Vikan - 30.01.1986, Blaðsíða 35

N..............
bækur spjaldanna á milli, þangað til ég var að tútna út af fróðleik. Ég las meira
að segja bók eins og Lyfin nákvæmlega frá orði til orðs þó ég hefði næsta lít-
inn áhuga á efninu og enn minni skilning. En ég var samviskusamur og úr því
að mamma hafði látið undan þrábeiðni minni um að kaupa þennan bókaflokk
þá gat ég ekki gert henni að lesa þær ekki allar...
Helst sökkti ég mér niður í þær bækur sem á einhvern hátt fjölluðu um
geiminn, geimför og þess háttar fræði: Könnun geimsins, Stjörnurnar og
Flugið. Ég ætlaði nefnilega að verða geimfari þegar ég yrði stór. Þetta segi ég
ekki I neinu bríaríi: ég ætlaði hreinlega að verða geimfari og taldi ekkert því til
fyrirstöðu að svo gæti orðið. Ég hafði heillast af geimnum þegar ég var sex
ára pottormur úti i Grikklandi og við systir fengum barnablaðið Æskuna reglu-
lega senda til þeirra smáþorpa þar sem fjölskyldan hafðist við þá og þá stund-
ina, en í Æskunni var um þær mundir gagnmerkur greinaflokkur sem hét
Sólkerfið okkar. Þar lærði ég svo til allt sem ég enn veit um geimfræði og varð
sannkallaður virtúós i fræðunum. Þegar heim kom gerði ég krökkunum í
sveitinni Ijóst að þau sem ekki gátu þulið nöfnin á reikistjörnunum i belg og
biðu væru hér um bil vangefin og sjálfur æfði ég mig af kostgæfni á þulunni:
Merkúrvenusjörðinmarsjúpíterúranusneptúnusogplútó.
Ekki dró það úr áhuganum þegar ég dvaldist um mánaðartíma úti i Skot-
landi hjá Magnúsi Magnússyni sumarið 1969 og horfði á fyrstu lendingu
manna á tunglinu i beinni sjónvarpsútsendingu. Þegar heim kom þótti mér ég
vera helsti stjörnufræðingur þjóðarinnar og næstum sjálfvalinn geimfari.
| bókum AB varð ég mér svo úti um enn frekari fróðleik og þá uppgötvaði
'ÍMANS
5
ég í eitt skipti fyrir öll leyndardóm tímans. Tíminn — mér skilst hann hafi verið
eitt helsta viðfangsefni skálda og heimspekinga gegnum tíðina og ég upp-
götvaði hann sem sé þennan vetur þegar ég lærði líka aðflysja appelsínu.
Ég las það nefnilega í bókunum að ef fariö væri á Ijóshraða — sem ég taldi
að yrði gerlegt á næstu áratugum og eigi siðar en ég hæfi sjálfur geimferðir —
þá liði timinn af einhverjum ástæðum hægar I geimfarinu heldur en heima á
jörðinni. Þessu fylgdu flóknar útskýringar sem ég átti satt að segja í erfiöleik-
um með að skilja en tók staðhæfinguna góða og gilda. Ég hafði enn ekki
staðið bækurnar góðu að ósannindum. En ein setning í bókunum hljóðaöi
svo, næstum orðrétt: ,,Ef geimfar leggur upp frá jörðinni og ferðast á Ijós-
hraða til stjarnanna verða þeir sem sendu það af stað löngu komnir undir
græna torfu þegar geimfararnir snúa til baka.” Mér þótti þetta að vísu ekki
mikið vandamál. Lausnin á málinu var einföld: áður en geimfarið (ábyggilega
með mig innanborðs) legði af stað ættu vísindamennirnir, sem eftir yrðu,
bara að kynna geimfarana fyrir börnum sinum. Þegar geimfararnir sneru svo
til baka væru börnin orðin fullorðin og tækju vel á móti þeim og engin hætta
væri á misskilningi.
Seinna gerði ég mér svo grein fyrir því að timamismunurinn væri öllu meiri
en sem svaraði einni kynslóð. Ef — eða þegar — ég færi til Andrómedu
myndu ekki líða nema rúm 50 ár i geimfarinu meðan jarðarkrilið mætti sætta
sig við að eldast um ein 700.000 ár eða þar um bil. Og þá fór að vandast
málið.
Langa hrið gekk ég um og braut heilann um vandamál timans. Ég varð ann-
ars hugar og úti á þekju. Ég hafði auðvitað lesið Timavélina eftir H.G. Welles
fyrir löngu en síðan sannfærst um það af lestri alþýðlegra fræðirita að smiði
timavélar væri óhugsandi. Það þótti mér miður en þar við sat og ég hugsaði
ekki meira um það í bili. Nú þótti mér hins vegar sem tímavélin væri létt smíði
og löðurmannleg; undir eins og búið væri að smiða geimfar, sem færi um óra-
viddir alheimsins á Ijóshraða, þá væri timavélin í rauninni komin. Með því að
stilla Ijóshraðann nákvæmlega væri hægt að komast hversu langt eða stutt
fram i timann sem maður vildi. Ég var ekki viss um hvort hægt væri að
komast aftur i timann og leiddi það vandamál þvi að mestu hjá mér fræöilega
séð.
En hugsaði nóg um það samt. Ég rak mig fljótlega á það skemmtilega
viðfangsefni sem þeir menn sem gerðu kvikmyndina The Terminator fjölluöu
siðar um — á eftirminnilegan hátt! (Þeir voru, eru, fullorðnir; ég var bara níu
ára.)
Ég hugsaöi sem svo: ef ég færi nú aftur í tímann — kannski bara fimm ár —
gæti ég þá ekki séð sjálfan mig fjögurra ára? Þetta var lógiskt og ég gat ekki
séð neitt athugavert við röksemdafærsluna. En tilhugsunin var svolítil
óhugnanleg samt. Ég ákvað að gefa þessar hugleiðingar upp á bátinn en
lengi á eftir skimaði ég jafnan laumulega til beggja hliða þegar ég var úti á
götu — til þess að aðgæta hvort ég sæi nokkurs staðar sjálfan mig — fullorð-
inn, kominn úrframtiðinni....
Vikan 5. tbl. 35