Vikan - 02.11.1972, Blaðsíða 35

FANGII
BANGLA DESH
svefnsal. Tuttugu konur voru þar,
fyrir utan mig og þær voru meö
börn á öllum aldri, frá nýfæddum
börnum tii tólf ára. Börnin
vöknuöu öll, þegar komiö var meö
/mig. Flest voru þau áköf og æst
og vildu skoöa mig i krók og kring
og sjá hvaöf ég heföi meöferöis.
Ég átti tvöhundruð sigarettur
sem prestarnir höföu gefiö mér,
og mér til undrunar þáöu allar
konurnar sigarettu.
Ég átti eftir aö þakka þessum
konum fyrir félagsskap þeirra og
glaölyncli á næstu vikum. Ég held
aö fangavistin heföi oröiö mér
ofraun, ef ég heföi ekki notið
þeirra.
I heila viku skeöi ekkert annaö
en aö ég var daglega kölluö til
yfirheyrslu og það var mjög
þreytandi. Einn foringinn var
mjög óánægöur yrir því aö hafa
ekki getaö sannaö á okkur
njósnir, Þegar viö kröföumst þess
aö ná sambandi við sendiráö
okkar, fengum viö þau svör, aö
svo gæti veriö að þeir sinntu þvi
og jafn liklegt aö þeir sinntu í>vl
ekki, enda væri þaö slöur en svo
skylda þeirra.
Aöal áhyggjur minar snerust
um Paul. Þaö myndi lita illa ilt, ef
tveir meölimir einnar fjölskyldu
væru gripin i landinu.
Paul haföi ekki fariö dult meö
skoðanir sinar á ástandinu og
hann haföi opinberlega ásakað
stjórning I Vestur Pakistan. Ég
fékk alltaf hjartslátt 1 hvert
skipti, sem ég var kölluö fyrir. Ég
var alltaf hrædd um aö heyra að
þeir heföu tekiö Paul fastan, eöa
aö eitthvaö hræöilegt hefði skeö.
I vikulokin fórurn viö til rétt-
arhalda I Jessore. Þau fóru fram
á bengölsku og stóöu yfir i þrjár
stundir. Okkur var skýrt lauslega
frá þvi sem fram fór og viö áttum
aö biöa dóms i tvo daga. Þann
tima komst ekkert annaö i huga
minum en bæn fyrir þvi aö fanga-
vistin yröi ekki löng. Þeir voru
fljótir aö lesa yfir okkur dóminn
og á ensku. Ég var dæmd I
tveggja ára fangelst.
Tvö ár. Þaö lá viö aö ég fengi
aösvif. Þetta var miklu verra en
óttinn og óvissan.
Viö höföum rétt til aö áfrýja, en
ég vildi ekki blekkja sjáifa mig
meö þvi aö slikt bæri árangur á
þessum staö. Ég reyndi aö stappa
stálinu i mig. Þaö var heimsku-
legt aö vona og eingöngu til aö
veröa vonsvikin. Ég varð að snúa
mér aö þvi aö læra Bengali, svo
ég gæti talaö viö hinar konurnar.
Ég varö aö berjast gegn óttanum.
Svefnsalurinn var hrein
paradis fyrir moskitoflugurnar.
Þar voru engin húsgögn, aöeins
teppisræflar á gólfinu, til aö sofa
á. Seinna fékk ég einhvern bedda-
ræfil, likjega vegna þess aö ég var
útlendingur. Þaö var visst öryggi
innan þessarra veggja, aöallega
vegna daglegs eftirlits. Viö dag-
mál kom vöröur inn til okkar til
aö telja, til aö fullvissa sig um aö
engin heföi sloppiö út yfir hóttina.
A hverjum morgni lagfærðum
viö bæli . okkar og konurnar
sópuöu út úr dyrum, reyndar
alveg út i fangelsisgarðinn. Þær
vildu aldrei leyfa mér aö hjálpa
til. Svo sátum viö þarna I sólinni
allan daginn, konurnar röbbuöu
saman yfir handavinnu og ég las
bækur sem prestarnir i Jessore
sendu mér.
Maturinn, sem viö fengum
þrisvar á dag, var hreinlega fyrir
neöan allar hellur. Þaö var alltaf
þaö sama, einhver baunasúpa,
sterkt krydduö, meö nokkrum
hrisgrjónum eöa brauöbita.
Aö tveim vikum iiónum, gat eg
alls ekki komiö þessu glundri
niöur. Ég haföi fengiö
blóökreppusótt, en var batnaö.
