsum.
Smátt og smátt bættust við hjá mér ný og ný hlutverk,
ekki sízt í dönskum og enskum óperum.
Lengi vel átti ég ( töluverðu stríði við að „læra" að syngja
á góðri dönsku. íslendingar kannast mætavel við, hve snúið
getur verið að ná fullu valdi á að tala dönsku, en það er
fjáranum erfiðara að syngja tæknilega vel á góðri dönsku.
Fyrst fannst mér Danir hlæja að mér og þótti óþægilegt að
vinna með þeim, en fljótlega tók ég eftir því, að þeir hlógu
alveg eins hver að öðrum — voru einfaldlega ákaflega hlát-
urmildir og glaðværir. Maður vandist því fljótt þessum létt-
leika og komst að raun um, að Danir voru sérstaklega þægi-
legir og indælir ( umgengni.
í Danaveldi tóku menn ekki eins strangt á of-seint-komum
eins og í Þýzkalandi. Ég held ég gleymi aldrei morgninum,
þegar ég kom of seint á æfinguna í Þýzkalandi. Ég man
ekki eftir, að það hafi skeð nema ( þetta eina sinn, þannig
að ég hafi getað sjálfum mér um kennt. Þá hagaði svo til,
að ég bjó ca. tveggja mínútna gang frá óperunni. Rétt í þvf,
að ég var að ganga út úr dyrunum heima, hringdi síminn og
tafði mig smástund, varla meira en tvær til þrjár mínútur,
svo ég varð tveimur mínútum of seinn upp í óperu. Ekki
vil ég segja, að hver einasta æfing hafi alltaf byrjað ná-
kvæmlega á réttum tíma, en í þetta sinn hafði allt verið til-
búið á mínútunni. Þetta var ein af síðustu æfingunum með
20 VIKAN 35. tbl.
Einar í hlutverki Don Ottavios í Don
Edith Oldrup og Einar i danskri ópery
lega leikhúsinu í Kaupmannahöfn.
(] Einar í hlutverki
Alfreds í La Travi-
ata á sviði Þjóðleik-
hússins 1953.
einsöngvurum, kór, hljómsveit, statistum og öllu heila gallaríinu — ekki undir
100 manns í allt. Þegar ég gekk inn á sviðið, ríkti þar dauðaþögn, sem ein-
ungis var rofin af glymjandi skóhljóði mínu. Hver einasti maður stóð eða
sat steinþegjandi á sínum stað. Þá stóð upp sá, sem æfingunni stjórnaði, brá
tónsprotanum og mælti: „Jæja, herrar mínir og frúr, þá getum við byrjað.
Herra Kristjánsson er mættur". — Ég kom ekki of seint eftir þetta.
Svona harka var ekki til í Höfn. Þó eru Danir manna: stundvísastir, og það
er ég reyndar sjálfur að eðlisfari. Ég læt engan b(ða eftir mér af ásettu ráði
— það væri móðgun við viðkomandi. Ef N.N. pantar viðtalstíma við banka-
stjóra, dettur N.N. ekki í hug að koma of seint. Hvers vegna skyldi hann þá
koma of seint, ef hann hefur ætlað að hitta mig? Þannig lít ég á málið.
Okkur leið vel í Kaupmannahöfn og kunnum ágætlega við okkur. Börn
eru furðumiklir heimsborgarar og fljót að aðlagast breyttum staðháttum. í
þeim efnum voru stelpurnar ekki eftirbátar annarra, og ekki munaði þær
mikið um að bæta við sig einu tungumálinu enn. Eftir nokkra mánuði töluðu
þær dönskuna eins og þær hefðu aldrei gert annað. Brynja hóf sína skóla-
gnögu, sem lauk með gagnfræðaprófi, en þetta var þriðja skóla-landið hjá
Völu, og þarna lauk hún stúdentsprófi. Heima hjá okkur voru jöfnum hönd-
um töluð þrjú tungumál. Við hjónin ræddumst jafnan við á þýzku, stelpurnar
töluðu saman á dönsku og ég við þær á íslenzku. Sjálfur var ég töluvert mik-
ið á flakki, því að sýningarferðir um Danmörku voru snar þáttur í starfsemi
Konunglega leikhússins.
Margar af skemmtilegustu og hugljúfustu endurminningunum á söngferli
mínum eru tengdar gamla sviðinu á Konunglega. Það svið er í einhverjum
Elnar í minnls- $
stæðasta hlutverki
sínu frá Hafnarárun-
um: í hlutverki Al-
berts Herring í sam-
nefndri óperu, 1953.