Vikan - 31.03.1977, Page 46

Um galdrastafi ognáttúru þeirra
,, Fjandinn meö fúlai
fastí
Jdsinn
blási”
Halldór Stefénsson
tók saman.
Margt hefur verið skrifað um galdrastafi og
galdramenn fyrr á tímum og enn meira
skrafað. Menn, sem vissu lengra nefi sínu,
voru oft orðaðir við galdra og allskyns
fjölkynngi. Var það að vonum að þeirrar tíðar
haetti, þar sem tröll bjuggu í fjöllum og álfar og
huldufólk í klettum og hólum, enda eru
huldufólkssögur næstum óþrjótandi. Upp-
fræðslu almennings var svo þröngur stakkur
skorinn, að ekki var á færi annarra en
lærdómsmanna aðfást við hin æðri vísindi. Þó
gluggaði alþýðan mjög í galdur, enda
fyrirmyndir ekki af lakara taginu úr fornum
sögum, og margur hefur eflaust öfundað
Sæmund prest í Odda fyrir kunnáttu sína í
meðferð púka og snilli gagnvart kölska
sjálfum. Yfirleitt eiga slíkar þjóðsögur sam-
merkt í því, að hið illa verður að lúta í l^egra
haldi fyrir ráðkænsku mannsins í bland við
guðsorð.
Hinar fornu galdrasögur höfðu á sér allt
annan blæ en síðari tíma sagnir. Einatt voru
þær blandnar kímni og frekar meinlausar,
sýnilega sprottnar af aðdáun á visku og
lærdómi. Þetta átti þó eftir að breytast til hins
verra á miðöldum, og á 17. öld var svo komið,
að nærri stappaði múgsefjun, og var það
ekkert séríslenskt fyrirbrigði. Hér verður þó
eingöngu að því vikið.
Fábreytni og fátækt var ríkjandi, drepsóttir,
eldgos og harðindi gerðu lífið nær gbærilegt,
46VIKAN 13. TBL.