Vikan - 23.12.1965, Blaðsíða 21

VIKAN
— Uss, hvíslaði hún og stóð upp.
— Oskapa hávaði er í þér, maður.
— Mér, hávaði, sagði hann og
nuddaði andlitið með höndum sér.
— Má maður nú ekki einu sinni
sofa. Geturðu ekki lofað mér að
liggja hér í friði.
— Fyrst þú vilt ekki bið|a, getur
þú að minnsta kosti haft hljótt um
þig, sagði hún. — Og þú ættir alls
ekki að sofa núna.
— Já, en kona góð. Þegar mað-
ur sefur, veldur maður þó ekki
hávaða.
— Þú heldur það! En þú ert nú
einmitt einn af þeim, sem láta verst
í svefni. Ýmist fellir þú stólana með
hávaða og gauragangi eða þú klór-
ar holur í vegginn. Maður gæti
haldið, að það væru að minnsta
kosti tvær sögunarmyllur og ein
þreskivél í gangi hér inni!
— Já, sögunarmyllurnarog þreski-
vélina ætti að stöðva í kvöld, svar-
aði hann rólega og settist upp.
— O, það sem þú getur þvaðr-
að. Hérna! finndu þér heldur reglu-
lega fallega iólabæn. Hún teygði
sig eftir gömlu bænabókinni á hill-
unni og þurrkaði af henni með
svuntunni sinni — já, hún var strax
orðin rykug aftur — og lagði hana
á borðið.
— Hvað gengur að þér, sagði
hann góðlátlega. — Þegar klukk-
urnar hringja, skal ég biðja bæn-
ina mína, en núna vil ég sofa.
— Vertu nú ekki að fjargviðr-
ast yfir þessu, hrópaði hún óþolin-
móð og sparkaði í skemilinn undir
borðinu. Hann leit á hana og sagði
kíminn:
— Kona, jafnvel aldurinn getur
ekki læknað þig — þú ert alltaf
sjálfri þér lík.
— Já, þú rausar eins og þú ert
vanur, svaraði hún. — Þú virðist
hafa gleymt því, að í dag hefur
verið stökkt á þig vígðu vatni. Átt
þú virkilega ekki til snefil af guð-
hræðslu? Hefurðu ekki gert þér
Ijóst, að nú eru jól?
— Segðu mér, aðhefst ég nokk-
uð, sem er ósæmilegt? sagði harin.
— Þú gerir að minnsta kosti ekki
það, sem þér ber að gera. Reyndu
nú að finna handa þér jólabæn.
— Það þýðir ekki fyrir neinn að
skipa mér að vera guðrækinn. Ef
slíkt kemur ekki af sjálfu sér . . .
— Kemur af sjálfu sér? til þín?
Heilaga María, þá máttu víst lengi
bíða. Alla vikuna hefur þú verið
svo ókristilegur, að það er hreint
og beint til skammar. Helgidagarn-
ir eru til þess, að þeir séu heilagir
haldnir.
— Bull, sagði smiðurinn. — Ef
- GLEÐILEG JÓL
maður vinnur af kappi alla vik-
una og gerir skyldu sína ( guðs
nafni og gerir engum neitt til meins,
ætti hann þá þar að auki að þjóna
guði ennþá betur á sunnudögum?
Hvernig ætti hann að geta það,
kona?
— Bið þú til guðs, sagði ég, og
hafðu hljótt. Hið heilaga Jesúbarn
mun brátt verða vakið. Þegar Hann
kemur að dæma lifendur og dauða.
— Guð minn góður! Hvað er
þetta?
Eitt andartak varð niðömyrkur í
stofunni eins og eitthvað svart hefði
verið breitt fyrir gluggana. Svo
heyrðist mikill dynkur og storm-
hljóðið í stórhríðinni úti fyrir.
Smiðurinn gekk að glugganum
og leit út. Ofviðrið hafði brotið
stóra grein af gamla furutrénu, sem
stóð framan við húsið.
