Vikan - 22.09.1977, Blaðsíða 15

Haukur Jón Gunnarsson heitir ungur
leikhúsfræðingur, sem hefur stundað nám í Japan
og Bretlandi. Hann kom heim til íslands að loknu
námi og hefur sett upp nokkur verk með
leikfélögum úti á landi. Um þessar mundir stjórnar
Haukur sjónvarpsleikriti eftir Davíð Oddsson, sem
enn hefur ekki hlotið endanlegt heiti, og er einnig
að setja upp leikrit með Skagaleikflokknum. Vikan
spjallar hér við Hauk um nám hans erlendis,
Japan o. fl.
það sé ekki á færi yngri leikara. Einnig sýna
japönsk leikhús leikrit eftir öll helstu leikskáld
Vesturlanda, en Japanir kynntust vestrænni
leiklist um síðustu aldamót, og framúrstefnuleik-
hópar eru líka margir.
Japanir framleiða mikið af kvikmyndum, en
blómaskeið japanskra kvikmynda, sem náði
hæst um 1950 með leikstjórum eins og
Kurosawa, Ichikawa og Shindo, er nú liðið undir
lok. Nú eru aðallega framleiddar ódýrar glæpa-
myndir og hálfkáks-klámmyndir. Megnið af
kvikmyndaframleiðslunni er i höndum tveggja
risafyrirtækja, sem einnig eiga mörg leikhús, og
'þar er gróðasjónarmiðið látið ráða, en minna
hugsað um gæðin. Eina ríkisrekna leikhúsið er
Þjóðleikhúsið.
— Hvernig gekk þér að venjast háttum
japanskrar fjölskyldu?
— Hvernig i ósköpunum datt þér i hug að fara
til Japans í nám, Haukur?
— Það var búið að sitja i mér síðan ég var
krakki. Hingað kom japanskur dansflokkur, sem
sýndi i Þjóðleikhúsinu 1955, þegar ég var fimm
ára, og sá ég þá sýningu ásamt foreldrum
mínum. Þetta var með því fyrsta, sem ég sá í
leikhúsi, og sýningin hafði mjög djúp áhrif á
mig. Ég ákvað þá, að einhvern tímann skyldi ég
fara til Japans, og tók að kynna mér allt, sem
varðaði það land. Ég fékk líka snemma áhuga á
leiklist, og eftir stúdentspróf 1969 tók ég þá
ákvörðun að fara til Japans og kynna mér þar
leiklist.
— Var ekki erfitt að stunda nám í svo fjarlægu
landi? Þetta hlýtur að hafa verið mjög
kostnaðarsamt?
— Jú, það var það reyndar. Ég var samfleytt
þrjú ár í Japan og á þeim tima kom ég aðeins
einu sinni heim. Ég bjó þarna hjá japanskri
fjölskyldu í Tokyo í fyrstu. Á heimilinu kunni
enginn ensku nema sonurinn, sem sjaldan var
heima, svo ég varð að gera mig skiljanlegan á
japönsku, sem hjálpaði mér mikið til þess að ná
fljótt tökum á málinu. Fyrstu sex mánuðina var
ég i málaskóla, en siðan settist ég i japönsku-
deild fyrir útlendinga í Wasedaháskólanum. Frá
upphafi hafði ég jafnframt verið að kynna mér
leiklist með þvi að stunda leikhúsin, sem eru
fjöldamörg í Tokyo, og lesa þær bækur, sem til
eru á ensku um japanska leiklist. Fljótlega
byrjaði ég lika i leiklistardeild háskólans,
jafnframt þvi sem ég lagði stund á málið. öll
kennsla fór fram á japönsku, og þar sem ég hafði
ekki þá grundvallarþekkingu á japanskri sögu og
menningu, sem japanskir stúdentar hafa, átti ég
oft í erfiðleikum að fylgjast með í fyrstu.
Allt borðað með
prjónum
— Er ekki japönsk leiklist mjög frábrugðin
vestrænni leiklist?
— Jú. Japanir eiga mjög forna leiklistarhefð.
Anna Kristín Arngrímsdóttir og Haukur ræða
málin.
Einna elst er No-leiklistin, sem rekja má til
miðalda. Þessi leiklist var upphaflega aðeins til
skemmtunar aðalsmönnum og fjölskyldum
þeirra, og létu margir reisa sérstök leiksvið i
höllum sínum. Viðfangsefni No-leiklistarinnar
eru yfirleitt tekin úr goðsögnum og fornum
hetjusögum. Allir leikararnir bera grimur,
og leikstill er mjög hægur og stílfærður. Svo eru
aðrar tegundir leiklistar, svo sem Kabuki-leik-
listin, sem byrjaði sem alþýðuleiklist, og hefur
lítið breyst síðastliðin hundrað ár, en hún
þróaðist frá því um 1600. í Kabuki eru öll
hlutverkin leikin af karlmönnum. Leikararnir eru
þjálfaðir frá barnsaldri, en fá aðeins smærri
hlutverk til þess að byrja með, og eru yfirleitt
ekki taldir hafa náð nægilegri tækni til þess að
túlka meiriháttar hlutverk fyrr en þeir eru
komnir yfir fertugt. Þannig má t.d. oft sjá
karlmann á fimmtugsaldri túlka hlutverk ungrar
stúlku, ef hlutverkið er talið það viðamikið, að
— Það var auðvitað margt nýtt sem ég þuifti
að læra. Fólkið fer til dæmis aldrei inn í hús á
skónum og ég þurfti að læra að borða með
prjónum. Það var alveg sama hvaða matur var,
það var allt borðað með prjónum. En þetta
gekk samt ágætlega. Ég umgekkst bara Japani
og eignaðist marga góða vini, bæði í háskólanum
og í leiklistinni, en ég starfaði með einum
framúrstefnuleikhóp þarna. Japanir eru ákaflega
forvitnir um útlendinga. Það kom oft fyrir að
bláókunnugt fólk tók mig tali úti á götu og
spurði mig hvaðan ég kæmi, hvað mér finndist
um Japan, hvernig lifið væri á íslandi o.s.frv.
Manni leiðist ekki í
Tokyo.
— Lifa Japanir yfirleitt góðu lífi?
— Maður verður yfirleitt ekki mikið var við
fátækt þarna. Þó eru fátækrahverfi í flestum
stærri borgum, en fáir útlendingar fá tækifæri til
fara til Japans
. ■
Rætt við
Hauk Jón Gunnarsson,
leikhúsfræðing.
38. TBL.VIKAN 15