Vikan - 17.09.1987, Blaðsíða 38

llSSO>1
46. presturinn á Staöastað við minnisvarða um hinn fyrsta - ásamt þeim Kristínu og Gylli
getur hæglega snúist upp í andhverfu sína.
Það eru til margar skilgreiningar á trú en ég
held að það sem þú ert að meina sé dæmi um
það hvað andskotinn _ getur brugðið sér i
margra kvikinda líki. Ég er ekki í vafa um
það að þetta er stórhættulegt fyrirbæri sem
er að hellast yfir okkur hérna og fyrst og
fremst tilbeiðsla á forheimskuninni. Ég hef
fylgst dálítið með þessum hlut í gegnum tíma-
rit og góða vini í Bandaríkjunum og sé ekki
betur en þetta sé botnfallið og ömurlegasta
fenómenið sem getur fylgt kristinni trú. Þetta
er líka stórhættulegt, sérstaklega vegna þess
að þetta er samofið öllum hræðilegustu aftur-
haldsstefnum í stjórnmálum sem fyrirfmnast
í þessu afturhaldssama landi - „Guðs eigin
landi“. Og þegar menn eru farnir að fóðra
hatur sitt á ókunnu fólki og þjóðum með til-
vitnun í heilaga ritningu og undirbyggja sína
pólitísku afstöðu með trúarlegum þáttum. þá
er hægt að láta þetta fólk vinna hvaða glæpa-
verk sem er - í góðri trú. Mér finnst þetta
skelfilegt."
Kristnihald undir Jökli, Rögnvaldur? Koll-
ega þinn, hann Jón Prímus, hefur þetta að
segja um það mál í bók Halldórs Laxness,
Kristnihaldi undir Jökli: „Fáir gera sér grein
fyrir hver ábyrgð er lögð á mann sem á að
annast kristni'nald undir Jökli. Það er ekki
með sældinni út tekið.“
Nú hlær Rögnvaldur og hugsar sig aðeins
um. „Ja, ég hef nú áður sagt það, eftir að ég
kom á Snæfellsnes og kynntist mannlífmu, að
það er fátt orðum aukið hjá honum séra Arna
og það er ekki allt illt. Hann segir, eins og
ég nefndi áðan, að þar hafi hann hitt versta
fólk sem hann hafi rekist á um sína daga en
líka það besta. Það getur vel verið að fleiri
gætu tekið undir það. Og vissulega er lögð
mikil ábyrgð á hvern kristnihaldara, hvort
heldur það er undir Jökli eða annars staðar.
Ég þjóna hér þremur sóknum, að Staðastað,
Búðum og Hellnum, en Búðakirkja hefur að
mestu verið ómessuhæf síðan ég kom hingað,
þar til nú að hún hefur verið endurbyggð og
. sé ekkibetur en
þetta sé botnfallið og
ömurlegasta fenómenið
sem geturfylgt kristinni
trú. “
var vígð þann sjötta september. Þó messaði
ég í henni fyrstu árin og svo aftur nú um jól-
in. En oftast messa ég hér heima og þá
náttúrlega á öllum stórhátíðum og eins og
hægt er á veturna vegna veðurs og á sumrin
vegna heyskapar. Þetta eru ósköp fámennar
sóknir hér, ekki nema um 210 manns, en ágæt-
is kirkjusókn þegar messað er. Það er að
mínum dómi gjörólíkt starf að vera prestur í
sveit eða í kaupstað. Starfið byggist svo oft á
allt öðrum hlutum, allt mannlegt verður prest-
inum viðkomandi. Hann getur lent í því að
hjálpa fólki við fleira en tengist sáluhjálp og
prestsverkum, eins og þau eru skilin venju-
lega, og það gerir starf sveitaprests enn
merkilegra en ella. En nú er nýja „prestastétt-
in“ óðum að taka við sáluhjálpinni, sjálfsagt
líka í sveitunum. Kirkjan hefur sett ofan í því
tilliti, það trúir varla nokkur maður presti
lengur fyrir sál sinni en fólk hleypur ótrúlega
langt á eftir mönnum sem hafa ekkert upp á
að bjóða nema pillur eða rugl úr bókum. En
þetta er kannski bara svona prófessjónal sjal-
úsí hjá mér,“ segir Rögnvaldur og hlær við.
„Ég hef kynnst mörgu afbragðsfólki hér
og þetta hafa verið skemmtileg ár, svona þeg-
ar maður lítur til baka. Einn skemmtilegasti
persónuleikinn hér vestra hefur þó verið hann
Þórður frá Dagverðará sem allir þekkja, hann
er alveg einstakur. En ég segi kannski ekki
að kynnin hafi verið öll á þennan veg, þau
hafa nú verið misjöfn. Hvað varðar aðra sér-
stæða og eftirminnilega karaktera þá eru það
helst menn sem ég kynntist á sinni tíð austur
í Skaftafellssýslu og Lóni, eins og Einar á
Hvalnesi, Jón Eiríksson, Sigurður á Stafafelli,
Stefán Jónsson í Hlíð og fleiri merkilegir
menn þar.
Nú líður að því að ég fari á eftirlaun eftir
þrjátíu og fimm ár í starfi og þá þarf maður
víst að hugsa sér til hreyfings. Það var bara
nýlega sem ég gerði mér grein fyrir að ég er
orðinn svona gamall í hettunni, einn af sjö
elstu starfandi prestum á íslandi. Og það
fannst mér með ólíkindum því ég áttaði mig
ekki á því fyrr en í vetur sem leið að ég var
enginn unglingur lengur. Mér fannst alltaf sem
ég væri ekki miklu eldri en um tvítugt og svo
skyndilega rann upp fyrir mér að ég var orð-
inn gamall kall. Þetta er undarleg tilfinning,
mér fannst þetta vera merki um að eitthvað
væri athugavert við vitsmuni mína, ég hlyti
að vera svona sljór. En svo varð ég ósköp
feginn þegar ég las í einni af síðari bókum
Halldórs Laxness að hann hefði verið orðinn
sextugur þegar það rann upp fyrir honum að
hann var ekki unglingur lengur. Það er nota-
legt að finna að fleiri eru svona undarlega
gerðir. Hins vegar finnst mér óhemju hvim-
leitt þetta æskudekur sem nú er svo mikið í
tísku og ef satt skal segja hef ég aldrei verið
hamingjusamari á ævinni en núna eftir að ég
varð svona firnagamall.
Á þessari prestsævi minni er ég búinn að
lifa fjóra biskupa. Einn þeirra var Ásmundur
Guðmundsson, en hann var nú allt of stutt í
starfi því lögfræðiprófessorar komust að þeirri
óvefengjanlegu niðurstöðu að hann yrði að
hætta sjötugur. Þannig er þetta í okkar lút-
hersku kirkju meðan þetta er sá aldur sem
38 VIK A N 38. TBL