Vikan - 27.02.1986, Blaðsíða 26

Hann talaði nú samt sem áður
óhikað og oft af töluverðri festu
þegar við vorum sestir niður á
eyðilegu kaffihúsi rétt fyrir neðan
miðjan Laugaveg; Júlíusi hafði þótt of
mikil traffík á Hótel Borg þar sem stundum
sitja tveir þrír blaðamenn í einu og taka
viðtöl. Ég spurði hann að gömlum og góð-
um sið um ætt og uppruna.
„Ég er Akureyringur, fæddur þar og
uppalinn til átján ára aldurs. Við bjuggum
á Ytri-Brekku sem nú er eiginlega komin
inn í miðbæ en var þá svona í jaðri sveitar-
innar, má segja. Náttúran hefur líka alltaf
átt mjög sterk ítök í mér; ég hef til dæmis
alltaf átt hesta ef eitt stutt tímabil er
undanskilið og raunar hef ég haldið fleiri
skepnur. Kannski hefði það farið mér betur
að fara bara að búa. Ég var alltaf í sveit á
sumrin og undi mér þar mjög vel, þetta var
satt að segja helvíti skemmtilegt. Ég hef
stundum orðað það þannig að ég hafi átt
mjög ánægjulega æsku og uppvöxt, enda
þótt uppvöxturinn hefði kannski mátt vera
öllu meiri! En ég hef vanist smæðinni ótrú-
lega vel... “
FANNST ALLT SVO HALLÆRIS-
LEGT Á AKUREYRI
En svo fórstu frá Akureyri.
„Já, þá var ég átján ára eins og ég sagði.
Mér fannst einhvern veginn allt orðið svo
hallærislegt á Akureyri og lengi vel var ég
ekkert að hreykja mér af því að vera þaðan.
Mér þótti mannlífið heldur smáborgaralegt
og ómerkilegt á þessu tímabili eftir að ég
flutti burt og mér fannst ég ekkert hafa
þangað að sækja. Kalinn á hjarta þaðan
slapp ég, hugsaði ég með mér. Um tíma var
ég meira að segja farinn að taka undir alls
konar fordóma fólks um að Akureyringar
væru hrikalegir gallagripir og sífellt með
einhver merkilegheit; ég jók jafnvel við
þessar sögur ef svo bar undir. En þetta hefur
breyst með árunum og nú er ég stoltur af
því að vera Akureyringur og geri í því að
andmæla allri þessari dellu sem látin er vaða
um Akureyri. Núorðið þykir mér vænt um
staðinn - þar eru mínar rætur og mitt fólk
og þar á ég meira að segja son. Ég ber hlýjar
tilfinningar til Akureyris, eins og þar stend-
ur, og reyni að komast þangað sem oftast.
Það hefur gáfaður maður sagt að í rauninni
sér ekki til nema ein leið: að heiman og
heim aftur, og kannski ég... Nei, ég segi
reyndar ekki að ég ætli að setjast þar að á
næstunni. En þetta er merkisstaður. Þó
menningarlífið sé svona upp og ofan þá ætti
það ekki að gleymast að óvíða á landinu er
verkmenning á hærra stigi.“
- Ertu af stórri fjölskyldu?
„Já, frekar. Við erum sex systkinin og öll
mjög ólík. Eftir að við elstu bræðurnir, ég
og Baldur bróðir minn, leiddumst báðir út í
einhvers konar sjóbisness fórum við að velta
því fyrir okkur hverju það sætti. Ég komst
þá að þeirri niðurstöðu að það væri ekki
óeðlilegt þar sem pabbi var í kirkjukórnum
í fjörutíu ár, og svo bættist mamma í hann
seinna, og við vorum því aldir upp við sýn-
ingar á hverjum einasta sunnudegi. Við
fengum sjóbisnessinn því næstum í vöggu-
gjöf.“
SAGNFRÆÐILEGTGILDI KAFFI-
BRÚSAKARLA
Þegar þér var farið að þykja þröngt um
þig á Akureyri, hvað gerðirðu þá?
„Þröngt um mig, já, það má orða það svona
þó ekki sé ég stór. Þetta burthvarf mitt frá
Akureyri var kannski fyrst og fremst eðlileg
þrá eftir einhverju nýju. Ég hafði þvælst
töluvert um fyrir norðan og meðal annars
verið til sjós í eitt ár eftir að ég lauk gagn-
fræðaprófi, en þegar ég kom suður fór ég að
læra prentverk og var við það nám í fjögur
ár. Um svipað leyti fékk ég einhverja óskilj-
anlega leiklistarbakteríu og hef enn ekki
fengið neitt við henni ef út í það er farið. í
öllu falli magnaðist þessi baktería svo að ég
hætti loks í iðnnáminu og fór að lokum í
Leiklistarskólann. Þá voru kaffibrúsakarl-
arnir líka búnir að vera á fullu og ég viktaði
hlutina þannig að það væri bara bókstaflega
ekkert til merkilegt undir sólinni nema leik-
listin, og fyrir hana væri öllu fórnandi. Ég
gaf prentnámið upp á bátinn og hellti mér
út í leiklistina þó að í dag líti ég kannski
öðruvísi á málin. Aðstæðurnar núna eru allt
aðrar - ég eignaðist fjölskyldu meðan ég var
í skólanum og það var helvítis basl náttúr-
lega - eins og alltaf er... “
- Hvernig urðu þessir kaffibrúsakarlar til?
