Vikan - 04.06.1970, Blaðsíða 49

Úlfahúsið brennur
til kaldra kola
Framhald af bls. 11.
unum með útsýni yfir hinn
frjósama garð og barðist við
örvæntinguna, sem sifellt
nagáðí í brjósti hans. Það var
ekki aðeins eyðilegging liúss-
ins, sem lagðist svo þung't á
liann; traust hans til mann-
anna liafði beðið alvarlegan
linekki. Augu hans höfðu allt
í einu opnazt fyrir ýmsu, sem
lionum hafði áður verið hul-
ið, eða sem hann hafði talið
til þýðingarlausra smámuna.
Honum fannst bruni „Úlfa-
]iússins“ vera tákn þess,
livernig allt, sem hann hafði
lagt af mörkum til jafnaðar-
stefnunnar og bókmenntanna
yrði að engu. Hann eltist um
mörg ár á þessum fjórum
dögum.
Hann sagði aftur við Forni
og Elizu, að liann ætlaði að
láta byggja „Úlfahúsið“ að
nýju, og hann lét Forni ryðja
burt öskunni úr rústunum
og Elizu sjá um, að felld yrðu
rauðtré, svo að þau gætu leg-
ið og þornað. Þegar blaðið
„Cosmopolitan“ sýndi hon-
um þá rausn að senda hon-
um mánaðarpeninga lians,
2000 dollara, fyrirfram, lét
liann stækka vinnuslofu sina,
en lnin var orðin of lítil, og
þar setti hann skrifborð sitt,
stálhólfin og spjaldskráröskj-
urnar með frumdrögum að
mörg hundruð smásögum.
Og þarna vann hann þrjú
siðustu ár ævinnar.
Þegar hann reið um á bú-
garðinum, gat hánn ekki var-
izt að sjá, að verkamennirn-
ir voru hirðulausir og latir.
Honum varð það Ijóst, að
þeir litu á liúgarðinn sem
dutllunga auðugs manns,
sem þeir ekki þyrftu að taka
alvarlegar en bátasmiðirnir
höfðu á sínum tima tekið
„Snarken". Handverksmönn-
unum stóð lika á sama, hvort
verk þau, sem þeir ynnu,
voru vel eða illa af hendi
levst. Þegar hann vatt sér af
baki fyrir framan smiðjuna
og athugaði járningu á hesti,
sem smiðurinn liafði nýlok-
ið við, tók hann eftir þvi, að
hann hafði skorið hálfan
þumlung framari af hófnum
lil þess að skeifan félli. Þeg-
ar liann fór yfir reikninga
búgarðsins, og fannst út-
gjöldin vera nokkuð há, fór
hann til bæjarins til þess að
ræða um það við kaupmenn-
ina. Þeir sögðu lionum, að
ráðsmenn hans heimtuðu 20
aura í þóknun af liverri
krónu, sem þeir keyptu fyr-
ir.
Árið 1900 hafði hann skrif-
að Önnu Strunsky: „Ég fæ
ekki skilið, að mér geti ekki
þótt vænt um vini mína, þó
að ég fordæmi ýmsa galla í
fari þeirra.“ Ást, umburðar-
lyndi og örlæti voru hinir
upprunalegu meginþættir í
eðli hans; en þessir eiginleik-
ar áttu við sívaxandi erfið-
leika að etja. Hann bað einn
af vinum sínum að kaupa
fyrir sig nokkra sterka vinnu-
hesta. Vinurinn krafðist
ómákslauna fyrir, sendi hon-
um þar að aulci reikning fvr-
ir útgjöldum og sendi lion-
um lolcs tvo veika og horaða
hesta. Þegar Jack skrifaði, að
liann væri ekki ánægður með
hestana, svaraði maðurinn
illu é'inu til.
Jack skrifaði aftur: „Þú
breiðir þig út í löngu máli
um þínar særðu tilfinningar,
en hvað má ég segja? Af því
að ég dirfist að segja þér, að
tveir vinnuhestarnir, sem þú
útvegaðir mér væru aðeins
1050 pund, í stað þess að þú
sagðir mér, að þeir væru 1500
pund, og að hinir tveir væru
svo veikir og af sér gengnir,
að þeir væru ekki til annars
nýtir en til hænsnafóðurs, þá
þykist þú vera móðgaður og
herð þig upp undan því, að
ég kalli þig svikara. Þú lief-
ur stungið peningunum ofan
í holu, og nú biður þú mig
að koma og ná þeim upp. Þú
talar um særðar tilfinningar!
Hvað mörg liundruð dollara
virði heldur þú, að mínar
særðu tilfinningar séu? Þarna
nota ég einu reiðu pening-
ana, sem ég hef, og svo vant-
ar mig hesta á búgarðinn.“
Þegar árið 1904, er félagi
Jacks, Noel blaðamaður,
hafði verið atvinnulaus, hafði
Jack gefið honum leyfi til að
búa lil leikrit upp úr „Úlf
Larsen“, og leyft honum að
fá tvo þriðju af því, sem
hann hafði upp úr leikritinu.