Samt gat ég ekki boröaö, ég þurfti
ekki annaö e'n aö sjá súpuna, til aö
veröa flökurt. Ég horaöist niöur,
Vingjarnlegur fangavöröur fór
meö linur á milli okkar Gordons,
aöalefni þeirra var aö tala um
veitingahús, sem viö þekktum og
krossgátur, sem viö bjuggum til.
Minar snerust eiginlega eingöngu
um mat.
Eina tilhlökkunarefni ■ mitt
daglega, var aö merkja á
dagataliö. Ég fékk nál og þráö og
taubútsem ég merkti á mánuöi og
vikur, einn kross fyrir hvern dag
sem leið.
Svona og svona margic krossar
aö sauma og svona og svona
margar vikur, þar til ég yrði látin
laus. I byrjun nóvember fékk ég
bréf frá Paul . . .Þvfllkur léttir,,
hann var þá heill á húfi. Hann
minntist ekkert á hvernig hann
heföi fengiö aö vita um fangavist
mina, en slöar komst ég áö þvi aö
hann heföi heyrt það I útvarpinu,
meöan hann var ennþá i
Bangladesh.
Beztu stundir dagsins voru á
kvöldin, eftir aö vöröurinn var
búinn aö loka okkur inni. Þá sat
ég meöal kvennanna, sem sungu
og skiptust á kímnisögum. Þær
tóku þessum örlögum okkar svo
miklu betur en ég.
Ég var sérstaklega hrifin af
ungri stúlku, sem haföi yndi
aö söng og dansi. Hún gat varla
veriö meira en tvitug. En einn
daginn komu veröir, handjárnuöu
hana og drógu hana öskrandi I
burtu- Ég spuröi konurnar hvaö
ýröi gert viö hana. Þær tóku um
hálsinn og bentu mér svo á tré,
svo ég skildi aö hún yröi hengd.
Þaö var ekki hjá þvi komizt aö
heyra skothriöina. Viö heyröum
hávaöann á hverju kvöldi og eftir
þvi sem timinn leiö varö hann
háværari, eins og bardaginn
færöist nær. í hvert sinn seni
sprengjuflugvél flaug yfir, skalf
jöröin og konurnar uröu skelfingu
lostnar og hvaö þá ég. Ef þeir
skyldu nú velja fangelsiö að
skotmarki? Dauöaskelfingin'
skall yfir á hverjum degi.
Og 1 skugg pessaiar skeifingar
fæddist nýtt lif i klefa okkar. Ég
haföi ekki einu sinni tekiö eftir þvi
aö konan væri barnshafandi.
Þessi atburöur jók mjög álit mitt
á bengölskum konum.
Tvær tóku á móti barninu og
þaö af mikilli kunnáttu. Ég held
aö þær hafi allar veriö fyrsta
flokks ljósmæöur. Þaö kom
enginn læknislæröur þar aö, fyrr
en eftir fæöinguna, þá kom
læknir, til aö lita á barniö.
Barniö var fætt löngu fyrir
timann, enda dó drengurinn
daginn eftir. Hinar konurnar
umvöfuöu móöurina meö ástúö og
ég tók þátt I þvi meö þeim.
Nóvember, annar mánuöur
minn i fangelsinu, byrjaöi ekki
vel. Ég losnaöi aldrei viö
flökurleikann og stundum kastaöi
ég upp. Ég var stundum svo lasin
aö ég gat ekki fariö á fætur og
konurnar spuröu mig hvaö væri
aö mér. Ég benti á magann, til aö
gera þeim skiljanlegt aö mér væri
illt I maganum. Þá hlógu þær og
sögöu: „Shisu. Shisu.”, sem þýöir
barn. Þetta fannst þeim æði
fyndiö. En mér fannst þaö liggja i
augum uppi áö ég væri veik af
mataræöinu og lifsvenju-
breytingunum. Ég haföi ekki haft
blæöingar i tvo mánuöi, en mér
fannst þaö ekkert óeölilegt. Ég
var viss um aö þaö var vegna
þessarra þrenginga, sem ég haföi
gengið l gegnum. Þær héldu
áfram viö aö skemmta sér yfir
„þungim” minni, en ég tók ekkert
mark á þvi.
