Vikan


Vikan - 02.11.1972, Blaðsíða 32

Vikan - 02.11.1972, Blaðsíða 32
RENSJÖHOLM Framhald af bls. 22. hypjuðu sig urrandi í burtu. Ég lagðist á kné við hlið Veru Dickman, sem lá graf- kyrr og ég fann hvernig tárin runnu niður kinnar mínar. — Er hún lifandi? spurði Klemens. Ég hristi höfuðið. — Barkinn — þeir hafa . . . Meira gat ég ekki sagt. Framhald í næsta blaði. VIÐTAL VIÐ THOR VILHJALMSSON Framhald af bls. 29. þeir, sem eiga heima d þessu landi og eiga þetta land, að þeir fari til dæmis út í það að uppræta allan gróður þar og sitt fólk. Svona fer stundum með menn, þegar þeir eru að reyna að tala gegn betri vit- und og þjóna einhverjum ann- arlegum öflum. Þá njóta þeir ekki síns vits. Þeir voru fyrst og fremst svo andskoti ragir við að segja nokkuð, þannig að ég held að jafnvel finnist ekki svona hræddir menn í sjálfri Ameríku. En það er náttúrlega gamla sagan, að menn verða kaþólskari en páfinn. Ég vík nú talinu að bókum Thors, einkum þeirri síðustu, Ópi bjöllunnar; get þess að mér virðist í henni hljóma all- sterkur dómsdagstónn. — Já, finnst þér sá tónn ekki eðlilegur? segir Thor. — Mín kynslóð hrökk allt í einu upp við það, þegar atóm- sprengjan sprakk, að hægt væri að tortíma öllum heim- inum; nú væri fundið upp til þess tæki og nú væri spurs- málið það hvort ætti að nota það eða ekki. Þetta hefur sjálf- sagt haft nokkuð mikil áhrif á marga af minni kynslóð. Síð- an koma aðrar kynslóðir, sem fæðast inn í heiminn, sem er undir þessari ógn, og ég skal ekki um það dæma hvort betra er að koma inn í heiminn þeg- ar þetta er orðin staðreynd, eða hrökkva allt í einu upp við þetta. Fæðast inn í heim, sem var óendanlegur, en er svo allt í einu orðinn endanlegur. Og hvernig eiga hinir vitrari menn að hafa hemil á hinum? Og þegar við höfum séð svona fyrirbæri eins og nasismann, hvað þeir gátu vaðið langt. Eru þá nokkur undur að menn séu hræddir við þá tilhugsun, að það séu möguleikar fyrir þess konar fólk til að draga allt með sér til helvítis. Eins og nasistarnir, þegar þeir höfðu verið reknir öfugir áleið- is til helvítis, þá reyndu þeir að draga allan heiminn þang- að með sér. Það 6r erfitt að. loka augunum fyrir þeirri hættu að aftur skjóti upp úr- þvætti eins og þessum Hitler þeirra, með einhverja magí sem verkar á hans þræla. Hverjum getum við treyst til að hindra að svoleiðis komi fyrir aftur? Þú varst nú þarna í Indlandi, hvernig heldurðu að sé með þessa kalla, þessa helgu menn, sem þar sitja á fjallatindum, heldurðu að þeir séu nógu sterkir til þess að hafa uppi nógu þéttriðið hug- sendinganet til að halda öllum dónum niðri? — Ætli aðrir aðilar, sem hafast við neðar, hafi ekki önnur net þéttriðnari á móti? En svo við höldum okkur við bækurnar, þá virðist mér þú hafa skipt um ham, ef svo mætti segja, sem rithöfundur með Fljótt fljótt, sagði fugl- inn. Þýddi það ekki veruleg átök að breyta svo mjög um form, sem mér virtist þú gera með þeirri bók? — Það eru nú alltaf talsverð átök í sambandi við það að búa til bækur og skrifa. En þetta kom nokkuð eðlilega hjá mér. En þegar maður skrifar þessar bækur fer alltaf fram eitthvert stríð, sem maður ætti nú sem minnst að tala um, kannski. Ég reyni á hverjum tima að finna form, sem hæfir því sem vakir fyrir mér. Form- breyting? Já, þær