Noel Iiafði sclt þessi réttindi
fyrir 3500 dollara. Þegar Jack
gerði samning um að lcvik-
mynda bókina, varð liann að
snúa sér til forleggjara síns,
til þess að fá þá 3500 dollara,
sem þurfti tii að kaupa þessi
réttindi aftur. Þar á ofan kom
Noel til lians og bað hann að
leggja peninga i „The Miller-
graph Company“, sem hann
hafði stofnað til þess að
koma í framkvæmd nýrri lit-
prentunaraðferð. Jack vildi
ekki, að vantraust sitt til
mannanna næði of sterkum
tökum á sér, og bað Brett því
um að borga Noel þessa 1000
dollara. Þegar „The Miller-
graph Company“ þurfti á enn
meiri peningum að halda, tók
Jaclc 4000 dollara lán út á
hús Flóru, og skrifaði Noel.
„Ég legg spilin á borðið og
treysti blint á vini mína.“ Fé-
lagið varð gjaldþrota.
Dag nokkurn sagði Cliar-
mian, að sig vanhagaði um
300 dollara. Jack hafði enga
peninga, en settist niður og
skrifaði til þeirra mörg
hundruð manna og kvenna,
sem hann til samans hafði
lánað meira en 50.000 doll-
ara, gegn loforði um að fá
það allt borgað aftur. Hann
hafði 50 dollara upp úr þess-
um skrifum. í fyrsta skipti
varð Jack London á að Iiugsa,
hvort allir vinir hans hefðu
hann að fifli.
.Taek hafði i mörg ár reynt
að fá Bessie fyrri konu sína
og dætur þeirra tvær til að
koma lil Glen Ellen i sumar-
leyfinu, svo að þau gætu líka
tekið ástfóstri við „Beauty
Banch“. Aðeins einu sinni
hafði orðið úr þessu; hún
hafði komið ásamt Joan og
Bess og fleiri kunningjum til
að borða morgunverð úti í
guðs grænni náttúrunni. Það
var naumast búið að fram-
reiða matinn á grænu gras-
inu, þegar Cliarmian kom
þeysandi framhjá í rauðum
kjól og með rauðan hatt og
þyrlaði rykinu yfir matinn.
.Tack hét því, að ef Bessie
vildi lofa honuin að byggja
handa henni hús á jörðinni,
skyldi hann sjá um, að Char-
mian vrði ekki á vegi lienn-
ar. En Bessie afþakkaði boð-
ið.
Tilraunir hans til að ná
vináttu elztu dóttur sinnar,
sem nú var þrettán ára, mis-
tókust algerlega. Fjórum
dögum eftir að „Úlfahúsið“
brann skrifaði hann henni og
bað hana að minnast þess, að
hann væri þó faðir liennar,
að það væri hann, sem liefði
séð fyrir henni, gefið henni
hús og föt, og að liann liefði
elskað hana frá því að hún
dró andann í fj'rsta sinni, og
spurði svo: „Hverjar eru til-
finningar þínar gagnvart
mér? Er ég aðeins heimsk-
ingi, sem gef án þess að fá
nokkuð í staðinn? Ég sendi
þér bréf og skeyti, en fæ ekki
orð frá þér í staðinn. Hefur
þú svo djúpa fyrirlitningu á
mér, nema rétt aðeins sem
fyrirvinnu? Elskar þú mig
yfirleitt nokkuð? Er ég þér
nokkurs virði? Ég er veikur
en ég heyri ekki orð frá
þér. Heimili mitt er í rúst-
um — en þú segir ekki neitt.
Finnst þér ekki vera kominn
tími til að lofa mér að lievra
eitthvað frá þér? Eða viltu,
að ég láli mér héðan í frá á
sama standa, hvort ég heyri
frá þér eða ekki?“
Það, sem þjáði hann mest,
nú þegar hann var aftur
kominn til sjálfs sín, og sá
lif sitt í algerlega nýju ljósi,
var sú uppgötvun hans, að
Charmian var í raun og veru
hálfgert barn, þó að hún væri
orðin fjörutíu og þriggja
ára. Nágrannar hennar
sögðu: „Hún var sífellt að
segja sögur af alls konar
barnalegum tiltektum sin-
um; hún talaði um skartgripi
sína, litlu húfurnar sínar og
fornfálegu fötin. Hún gerði
sér far um að vera eins og
ung stúlka í framkomu, en
úr þvi varð aðeins afkáraleg-
ur kíaufaskapur.“ Honum
sárnaði að horfa á tilraunir
gestanna til að dylja vand-
ræði sín yfii’ því að vera vitni
að uppgerðar feimni hennar,
þegar hún reyndi að tileinka
sér framkomu ungrar og
saklausrar stúlku. Þegar
Charmian var ung, segir
stjúpsystir hennar, að hún
liafi oft skemmt sér við að
gægjast fyrir horn og gretta
sig eða kasta fram einhverj-
um skarpvitrum athuga-
semdum — og lilaupa síðan
burtu i von um að einhver
kæmi á eftir henni. Þetta
23. tbi. viKAN 49