En þegar blæðingar létu standa
á sér I þriöja sinn, ákvaö ég aö
tala viö fangelsislækninn, þegar
hann kæmi á eftirlitsferö. Ég
spuröi hann hvort ótti og vosbúö
gætu ekki haft áhrif á þetta, en
hann hált þaö gæti' ekki veriö
svona oft'.
Þaö leit þvi út fyrir aö konurnar
heföu á réttu aö standa. Ég var
liklega barnshafandi, ég átti sem
sé von á fyrsta barni okkar Pauls,
sem átti þaö fyrir höndum aö
eyöa fyrsta ári ævi sinnar i þessu
óhrjálega fangelsi.
En þrátt fyrir allt þetta, var ég
hamingjusöm yfir þessu ástandi.
Astandiö gat ekki veriö verra, þvi
skyldi ég þá hafa áhyggjur, þótt
þetta bættist viö? Þetta yröi þá
ljós i myrkrinu.
Ég haföi engar áhyggjur af
fæöingunni, ég var búin aö sjá aö
ég var I góöum hðndum. Ég haföi
lika séö aö litlu börnin, sem voru
á brjósti, döfnuöu prýðilega. Ég
varö þvi aö hugsa um þab eitt aö
halda heilsu.
Þetta ástand mitt veitti mér
sérstööu meöal kvennanna.
Þegar von var á ööru barninu I
hópnum, neyddu þær mig til aö
taka þátt i fæöingunni. Ég skyldi
þær reyndar ekki vel, en haföi þaö
á tilfinningunni að þær álitu þaö
gæfumerki fyrir þungaöa konu,
aö vera viöstadda fæöingu. Þær
ýttu mér aö hinni fæöandi konu,
og mér kom ekkert annaö i hug en
aö rétta hendurnar I áttina aö
barninu og fyrr en varöi stóð ég
meö bráðlifandi barn i lúkunum.
Sem betur fór gekk allteölilega til
og læknirinn kom I tæka tiö til aö
skilja á milli. Ég haföi, sem sé,
tekiö á móti hraustum og'
fallegum dreng og ég brosti út
undir eyru.
Mál okkar Gordons átti aö
koma fyrir rétt 15. nóvember, en i
heilan mánuö kom enginn til aö
tala viö okkur og ekki bólaöi á
neinum sendiráösmanni. Viö
gátum aldrei skiliö þetta. En
þann fimmtánda vorum viö látin
skrúbba okkur og kemba strax
viö dagmál, en vorum látin biöa I
fleiri klukkustundir. Allan
daginn. Ekkert skeöi. Þegar viö
vorum svo lokuö inni fyrir nót-
tina, skildum vib að ekkert mark
haföi veriö tekiö á áfrýjun okkar.
Eitthvaö haföi fariö úrskeiöis, eii
hvaö þaö var, vissum viö ekki.
Þrátt fyrir góöan ásetning minn
um aö láta ekkert koma mér úr
jafnvægi, ætlaði þetta alveg aö
fara meö mig.
Viö Gordon héldum stööugu
sambandi með hjálp vinar okkar,
en orösendingar hans fóru aö
veröa eitthvaö dularfullar. Mér
fannst hann ótrúlega og
óhyggilega bjartsýnn. Hann var I
klefa meöbengölskumfanga, sem
vann llka viö skrifstofustörf I
fangelsinu, svo hann var frjálsari
en aðrir fangar. Veröirnir sögöu
honum oft fréttir eftir útvarpinu,
um gang strlðsins og hann lét þær
ganga til Gordons, sem svo aftur
sendi mér linu um þessi mál.
Hann sagöi aö þaö væru miklar
likur til þess aö Indlandsher
myndi frelsa Jessore úr' höndum
Pakistana. Ég var alls ekki
þakklát fyrir slikar fréttir og baö
hann ab hætta slikum fréttaburöi.
Ég var hrædd. Ef Indverjar
kæmu, yröu ábyggilega miklir
bardagar. Þab gæti verib aö viö
myndum farastiþeim bardögum.
Þaö þurfti ekki margar sprengjur
til aö eyba þessu fangelsi.
SVo kom desember, siöustu
dagar fangelsisvistar minnar.
Sprengjuregnið virtist færast nær
og varö æ ofsalegra. Ég vissi
ekkert hvaö var aö ske.
Þangað til morguninn, þann 7,
desember, ab kraftaverkiö skeöi.
Klukkan var-ekki nema- 5.30 um
morguninn og viö vorum ekki
komnar á fætur, en biðum aftir
Framhald á hls. 38.
44. TBL. VIKAN 35