Vikan - 17.01.1980, Qupperneq 14

Viðtal Vikunnar
„Það var nú þannig með áfengismálin
að sjómennirnir pöntuðu vin frá
Akureyri einhvers staðar utan af sjó og
báðu unt að það yrði sent i póstkröfu á
þann stað þar sem þeir helst bjuggust við
að koma i land næst. Ég tók við miklu af
þessum pöntunum þar sem ég var
afgreiðslumaður flugfélagsins á
staðnum. en þangað komu pantanirnar.
En sjómennirnir voru misjafnlega
sannspáir þegar |5eir voru að geta sér til
um hvar næsti viðkomustaður yrði og
oft kom það fyrir að ég varð að endur
senda 1-2 tonn af brennivíni aftur til
Akureyrar þegar vertíð lauk. Það voru
allt ósóttar pantanir. Aðsjálfsögðu hafði
Rikið kostnað af þvi að þurfa að vera að
senda vinið um landið þvert og endilangt
þannig að það varð úr eilt haustið aö
ég opnaði útibú frá Áfengisversluninni á
Raufarhöfn og lagerinn samanstóð af
ósóttum pöntunum. En það skrýtna við
þessa verslun var það að vínið var allt
pakkað I umbúðir og voru fjórar flöskur
i kassa. hvorki meira né minna. Menn
urðu þvi annaðhvort að kaupa fjórar
flöskur eða ekkert. Og það sem verra
var. — menn vissu ekkert um það hvað i
pökkunum var nema hvað þar áttu að
vera l'jórar flöskur af einhverju vini. Ég
hafði oft gaman af þvi þegar frægir
viskímenn komu og keyptu fjórar hvit-
Jón skoðar sild hjá Hafsilfri á
Raufarhöfn. Með honum á mynd-
inni er Eiríkur Ágústsson, verkstjóri
á sama stað. Jón var beðinn um að
lána þessa mynd til Þýskalands ef
það gæti aukið sölu á islenskri sild
þar í landi.
vinsflöskur i pakka og fóru svo heim til
að fá sér sjúss. ímyndaðu þér
vonbrigðin! Ég tók ekkert fyrir minn
snúð, seldi bara vinið á kostnaðarverði
með áföllnum kostnaði og stóð svo
Rikinu skil á öllu saman. Það var mikil
velta i þessum viðskiptum en ég hafði
ckki tíma til að standa i þessu alla daga
þar sem ég var einnig kaupmaður i ann
arri búð, kaupfélagsstjóri í kaupfélaginu
þar sem ég seldi aðra vöru, s.s. hveiti og
sykur.”
— Hvað rakst þú margar söltunar-
stöðvar á þessum árum?
„Ég sá um þrjár söltunarstöðvar á
Raufarhöfn. svo var ég með eina sem ég
rek enn þann dag í dag í Þorlákshöfn en
hún er hlutafélag nokkurra kaupfélaga
og útgerðarmanna. Eina stöð keyptum
við af Sveini Benediktssyni. Hafsilfur
hét hún og var nokkuð stór. Svo var það
litla stöðin þar sem ég byrjaði að salta
1950. stöð byggði ég i Vopnafirði ásamt
öðrum þar sem við söltuðum prívat og
siðast var það söltunarstöðin Borgir á
Seyðisfirði en þá stöð vorum við að
byggja upp þegar sildin hvarf."
Síldin hverfur —
undir norðurpól-
inn?
— Hefurðu einhverja skoðun á þvi
bvers vegna síldin hvarf?
„Ja, skoðun? Á þessum árum eru það
margar þjóðir sem kappveiða þennan
fisk. Það var mikiðaf islenska stofninum
í því sem veitt var fyrir norðan og austan
en það snarminnkar þar til stofninn er
næstum því kominn í núll. Við höfum
gagnrýnt Norðmenn mikið fyrir það að
ofveiða annan stofn. norsk-íslenska
stofninn, en af honum var töluvert allt
fram til ársins 1968 en það ár söltuðum
viðá Seyðisfirði fram i miðjan desember.
Þá var veiðisvæðið aðallega á hinu
svokallaða Rauða torgi. 1969, þegar við
ætlum svo að hefja veiðar á ný — þá er
enginn fiskur á þessu svæði! Nú voru
góð ráð dýr. flotinn var sendur langt út i
haf með móðurskip sér til aðstoðar en
rýr varð aflinn. Þá greip ég til þess ráðs
að flytja mig um set. til Þorlákshafnar.
og byrja að salta hina svokölluðu suður-
landssild og hef gert það siðan. En sildin
hvarf. það fór ekkert á milli mála. Menn
bjuggust ekki almennt við þessu og enn er
mörgum spumingum ósvarað um hvað
varð af sildinni 1968. Það ber öllum
saman um að það var óhemjumikið af
sild sem hvarf þarna á einu ári. að visu
kom eitthvað af henni fram við Noreg
en það var ekki mikið. Mér og mörgum
öðrum hefur þótt þetta hvarf fisksins
nokkuð dularfullt. Sumir halda að sildin
hafi farist en ég hef nú látið mér detta í
hug að gamla fullorðna sildin sé undir
norðurpólnum ...
— Undir norðurpólnum?!!
„Já, undir norðurpólnum. Kanadísk-
ur kjarnorkukafbátur sem fór undir
pólinn fyrir nokkru lóðaði þar á miklar
og stórar síldartorfur. Ég er ekki að segja
14 Vikan 3. tbl.