Vikan - 30.01.1986, Blaðsíða 42

Vídeó-Vikan
Umsjón: Hilmar Karlsson
Vinsælir leikarar:
John Hurt
John Hurt er búinn að starfa sem leikari í
fjöldamörg ár þótt árin séu ekki svo mörg síðan
fólk fór að taka eftir honum. Hann var fyrst upp-
götvaöur eftir að hann lék í hinni margverðlaun-
uðu sjónvarpskvikmynd The Naked Civil Ser-
vant sem var sýnd í íslenska sjónvarpinu fyrir
nokkrum árum. Þótt mörgum virðist koma það á
óvart þá eru tuttugu ár síðan John Hurt lék í
sinni fyrstu kvikmynd. Á þessum langa ferli hefur
hann leikið öll möguleg hlutverk sem hugsast
getur. John Hurt er sonur prests, fæddur í
Chesterfield 1940. Áhuga sinn á leiklist fékk
John Hurt aðeins níu ára þegar hann sá Alec
Guinness leika I OliverTwist. Leikferillinn byrjaði
1962 í löngu gleymdri kvikmynd, Wild and the
Willing. Fjallaði sú mynd um nokkra háskóla-
nema. Þótti hann strax efnilegur. Þrátt fyrir góða
dóma sem kvikmyndaleikari lék hann ekki í kvik-
mynd næstu fjögur árin. Hann lék næst í óskars-
verölaunamyndinni A Man for All Season, sem
er ævisaga Thomas Morre. Þar lék hann Richard
Rich, metnaðargjarnan ungan mann, á móti ekki
minni leikurum en Paul Scofield, Orson Welles
og Robert Shaw. Þrátt fyrir stórleik leikaranna I
aðalhlutverkunum voru margir sem veittu þess-
um unga leikara athygli. Leikstjóri A Man for
All Season var Fred Zinneman. Hann hafði
boðiö John Hurt hlutverk í myndinni eftir að hafa
séð hann á sviði i London, en þar hafði Hurt
haldið sig eftir fyrsta kvikmyndahlutverkið.
Þrátt fyrir nokkra eftirtekt og góða umfjöllun
fyrir leik sinn í A Man for All Season var Hurt
ekki ánægöur með þau hlutverk sem honum
buðust. Það liðu þrjú ár þar til hann lék aftur í
kvikmynd. Var það Before Winter Comes,
mynd er skeöi síðustu dagana í heimsstyrjöldinni
síðari. Meðleikarar hans voru David Niven og
Topol. Þrátt fyrir sæmilegar viðtökur er myndin
varla eftirminnileg.
Nú fór John Hurt að leika reglulega í kvik-
myndum og sjónvarpsmyndum þótt hlutverkin
væru ekki alltaf stór. Hans fyrsta aðalhlutverk var
i Sinful David, sögulegri kvikmynd þar sem
reynt var að feta I fótspor hinnar vinsælu kvik-
myndar Tom Jones. I Ten Rillington Place
lék John Hurt ungan mann, Evans, sem sakaöur
er um morð á eiginkonu sinni og dæmdur þótt
saklaus sé. Þessi mynd er byggð á sannsögu-
legum heimildum, hinu svokallaða Christie máli.
Richard Attenborough lék Christie sem beindi
sökinni frá sjálfum sér á unga mapninn. Fyrir
þetta hlutverk fékk John Hurt mjög góða dóma.
Þá fyrst var farið að sækjast eftir honum í drama-
tlsk hlutverk. Heimsathygli hlaut hann svo með
áðurnefndri mynd, The Naked Civil Servant.
John Hurt hefur sjálfur sagt að hann hafi alls
ekki verið viss um hvort heppilegt væri fyrir hann
að taka að sér hlutverk kynvillings, en það réð úr-
slitum að jafnframt því að handritiö fjallaði um
kynvilling var það um ungan mann sem reynir að
halda rétti sinum í samfélaginu. Rétt eftir frum-
sýningu á The Naked Civil Servant lék hann
svo í einum allra besta sjónvarpsmyndaflokki
sem gerður hefur verið, I Claudius, sem margir
muna eflaust eftir. Lék hann þar hinn brjálaða
keisara Caligula á eftirminnilegan hátt.
Nú fóru hlutirnir að snúast af alvöru fyrir John
Hurt. Kom hver úrvalsmyndin á eftir annarri.
Fyrst var það Midnight Express þar sem hann
skyggði á aðra leikara með frábærum leik í hlut-
verki Max sem er heróínsjúkur fangi I tyrknesku
fangelsi. Fékk hann sína fyrstu óskarstilnefningu
fyrir þetta hlutverk. Alien er vafalaust ein besta
geimhrollvekja sem gerð hefur verið. Hlutverk
John Hurt er ekki stórt i þeirri mynd en eftir-
minnilegt.
Næsta mynd John Hurt er örugglega eftir-
minnilegasta kvikmynd hans hingað til og um
leið eitthvert eftirminnilegasta hlutverk sem kvik-
myndaáhorfendur hafa séð. Elephant Man er
byggð á ævi Johns Merrick sem uppi var á
síðustu öld og var kallaöur Fílamaðurinn vegna
ótrúlega afmyndaðs andlits. Fyrir þetta hlutverk
fékk John Hurt öðru sinni tilnefningu til óskars-
verðlauna.
Síðan þá hefur John Hurt verið mjög eftir-
sóttur kvikmyndaleikari og þrátt fyrir mörg tilboð
hefur hann valið hlutverk sín vandlega og ekki
alltaf tekið auðveldasta kostinn. Má þar nefna
Champion, þar sem hann leikur Bob Champion,
þekktan knapa sem berst við krabbamein. The
Osterman Weekend var síðasta kvikmynd Sam
Peckinpah. Þar leikur John Hurt njósnara sem
verður fórnardýr kerfisins og leitar hefnda.
Árið 1984 þótti rétt að gerð yrði kvikmynd eftir
hinni frægu skáldsögu George Orwells, 1984.
Fékk John Hurt þar aðalhlutverkið, Winston
Smith, og I The Hit leikur John Hurt kaldrifjaðan
atvinnumorðingja á eftirminnilegan hátt.
i dag er John Hurt án efa einn virtasti leikari
heims. Hann hefur komist á tindinn á miklum
hæfileikum og vegna þess að hann getur tekið
réttar ákvarðanir á réttum tima.

Nokkrar myndir sem fáanlegar eru
á vídeóleigum með John Hurt:
A Man for All Season
Midnight Express
Alien
Elephant Man
The Osterman Weekend
The Hit
Champions
1984

42 Vikan 5. tbl.