Vikan - 08.11.1979, Blaðsíða 6

fullnægt. Ef barnið reynir hvað eftir annað
að fullorðnir komi ekki til móts við félags-
legar Jrnrfir þess, fyrir mannleg tengsl, getur
barnið orðið vonsvikið, byrjað að loka sig
inni, verða óvirkt — auðvelt.
Reynsla barna af umhverfinu er oft
einungis til með þeim sjálfum óg þau leyfa
fullorðnum ekki að komast að henni. Börn
geta oft ekki sagt með orðum hvað þau
þurfa. Það þurfa hinir fullorðnu að læra.
Auðveld börn eiga oft erfiðara með að láta
í ljós hvers þau þarfnast en erfið hávaða-
söm og opin börn. Þau síðarnefndu minna
umhverfið gjarnan á að þau eru til, að þau
vilja fá kröfur sinar uppfylltar, umhverfið
skal kynnast þeim. Umhverfið verður þvi
oft að taka frumkvæði að því að kynnast
auðveldum börnum til þess að reyna að
hjálpa þeim að komast hjá því að vera
kvíðin, innilokuð og útundan.
Auðveld börn má flokka í tvennt
Danski barnasálfræðingurinn Birthe
Kyng hefur vakið athygli á að hægt sé að
flokka auðveld börn í tvo hópa. Annar
hópurinn eru þau börn sem hafa verið
óvirk og aðgerðalítil frá fæðingu. Hinn
hópurinn hefur að geyma börn sem hafa
verið fjörug og virk í upphafi en hafa orðið
„auðveld” af því að foreldrarnir kröfðust
þess. í þessu sambandi skiptir afar miklu
máli að börn eru algjörlega háð foreldrum
sinum og að foreldrar geta notað vald sitt
gegn þeim skilyrðislaust. Foreldrar geta
sýnt barninu með hegðun sinni að það séu
þeir sem ráði yfir því og að þeir geti hegnt
barninu með því að hætta að sýna barninu
ástúð ef það geri ekki eins og foreldrarnir
vilji. í slíkum tilvikum mun virkt og fjörugt
barn oft mótmæla í fyrstu. En smám saman
hættir það öllum mótmælum. Ef barn á
þess eins kost að verða viðurkennt og
elskað í fjölskyldunni ef það fer eftir vilja
og valdbeitingu foreldranna, mun það
hætta öllum mótmælum. Það mun breyta
sér vegna kúgunar og verða þvingað inn í
annan persónuleika en það hafði í upphafi.
Þetta mun sjást á barninu. Það mun t.d.
verða hrætt við að taka frumkvæði, gefast
auðveldlega upp, verða óöruggt, fá minni-
máttarkennd, verða kvíðið og hrætt við að
sýna tilfinningar sínar — verða innilokað.
Auðveld börn eiga erfiðara með
að krefjast réttar síns
Allir hafa kynnst innilokuðum, hægum
og kvíðnum börnum. Þau eru alls staðar, í
leikskólum, dagheimilum og skólum.
Þessum börnum líður oft ekki bara verr en
„óþægum” árásargjörnum bömum, heldur
er hætta á að þau verði undir í lífinu.
Auðveld börn gleymast oft. Þau pirra
engan og reita engan til reiði. Hættan
AUÐVELD
BÖRN
- ERFIÐ BÖRN
Öll börn eru stundum auðveld og stund-
um erfið. En það eru bæði til börn sem
veitast foreldrunum sérstaklega auðveld og
sérstaklega erfið. Oft talar fólk um að barn
sé sérstaklega þægt og meðfærilegt og
þannig eiga börn helst að vera samkvæmt
því sem fólki hefur verið talin trú um í ára-
raðir. Auðveld róleg og hæg börn eru oft
auðveldari fyrir fullorðna fólkið en erfið,
framtakssöm og fyrirferðarmikil börn, en
auðveldum börnum líður oft illa og
mörgum þeirra veitist lífið ekki auðvelt
seinna meir.
Að kynnast barninu
Flestir sem hafa eignast börn kannast við
þá tilfinningu að barnið sé þeim framandi,
að þeir þekki barnið ekki. Hver er þessi litla
mannvera, hvað vill hún, hvernig er hún?
Þetta eru hlutir sem ekki er hægt að
uppgötva allt í einu, jreir lærast smám
saman. Það tekur tíma að komast að því
hvaða skilaboð barnið sendir frá sér, hvað
það er að reyna að segja hinum fullorðna *
og hvernig á að uppfylla þarfir barnsins.
Það skiptir barnið miklu máli hvernig um-
hverfinu tekst að taka á móti skilaboðum
frá því og koma til móts við kröfur þess.
Börn hafa ekki einungis þörf fyrir að líf-
fræðilegum þörfum þeirra sé fullnægt, þau
hafa líka meðfædda þörf fyrir að vera í
sambandi við eða í félagslegum tengslum
við aðra. Það hefur mikla þýðingu fyrir alla
seinni félags- og persónuleikaþróun bamsins
að það fái þörf sinni fyrir félagsleg tengsl