— O guð, ó guð, hvílíkur dagur,
kveinaði konan og neri saman
höndunum. — Þetta er uggvænleg
aðvörun — boðar óhappaár.
— Ef sá gamli sækir þig ekki,
þá hefur þú rétt að mæla, rumdi
elskulega í smiðnum.
— I dag neita ég blátt áfram að
munnhöggvast við þig, svarið hún
með kuldalegu yfirlæti. — En bíddu
bara þangað til dagurinn er lið-
inn. Þá færðu að sjá hvern djöfsi
sækir.
Hún tók litla ílátið með vígða
vatninu niður af dyrastafnum og
fór að stökkva vatninu um alla
stofuna, en einkum þá á manninn
sinn. Hann starði kuldalega á hana
og neitaði að færa sig til.
— Hann signir sig ekki einu sinni,
þegar stökkt er á hann vígðu vatni,
sagði hún.
Hún þaut út í eldhúsið og kom
þaðan með glóandi kolafat, stráði
reykelsi á það og bar það sam-
kvæmt gömlum jólasið um alla stof-
una, og hún staðnæmdist með það,
ýmist við borðið, stólana, sófann
eða hjá manni sínum. Nefið á hon-
um þoldi þetta ekki sem bezt, og að
lokum reis hann upp hnerrandi og
bölvandi og galopnaði gluggann.
Það var einmitt á réttri stundu,
sem hann opnaði gluggann. Utan
frá veginum heyrðust háværar
raddir, sem yfirgnæfðu hávaðann
í storminum. Ofviðrið var þegar
búið að valda stórtjóni í þorpinu.
Þakið á kofa Stuttu-Möngu hafði
fokið af, svo að ofan frá sást nú
niður í iðandi barnahreiðrið.
— Þetta er af því, að það biður
ekki, þetta fólk, snökti kona smiðs-
ins. — Jesús minn! Þetta er svo
sem það, sem við mátti búast. Allt
aðfangadagskvöldið eyðilagt! Og í
staðinn fyrir að biðja nú jólabæn-
ina sína, rýkur hann bara út. Hver
á að vernda okkur, má ég spyrja,
ef ekki okkar kæri guð faðir á
himnum.
Stutta-Manga var ekkja með þrjú
lítil börn. Og nú var það yngsta
veikt. Það lá í rúminu með skarlat-
sótt.
Stutta-Manga var ekki sérlega
vinsæl í bænum. Hún var grunuð
um að grafa stundum upp kartöfl-
ur á haustin, þar sem hún hafði
engu sáð á vorin. Nú var þakið
fokið af húsinu hennar og þak-
spænirnir lágu á víð og dreif á veg-
inum. Manga reikaði um í myrkr-
inu með börnin sín. Og loks heppn-
aðist henni með naumindum að
koma þeim inn hjá nágrönnunum.
Enginn vildi samt taka veika barn-
ið, fyrr en kennarinn gaf sig fram.
En honum var vandi á höndum,
því að fólkið óttaðist, að skólabörn-
in myndu þá smitast. I stað þess
sneru menn sér til hinnar barn-
lausu konu smiðsins. En hún vildi
ekki láta veikt barn eyðileggja fyr-
ir sér aðfangadagskvöldið.
Loks datt prestinum í hug, að
Hann, sem átti afmæli þessa nótt,
og sem öll jólahelgin snerist um,
hafði sagt: „Það, sem þér gjörið
einum af mínum minnstu bræðrum,
það hafið þér mér gjört". Og í til-
efni af því ákvað presturinn og
ráðskonan hans, að veika barnið
skyldi fá að vera á prestsetrinu
þangað til búið væri að gera nauð-
synlegustu umbætur á gamla hús-
inu hennar Stuttu-Möngu.
