Vikan - 01.12.1966, Blaðsíða 51

inn. Ég á hinsvegar bágt með
að koma auga á nokkur skyn-
samleg rök fyrir því, að Ari
fróði ætti að hafa haft löng-
un til að ieyna algerlega land-
námi fra ef það hefur nokkurt
verið að ráði. Ég hef engan á-
huga á því að draga taum
einnar þjóðar frekar en annarr-
ar viðvíkjandi þátttöku þeirra i
landnámi íslands, og ég get
heldur ekki séð að sagnaritarar
okkar til f( na hafi fallið fyrir
þesskonar freistni, af því að þeir
hafi viljað mismuna þjóðum og
kynþáttum. Mér er til dwmis
ekki kunnugt um að það komi
fram í fornritum okkar að m?nn
af írsku eða skozku bergi hrotnu
(að öllu eða einhverju leyti) séu
álitnir neitt lakari manngerð
en norrænir menn. Hér er
kannski rétt að undanskilja
þræla, en þeir voru ekki mikils-
metnir hvort sem þeir voru frá
Noregi eða Bretlandseyjum
Hinsvegar er það athyglisvert
að finna ýmsar frásagnir um
uppreisn þræla frá írlandi eða
Skotlandi og frelsisgjöf þeirra.
Það gæti bént til að þeir hafi
ekki verið af rótgrónum þræla-
ættum, og sérstakur dugur hefur
verið í þeim sem sagnaritarar
hafa ekki hylmað yfir
— Hefurðu gert rannsóknir á
beinaleifum fslendinga?
— Nei, ég hef aðeins fengizt
við beinarannskónir erlendis. —
Því miður veita beinaleifar
fornmanna okkur takmarkaðar
upplýsingar um kynþáttaein-
kenni. Við getum ekki séð af
þeim hvernig hára eða augna-
litur þessa fólks var í lifanda
lífi. Langhöfðar sem helzt
mætti hugsa sér að tilheyrðu
hinum norræna kynþætti geta
allt eins vel hafa verið dökk-
hærðir eða brúneygðir, eða
hvorttveggja, þótt hið síðara sé
ósennilegra. Þar að auki hefur
fundizt allt of lítið af beinaleifum
frá frlandi, sem hæfar eru til
samanburðar og sama er að
segja um Vestur-Noreg, t.d.
Sogn, þaðan sem Landnáma tel-
ur fjölda landnámsmanna ætt-
aða.
Einu upplýsingarnar sem við
höfum um hára- og augnalit
fornmanna eru persónulýsingar
í fomsögum okkar, og það sem
viðurnefni sumra þeirra gefa í
skyn. Viðurnefnið hinn svarti
eða svartur mun t.d. vart hafa
verið notað um aðra menn en
þá, sem voru dökkir yfirlitum,
með dökkt hár að minnsta kosti.
Ég hef því tekið þessi atriði í
fornritunum til meðferðar og
borið árangurinn af þeim athug-
unum saman við niðurstöður
rannsókna minna á nútíma fs-
lendingum. Þá kom í ljós athygl-
isvert samræmi þannig að um
helmingur fornmanna sem til
greina kom reyndist vera með
dökkt hár en það er svipað hlut-
fall og ég fann hjá fullorðnum
nútíma íslendingum.
#VK.e«n) lalCönÍCa
nu sigurfor -
umlandiö? EElíiaulD
:
Wm
1 ®
'•'•.■■WyiMwXvwÍ
Vegna þess aö Konica
býður alla kosti vandaðra
myndavéla fyrir ótrúlega
gott verð
GEYAFÓTÓ
Austurstræti 6 22955
SKOÐIÐ STRAX
IConica
EEmat/c
Séu fornmenn frá Vesturlandi
(Vestfjörðum, Dalasýslu og Snæ-
fellsnesi) hins vegar undanskild-
ir, en þeir eru hlutfallslega
margir, þá verður hlutfallið
nærri hið alveg sama og hjá nú-
tíma íslendingum. Á Vesturlandi
eru dökkhærðir menn miklu
algengari en ljóshærðir eftir
fornsögunum að dæma en það
kemur líka heim við rannsóknir
mínar á mönnum frá Dalasýslu
og Vestfjörðum. Vitanlega ber
að taka upplýsingar fornritanna
með varúð m.a. vegna þess hve
fáir fornmennirnir eru sem til
greina koma við flokkun (83
alls), en gaman er að sjá að þær
samrýmast niðurstöðum mínum
viðvíkjandi afkomendum þeirra
þ.e nútíma íslendingum.
. — Álítur þú að íslendingar
séu úrvalsþjóð?
— Frá mannfræðilegu sjón-
armiði mætti rökstyðja þá skoð-
un að ýmsu leyti. Það er t. d.
staðreynd að þeir sem ísland
námu urðu að sækja langa leið
og erfiða yfir hafið. Aðeins á-
ræðnir forustumenn, sem all-
mikið áttu undir sér voru færir
um að skipuleggja og stjórna
landnámsför til íslands. Það gef-
ur að skilja að þeir hafa heldur
enga aukvisa valið sér til fylgd-
ar, hvort sem það voru frjálsir
menn eða þrælar af norræn-
um eða írskum uppruna. Hér
var því um ákveðið val (sel-
ektion) að ræða. Síðar kom svo
beint eða óbeint val hinnar ó-
blíðu íslenzku náttúru til skjal-
anna, einnig drepsóttir, barna-
dauði o. fl. Aðeins sterkur og
sérstæður stofn gat haldið uppi
evrópskri menningu á fslandi
og staðið af sér hörmungarnar
sem yfir dundu. En nú hafa að-
stæður breytzt mjög. Fjöldi lifir
af börnum, sem áður myndu
hafa dáið. „Verðmætir" og „lé-
legir erfðavísar (gen), bjargast
jafnar en áður. Valið er annars
eðlis en var.
— Telur þú að munur sé á
kynþáttum eftir andlegum eig-
inleikum eða hugsunarhætti?
— Ýmsar rannsóknir hafa
verið gerðar á þessu sviði, en
ég tel þær hafa verið að flestu
leyti vafasamlega framkvæmdar,
vísindalega séð. Það er nógu erf-
itt að fást við líkamleg kynþátta-
einkenni þótt ekki sé farið að
hrófla við sálinni líka á kyn-
þáttalegum grundvelli sem stend-
ur. Alger vafaatriði þessu við-
víkjandi (svo ekki sé sagt hrein
vitleysa) hafa verið borin fram
sem vísindalega sannaðar stað-
reyndir. Það var t.d. barið inn í
almenning í Þýzkalandi á sinni
tíð sem staðreynd, að þýzka þjóð-
in væri svokallaðir Aríar og allra
þjóða æðst. Var þetta nokkurs-
lconar mótvægi gegn þeirri þjóð
sem kallar sig „guðs útvöldu
þj óð.“
Persónueg kynni mín af mönn-
um af ýmsum fjarskyldum þjóð-
um og kynjum hafa sannfært mig
48. tbi. VIKAN 51