„Það var nú meira tilviljun en nokkuð
annað. Ég var einmitt að rifja þetta upp fyrir
mér um daginn og hefur það ekki geysilegt
sagnfræðilegt gildi að ég reki það hér?“
Þú getur nærri.
GRÓFLEGA VEGIÐ AÐ STÉTT
ÖSKUKARLA
„Sko, í þá daga var Jónas R. Jónsson með
alls konar skemmtiþætti í sjónvarpinu og
hann var jafnframt verslunarstjóri í herra-
fataverslun einni hér í bæ. Þar vann hjá
honum Gísli Rúnar Jónsson, skólabróðir
minn úr Leiklistarskóla Ævars R. Kvaran,
en þar hafði ég verið jafnhliða prentnáminu.
Mér þætti vænt um að fá að minnast aðeins
á þann skóla á eftir en hvað sem því líður
þá stóð einu sinni til að Jónas R. gerði
þáttaröð fyrir sjónvarpið; þetta átti að vera
svona blandað efni, músík og skemmtiatriði
alls konar. Hann hóaði nokkrum aðilum
heim til sín til að ræða þetta og þar á meðal
vorum við Gísli Rúnar. Nú, þarna komu fram
alls konar hugmyndir og misgóðar og það
fór einhvern veginn svo að ég varð hálfutan-
veltu með mínar ídeur; þær fengu engan
hljómgrunn. Ég fór þess vegna bara heim
og hélt að þetta væri úr sögunni. Á meðan
þróuðust hugmyndirnar hjá Jónasi og félög-
um og það leið að upptökudegi. Gísli Rúnar
átti að vera með stutta sketsa inni á milli
músíkatriðanna og hann var búinn að fá
leikara, sem ég er ekkert að nefna, til þess
að vera á móti sér. Á síðustu stundu hættir
þessi leikari við og Gísli kemur æðandi til
mín - mjög seint að kvöldi minnir mig, frem-
ur en mjög snemma að morgni. Hann segir
að þessi leikari hafi brugðist og nú verði ég
að koma og leika þetta. Nú - ég var til í það
og við fórum niður í sjónvarp daginn eftir.
Þar man ég að það var allt óráðið um gervið
á okkur; upphaflega hugmyndin var sú að
við værum öskukarlar og sætum ofan á
öskutunnum, en Jón Þórarinsson, sem þá
var dagskrárstjóri, kom í veg fyrir það. Hann
sagði að við værum að vega gróflega að stétt
öskukarla með því að fíflast svona undir
merkjum hennar og vildi að við hefðum þetta
svolítið óljósara. Þannig urðu nú kaffibrúsa-
karlarnir til. Það kom aldrei nákvæmlega
fram hvað þeir störfuðu.“
ÁTTUM NÓG AF AURUM OG
LIFÐUM HÁTT
- Og þið slóguð strax í gegn?
„Já, það held ég að ég geti sagt. Það komu
margir fleiri fram í þessum þætti - sem mun
hafa heitið Birtingur - svo sem Laddi og
fleiri en við vorum víst þeir einu sem urðu
fastir liðir í þáttunum. Mig minnir að þetta
hafi verið veturinn ’71-’72 og svo vorum við
kaffibrúsakarlar meira og minna í tvö ár.
Þetta var gífurlega vinsælt atriði, því auk
þess sem við vorum viðloðandi í sjónvarpinu
komum við fram í útvarpi og á skemmtunum
um allt land. Ég held að ástæðan fyrir vin-
sældum kaffibrúsakarlanna hafi fyrst og
fremst verið sú að þarna kom fram öðruvísi
húmor en þá hafði verið ríkjandi hér. Þá
gekk mest út á eftirhermur, gamanvísur og
pólitískt grín alls konar en þessi delluhúmor
okkar var nýr af nálinni. I kjölfar okkar kom
svo upp heil dellubrandaraalda."
Var gaman að vera kaffibrúsakarl?
„Já, þetta var mjög skemmtilegur tími.
Hann hefur kannski ekki skilið mikið eftir
sig en maður kynntist ýmsu sem fengur var
í. Við áttum nóg af aurum í þá daga og
eyddum þeim mest í alls konar vitleysu;
maður lifði hátt enda var maður ungur og
frjáls. Ekki svo að skilja að ég sjái eftir
þessum tíma, manni leið ekkert betur þá en
núna, en ég er þakklátur fyrir að hafa kynnst
þessu. Maður gat leyft sér ýmislegt sem
kunningjarnir gátu ekki og við ferðuðumst
um allt land og kynntumst fjölda fólks í
öllum landshornum; við sumt af því held ég
sambandi enn í dag.“
FEIMNIR VIÐ UPPRIFJANIR í
VIÐURVIST EIGINKVENNA
Hver voru helstu metnaðarmálin í þá daga?
„Ja, við Gísli Rúnar vorum að minnsta kosti
ákveðnir í að festast ekki í rullu kaffibnisa-
karlanna. Við ætluðum okkur alltaf að lcika
Óþelló og Hamlet og þá stráka alla; skemmti-
26 Vikan 9. tbl.