eru kannski dýrar kveðnar að mörgu leyti, þessar tvær bækur, en hinar fyrri, þéttriðnari. Maður þarf alltaf að vera að svara ein- hverju, sem verið er að senda inn í mann. Finna það svar sem á við hverju sinni. Eg veit eiginlega ekki hvernig ég á að gera grein fyrir því; það er alltaf einhver slagur, sem fer fram inni í manni sjálfum. Annars er ég ónýtur að tala um mínar bækur. Þetta eru stórir hlutir, sem koma til álita, og maður verður að reyna að vanda sig við þetta. Kannski sérðu eitthvað nýtt út úr nýju bókinni, sem nú er á leiðinni? Ég vona það. Og þá kemurðu kannski aftur til mín og spyrð, hvort það hafi ekki kostað átak að breyta svona til, og það er alltaf átak, það get ég sagt. Og ég held ekki að aðrir ættu að fást við listsköpun en þeir, sem hafa hæfileika til að hafa dá- lítið fyrir því. f svoleiðis nokk- uð hafa engir helgar sæmunds- synir að gera. -— Hvernig lízt þér á þróun íslenzkra bókmennta í dag? — É'g veit ekki alveg hvort ég á að segja mikið um það, til þess er málið mér of skylt. En maður heyrir stundum sagt í bölsýnistón, að það sé allt orð- ið ómögulegt og ekkert að ger- ast í íslenzkum bókmenntum, það sé eitthvert svona niður- lægingartímabil. Hvernig í ósköpunum er hægt að segja svona meðan menn eins og Halldór Laxness, Gunnar Gunnarsson, Þórbergur Þórð- arson eru hinir miklu burðar- ásar, og svo vona ég nú að eitthvað sem gildi hefur hafi komið eftir aðra yngri. Ég veit varla hverjir það eru helzt, sem alltaf eru að tala um að ekkert gerist í bókmenntunum, ætli það séu ekki þeir sem eru orðn- ir steingeldir sjálfir, og að þeirra eigið náttúruleysi geri þá blinda. Heyrandi heyra þeir ekki og sjáandi sjá þeir ekki. Það er fullt af þessum mönn- um allt í kringum okkur, sem ganga um með fýlusvip af því að þeim dettur ekkert í hug sjálfum, og verða sárir og koma herpingar í andlitið á þeim, þegar þeir sjá einhvern mann, sem er að detta eitthvað í hug, eða segja eitthvað, gera eitthvað. Það er bagalegur skortur á hrifnigáfu í vissum hópum hér í Reykjavík. Það held ég nefnilega að sé náðar- gáfa að geta orðið hrifinn. En það eru vissir hópar, sem eru að reyna að afla sér viðurkenn- ingar fyrir gáfur og mannvit, og halda að það felist í því að vera aldrei glaður. Heldur ekki hryggur. Ég veit ekki hvort þeir þekkja kvæði Gríms um Halldór Snorráson og miða við það, en sé svo held ég að það sé mikill misskilningur, bæði á Grími og Halldóri. Og öllu. Það er vaxandi hiti í rödd skáldsins, þegar hann fjallar um meðferðina á bókmenntun- um hérlendis. — Þeir eru eins og svolitlir kekkir í þjóðfélaginu, segir hann. — Svona menn, sem sitja og raga allt niður, og ef það kemur snilldarverk, þá segja þeir ooo, ætli hann hafi það ekki frá einhverjum öðr- um. Eða: maður hefur nú heyrt annað eins. Og þá segir ein- hver: eins og hvað? Þá er svar- að: það þarf ekkert að vera að tiltaka það, eins og það viti ekki allir. Talið berst nú að Parísarár- um Thors, sem vitaskuld áttu mikinn þátt í mótun hans. Sennilega er enginn núlifandi rithöfundur okkar mótaðri af rómönskum áhrifum. — Þeir voru náttúrlega að koma upp úr öldudal þá, Frakk- arnir, segir Thor. — Mér fannst mikið vera að gerast og mikið 32 VIKAN 44. TBL.

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.