Vikan - 24.11.1966, Page 16

Sól skín á lygnan f jörðinn og plássið sem dreif-
ir úr sér milli klettaborga sunnanvert á Tang-
anum. Reykinn leggur beint til lofts úr strompi
síldarverksmiðjunnar, um götur og stíga spíg-
spora ær og hrútar, nasla í fjörunni og róta í
ruslahaugum. Laxveiðimenn í rússajeppa stanza
við kaupfélagssjoppuna til að fá bensín og kók.
Hvarvetna í þorpinu eru ný hús að rísa, ein-
býlishús, reist fyrir síldargróða undangenginna
ára.
í brekkunni fyrir ofan verksmiðjuna eru smið-
ir frá Akureyri að slá upp mótum, hamarshögg-
in bergmála í kyrrðinni. Niður stíginn gengur
gamall maður í áttina til þeirra, hann hefur
derhúfu á höfði, dökk gleraugu, gengur við
staf. Hann staðnæmdist skammt frá húsinu og
horfir á smiðina vinna. Eftir drjúglanga stund
tyllir hann sér niður á klettanybbu og styðst fram
á stafinn, hann horfir á smiðina hvernig þeir
bera sig og við að mæla, negla, saga.
Þetta er Nj^ulás í Skuld.
Aður en vþj|r höfum við tekið ral saman, hann
er ekki hrædfelur við að op.ia munninn, hann
Nikulás í Skuld. Hann er 79 ára gamall og hann
var einn af kátu körlunum á kútter Haraldi.
Þann brag hafa flestir ef ekki allir Islendingar
sungið, hann er klassískur. Ég hafði aldrei lát-
ið mér koma til hugar að kátu karlarnir á kútt-
er Haraldi væru annað en þjóðsagnapersónur,
þessir sem allir komu aftur og enginn þeirra
dó, þjóðsagnapersónur á borð við jólasveina
einn og átta. Sízt hafði mig grunað að ég ætti
eftir að hitta fyrir mér Ijóslifandi einn skip-
verjann á kútter Haraldi fremur en aðrar per-
sónur í íslenzkri klassík. En þarna sat hann
sumsé á klettanybbu þennan sólskinsdag aust-
ur á Vopnafirði sumarið 1966 og studdist fram
á stafinn sinn.
— Þessi bragur var ortur vertiðina sem ég var
á kútter Haraldi, segir Nikulás, það var skip-
stjórinn, Geir Sigurðsson og móðurbróðir minn,
þeir settu saman þennan brag sér til gamans.
Ég var kokkur á kútter Haraldi. Stýrimaðurinn
okkar er bara nýlega dáinn, það var hann Ottó
N. Þorláksson.
— Svo þú ert þá af Skaganum?
— Ég er fæddur á Vopnafirði, 3. maí á Torfa-
stöðum. En fólkið flutti hingað austur í þann
tíð, á róðrarbátana, þá var útgerðarstaður á
Hámundarstöðum. Og þar var ég þegar kom
stúlka af Akranesi og spurði þegar hún vissi
deili á mér: „Hvernig stendur á því að þú ert
hér? Því ertu ekki fyrir sunnan hjá honum móð-
urbróður þínum?" Það var upphafið að því að ég
fór suður. Þá var búið að ferma mig, það gekk
nú ekki þrautalaust. Mamma dó 1897. Ég átti
systur og þessvegna er það ekki rétt sem Bene-
dikt frá Hofteigi segir í ættum Austfirðinga, að
ég sé einbirni. Ég átti þrjár systur. Ef þú kem-
ur í Egilsstaði, þá skaltu spyrja eftir systursyni
mínum, hann er um þrjár álnir á hæð og sést
sæmilega í sólskini. Svo þetta er tóm vitleysa
hjá Benedikt, þar er hver lygin ríðandi ann-
arri. Hann hefur sosum nægar gáfur en þær eru
blandaðar. Mamma dó 1897 en Bensi er fædd-
ur 1903 svo hvað ætti hann að vita. — Jæja,
ég ólst upp hér í sveitinni. Einhverju sinni var
það á miðþorra að skírt var í Strandhöfn og
þangað fór allt ríðandi, það var sæmilegt reið-
16 VIKAN 47-tbl-