Smiðurinn var farinn út. Rödd
hans heyrðist greinilega gegnum
stormhljóðið, þegar hann kallaði
saman nágranna og iðnnema. Þeir
þyrptust að með stiga, áhöld og
fjalir. Síðan kváðu við hamarshögg
og sagarhljóð alla nóttina við
bjarmann frá blysum, sem búin
voru til I flýti — en konu smiðsins
til mikillar skelfingar, sem áleit, að
umfram allt yrðu jólin að vera
friðhelg. Hvernig ætti kirsuberja-
grein að geta blómgazt í þessum
gauragangi? Og hvernig ætti Jesú-
barnið að geta hvílzt?
Þegar kirkjuklukkurnar byrjuðu
að hringja til aftansöngs, gengu
hamarshöggin ótt og títt á þaki
Stuttu-Möngu. Og á meðan söfnuð-
urinn söng við messuna, gengu þau
ósköp á hjá smiðunum og ofviðr-
inu til samans, að konurnar urðu
óttaslegnar og gersneyddar öllu
jólaskapi. En loksins, þegar kirkju-
klukkurnar og orgelhljómarnir gáfu
til kynna, að nú stæði messan sem
hæst, hlupu mennirnir frá þaksmfð-
inni og þrömmuðu inn í kirkjuna.
Það var aðeins smiðurinn og tveir
af piltum hans, sem eftir urðu. Og
enn magnaðist stormurinn og virt-
ist nú ætla að rífa niður, það sem
mönnunum hafði tekizt að byggja
upp.
Smiðurinn hafði vænzt þess, að
búið yrði að gera við þakið fyrir
morguninn. Þegar hann sá, að flest-
ir yfirgáfu hann og jafnvel dreng-
irnir, sem héldu á blysunum,
fleygðu þeim frá sér í snjóinn og
hlupu inn í kirkjuna, þg gat hann
ekki lengur stillt sig, en tók að
blóta og ragna.
— Bara að fjandinn sjálfur tæki
alla þessa bölvaða hræsnara. Þarna
eru þeir bókstaflega að naga tærn-
ar á blessuðu Jesúbarninu, og á
meðan mega vesalingarnir deyja úr
kulda. Hvað kæra þeir sig um það?
Þeir sitja inni í kirkjuylnum þang-
að til þeir rotna. Hann þarna uppi
í himninum getur sannarlega ver-
ið hreykinn af söfnuði sínum. Heyr-
ið þá syngja: Dýrð sé guði í hæst-
um hæðum. Þeir faðma og kyssa
vaxmyndina af Jesúbarninu eins
og það væri brúða, meðan þessir
litlu vesalingar — hrökkva upp af,
var ég nærri búinn að segja! Guð
fyrirgefi mér, aumum syndara!
Þegar aftansöngurinn var úti og
fólkið kom úr kirkjunni, hélt smið-
urinn látlaust áfram að berja og
blóta uppi á þakinu. Þá sagði einn
maðurinn við hina:
— Aumingja smiðurinn. Hann
gengur víst alveg af göflunum, ef
við hjálpum honum ekki. Ef til vill
er það ofurlítið okkur að kenna,
hvernig hann tvinnar saman blóts-
yrðin núna. Komið! Við skulum
hjálpa honum. Við getum lokið við
þetta þak á einum klukkutíma.
En þá gekk fram einn úr hópn-
um og sagði:
— Heldurðu virkilega, kunningi,
að ég sé sá heiðingi, að ég snerti
á vinnu á heilagri jólanóttu. Og
hann setti upp slíkan yfirlætissvip,
að orð hans höfðu þveröfug áhrif.
— Heyrðuð þið til hans? sagði
einn úr hópnum. — En það verð ég
að segja, að betur fellur mér í geð
smiðurinn okkar og orðbragð hans
heldur en þvíllk hræsni. Eg er ráð-
inn í því að hjálpa honum með
þakið, hvað sem aðrir gera.
Og hinir fylgdu hans dæmi. Aft-
ur var kveikt á kyndlunum. Og nú
glumdu hamarshöggin látlaust og
af fullum krafti, svo að kona smiðs-
ins varð að halda fyrir bæði eyrun
og lá við að örvinglast.
— Maður getur ekki sofið og
Framhald á bls. 34.
VIKAN 51. tW. 21